«H Ελλάδα θα παραλάβει αυτό που αποκαλούμε F-35 Block 4. Αυτό είναι ήδη το πιο σύγχρονο αεροσκάφος στον κόσμο και καθώς μεταβαίνουμε στο block 4 εκσυγχρονισμού θα υπάρχουν 75 κύριες αναβαθμίσεις από το αεροπλάνο όπως είναι σήμερα στο αεροπλάνο που θα παραλάβει η Ελλάδα». Αυτό είχε δηλώσει ο αντιπρόεδρος της Lockheed Martin για τα F-35, JR Mcdonald, στο περιθώριο της έκθεσης αμυντικού υλικού DEFEA στις αρχές Μαΐου 2023 καταδεικνύοντας ήδη πριν από έναν χρόνο πως η Αθήνα, αν και δεν το είχε δημοσιοποιήσει ευρύτερα, ενδιαφερόταν για την πλέον «φορτωμένη» και σύγχρονη έκδοση του μαχητικού 5ης γενιάς στελθ F-35. Την Block 4.
Στο ενδιαφέρον αυτό αναφέρθηκε πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, δηλώνοντας (AΝΤ1) ότι «ενδιαφερόμαστε για την εκδοχή «4», δηλαδή αυτήν που δεν έχει πετάξει ακόμη και που θα έχει θεραπεύσει όλες τις παιδικές ασθένειες. Το F-35 δεν είναι ένα μαχητικό απλώς, είναι μια πλατφόρμα και μας χρειάζεται αυτή η πλατφόρμα. Βεβαίως, δεν θα την πάρουμε αύριο το πρωί, πρέπει να περιμένουμε την εξέλιξή της. Αλλά χρειάζεται στην Ελλάδα». Στην παρούσα φάση η Ελλάδα έχει λάβει το σχέδιο εγγράφου της επιστολής LOA (Letter Of Acceptance) και αναμένει το επίσημο. Μέχρι αυτό το στάδιο οι διαπραγματεύσεις επίσημα είναι για το Block 3, αλλά πλέον γίνεται ξεκάθαρο πως η Αθήνα ενδιαφέρεται για την τελευταία εκδοχή του μαχητικού, την Block 4.
Το επόμενο ραντεβού της ηγεσίας της Πολεμικής Αεροπορίας με τους Αμερικανούς έχει οριστεί περί τα μέσα Απριλίου. Διεθνή ΜΜΕ που ασχολούνται με αμυντικά ζητήματα αναφέρουν πως η συνεχιζόμενη καθυστέρηση στις τελευταίες αναβαθμίσεις του F-35 Joint Strike Fighter στο επίπεδο Block 4 ήταν ένας παράγοντας στην πρόσφατη απόφαση της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ να αγοράσει λιγότερα αεροσκάφη το 2025. Η Ελλάδα ενδιαφέρεται για 20 F-35 σε πρώτη φάση, με option για άλλα 20 σε δεύτερο χρόνο.
Οι πρώτες εκτιμήσεις ως προς το αν η επιλογή του Block 4 θα σημαίνει και καθυστέρηση στην έλευση των μαχητικών στην Ελλάδα, που μέχρι τώρα υπολογιζόταν μέσα στο 2028, σύμφωνα με ανώτατη στρατιωτική πηγή που ρωτήθηκε σχετικά από «ΤΑ ΝΕΑ», κάνουν λόγο για 6 μήνες, χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα.
Για τις ικανότητες της έκδοσης Block 4 του F-35 ο αντιπτέραρχος ε.α. Κωνσταντίνος Ιατρίδης επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ότι «μετατρέπει το αεροσκάφος σε ένα ολοκληρωμένο οπλικό σύστημα με προηγμένες δυνατότητες δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων, επικοινωνιών, αποκάλυψης και παρακολούθησης στόχων, σύζευξης και μεταφοράς δεδομένων σε όλα τα στοιχεία της αεράμυνας».
Οι δυνατότητες
Το πρόγραμμα αναβάθμισης Block 4 για το F-35 ήταν σε εξέλιξη από τον Ιανουάριο του 2022, με στόχο τη βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του, η οποία περιλαμβάνει:
Βελτιωμένα Συστήματα Αισθητήρων: Το Block 4 περιλαμβάνει αναβαθμίσεις στους αισθητήρες του F-35, όπως το ραντάρ, τους αισθητήρες ηλεκτρο-οπτικής εικόνας και το σύστημα εντοπισμού και αναγνώρισης στόχων. Το F-35 έχει στην παρούσα φάση το ραντάρ AESA APG-81 το οποίο διαθέτει 1.000 πομποδέκτες με δυνατότητα παρακολούθησης εναέριων στόχων και κινούμενων στόχων στο έδαφος. Στη λειτουργία εναέριας επιτήρησης μπορεί να ανιχνεύσει έναν αερομεταφερόμενο στόχο διατομής ραντάρ (RCS) ενός τετραγωνικού μέτρου, δηλαδή ακόμα και drone σε εμβέλεια 150 χιλιομέτρων. Μαχητικά σε ακόμα μεγαλύτερη απόσταση. Επιπλέον, μπορεί να παρακολουθεί 23 στόχους σε 9 δευτερόλεπτα, ενώ 19 από αυτούς να τους εμπλέκει σε 2,4 δευτερόλεπτα. Ενα από τα πρόσθετα ατού του είναι το νεότερο ραντάρ APG-85 που έχει εμβέλεια 200 χιλιόμετρα, αλλά οι περισσότερες ανοιχτές πηγές αναφέρουν πως θα είναι έτοιμο για υπηρεσία προς το 2030.
Ενσωμάτωση Νέων Οπλικών Συστημάτων: Η αναβάθμιση Block 4 περιλαμβάνει την ενσωμάτωση νέων όπλων 5ης γενιάς τα οποία μπορούν να εκτοξευτούν από πολύ μεγάλη απόσταση και με μεγαλύτερη ακρίβεια, καθώς και συστημάτων εκτόξευσης που επιτρέπουν στο F-35 να χρησιμοποιεί μια ευρύτερη γκάμα επιλογών κατά την εκτέλεση των αποστολών.
Βελτιωμένη Αυτοπροστασία: Το Block 4 προβλέπει αναβαθμίσεις στα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και αντιμετώπισης τρομοκρατικών απειλών, προσφέροντας βελτιωμένη αυτοπροστασία στον πιλότο και το αεροσκάφος.
Αναβαθμισμένα Λογισμικά: Η αναβάθμιση περιλαμβάνει την ενσωμάτωση νέων εκδόσεων λογισμικού, τα οποία βελτιώνουν τις επιδόσεις και τις δυνατότητες του F-35 σε διάφορες κατηγορίες αποστολών.
Ειδικότερα ως προς τα οπλικά συστήματα, το Block 4 θα διαθέτει 6 αντί για 4 εσωτερικούς πυλώνες ανάρτησης όπλων όπως τα μέχρι τώρα F-35, αυξάνοντας έτσι το οπλικό φορτίο που θα μπορεί να έχει χωρίς να «σπάει» τη στελθ διαμόρφωση με πυραύλους και άλλα βλήματα στα φτερά. Αυτό σημαίνει επίσης πως θα μπορεί να έχει, για παράδειγμα, μέχρι και 6 πυραύλους αέρος-αέρος AMRAAM AIM-120D για βολές πέραν του ορίζοντα εσωτερικά. Κάτι που το καθιστά σε αυτό το κομμάτι εφάμιλλο με τα F-22 που οι ΗΠΑ «αρνούνται» μέχρι σήμερα να διαθέσουν σε οποιαδήποτε συμμαχική χώρα. Πέραν αυτού φυσικά η Ελλάδα επιζητεί τη συγκεκριμένη έκδοση καθώς θα μπορεί να φέρει και τον πύραυλο Meteor, που έχουν ήδη τα Rafale, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο την ομοιογένεια μαχητικών και οπλικών συστημάτων. Ο παράγων ομοιογένεια φάνηκε και στις δηλώσεις Δένδια για πώληση ή απόσυρση των F-16 Block 30, F-4E Phantom και Mirage 2000-5. Θα μπορεί επίσης να φέρει τον πύραυλο αντιραντάρ AGM88 HARM, αλλά και τη νεότερη εκδοχή του AARGM-ER.
Η έκδοση Block 4 αναμένεται πως θα έχει και ισχυρότερο κινητήρα δίνοντας στο F-35 μεγαλύτερη εμβέλεια και οπλικό φορτίο. Σε κάθε περίπτωση, όπως προδιαγράφονται τα πράγματα, μιλάμε για ένα μαχητικό που στόχος είναι να υπηρετεί στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας για τις επόμενες τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες, παραμένοντας στην αιχμή της τεχνολογίας.