Πέρυσι τον Νοέμβριο, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας Μπεν Μπράντσο προέβλεψε, μιλώντας στα «ΝΕΑ», ότι η συμφωνία Λονδίνου – Αθήνας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα μπορεί να συναφθεί «μέσα στα επόμενα ένα – δυο χρόνια». Κατά το σημαίνον στέλεχος των Εργατικών – και μέλος του οργανισμού Parthenon Project –, ο επαναπατρισμός των θησαυρών της κλασικής αρχαιότητας είναι «ιστορικά αναπόφευκτος». Ηρθε άραγε η ώρα να γίνει το αναπόφευκτο πράξη;
Καλά πληροφορημένες πηγές στο Λονδίνο και στην Αθήνα κάνουν λόγο για «πυρετώδεις διεργασίες» που βρίσκονται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα ενόψει του ταξιδιού του Κυριάκου Μητσοτάκη στη βρετανική πρωτεύουσα. Χθες το βράδυ διοργανώθηκε δεξίωση στο Βρετανικό Μουσείο, στη συνοικία Μπλούμσμπερι του Κεντρικού Λονδίνου, στην οποία ήταν προσκεκλημένα εξέχοντα μέλη της βρετανικής δημόσιας ζωής (πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες κ.λπ.). Σε μια κίνηση «υψηλού συμβολισμού», ο πρόεδρος του λονδρέζικου ιδρύματος επέλεξε να παραθέσει το ετήσιο δείπνο των επιτρόπων μέσα στην αίθουσα που στεγάζει τα Γλυπτά του Παρθενώνα (η οποία χθες και προχθές ήταν κλειστή για το κοινό), τη διάσημη – ενίοτε διαβόητη εξαιτίας του νερού που κατά καιρούς έσταζε από την οροφή της – Ντουβίν Γκάλερι. Εκεί, ο Τζορτζ Οσμπορν αναφέρθηκε στις «προσπάθειες» που καταβάλλονται ώστε να βρεθεί λύση στη «διαμάχη» με την Ελλάδα.
Σε οκτώ εικοσιτετράωρα, ο έλληνας Πρωθυπουργός θα προσγειωθεί στο χειμωνιάτικο ήδη Λονδίνο, ακριβώς δύο χρόνια μετά την έναρξη των μυστικών διαπραγματεύσεών του με την κεφαλή του Βρετανικού Μουσείου και έναν χρόνο μετά την αποκάλυψή τους από «ΤΑ ΝΕΑ». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι συνομιλίες «έχουν εισέλθει στην τελική ευθεία», ωστόσο παραμένει ασαφές πότε – και πώς – θα καταλήξουν.
Τρία πρόσωπα – κλειδιά
Κατά την παραμονή του στη Γηραιά Αλβιώνα, ο Μητσοτάκης θα προβεί σε «reality check» για το πόσο έχει προχωρήσει η υπόθεση της διεκδίκησης, συνομιλώντας με τρία πρόσωπα – κλειδιά.
Το πρώτο δεν είναι άλλο από τον εδώ και 24 μήνες τακτικό συνομιλητή του, Τζορτζ Οσμπορν, τον οποίο πρόκειται να συναντήσει «εκτός επίσημου προγράμματος» σε τοποθεσία του Κεντρικού Λονδίνου.
Το δεύτερο είναι ο βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, το ραντεβού με τον οποίο «κλείδωσε» για τις 28 Νοεμβρίου.
Το τρίτο (και, παραδόξως, πιο σημαντικό) πρόσωπο είναι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οπως αποκαλύπτουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», ο Μητσοτάκης πρόκειται να συναντηθεί – επίσης στις 28 του μήνα – με τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος σερ Κιρ Στάρμερ, με τον οποίο θα συζητήσει (και) το θέμα των Γλυπτών.
Ο ρόλος του Στάρμερ
Σε λιγότερο από έναν χρόνο, ο 61χρονος βρετανός πολιτικός θα γίνει – εκτός σοβαρού απροόπτου – πρωθυπουργός της Βρετανίας (οι εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν το φθινόπωρο του 2024, χωρίς να αποκλείεται και η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες την προσεχή άνοιξη ή στις αρχές του καλοκαιριού). Ο,τι συζητήσουν – και, ενδεχομένως, συμφωνήσουν – οι δύο άνδρες, εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως «υποθήκη» για το μέλλον.
Σύμφωνα με ανώτερα στελέχη του κόμματος της βρετανικής αξιωματικής αντιπολίτευσης που μίλησαν στα «ΝΕΑ», ο Στάρμερ «διάκειται ευνοϊκά» στο ενδεχόμενο της επανένωσης των Μαρμάρων. Κατά τις ίδιες πήγες, το κόμμα δεν πρόκειται να αναφερθεί δημοσίως στο ζήτημα πριν από τις εκλογές, υπό τον φόβο ότι θα χάσει ψήφους από «πιο συντηρητικά τμήματα ψηφοφόρων» (στα οποία ποντάρει για να κατακτήσει την αυτοδυναμία).
Ιδιωτικά, ωστόσο, οι Εργατικοί δηλώνουν ότι είναι «ανοικτοί» στην «εξεύρεση μιας νομικής φόρμουλας που θα επιτρέψει την εν καιρώ επιστροφή των Γλυπτών». Στο συνέδριο του κόμματος που διεξήχθη τον Οκτώβριο στο Λίβερπουλ, υψηλόβαθμο στέλεχος είπε στα «ΝΕΑ»: «Δεν πρόκειται να σταθούμε εμπόδιο σε τυχόν συμφωνία της Ελλάδας με το Βρετανικό Μουσείο». Τούτο, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μια μελλοντική κυβέρνηση των Εργατικών θα επιστρέψει το σύνολο των Γλυπτών με το που βρεθεί στην εξουσία. «Ας είμαστε δημιουργικοί, αλλά ας μην τρέφουμε αυταπάτες!», πρόσθεσε το στέλεχος, σημειώνοντας ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, «δύσκολα θα φανταζόμουν ότι θα αναλάβουμε αμέσως νομοθετική πρωτοβουλία για να επιτραπούν οι επαναπατρισμοί τεχνουργημάτων» (ο «Νόμος περί Βρετανικού Μουσείου» του 1963 απαγορεύει στο λονδρέζικο ίδρυμα να εκχωρεί αντικείμενα από τη συλλογή του).
Το «αγκάθι» των Συντηρητικών
Στον αντίποδα, η κυβέρνηση των Συντηρητικών δεν βλέπει με καλό μάτι τη (μόνιμη) επανένωση. Στο ραντεβού του Μητσοτάκη με τον Σούνακ δεν αναμένονται εκπλήξεις. Τα Γλυπτά θα βρεθούν στην ατζέντα, αλλά ο βρετανός πρωθυπουργός – όπως και ο Μπόρις Τζόνσον πριν από δύο χρόνια – αναμένεται να πει στον ομόλογό του ότι «το θέμα αφορά το Βρετανικό Μουσείο και όχι την κυβέρνηση». Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ντάουνινγκ Στριτ ενημερώνεται τακτικά για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων.
Το ταξίδι Μητσοτάκη συμπίπτει χρονικά – όχι τυχαία – με την επίσκεψη στο Λονδίνο του υπουργού Εξωτερικών. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, που θα μιλήσει σε εκδήλωση της LSE στις 27 Νοεμβρίου, έχει οριστεί από τον Πρωθυπουργό ως «αρχιδιαπραγματευτής» για τα Γλυπτά. Στο τετ α τετ με τον Οσμπορν, οι δύο πλευρές θα διαπιστώσουν πόσο κοντά βρίσκονται στην επίτευξη συμφωνίας. Οπως έχουν γράψει «ΤΑ ΝΕΑ», μία από τις «διευθετήσεις» που βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση αφορά την επιστροφή των Γλυπτών «σε δόσεις». Ο μεν Οσμπορν έχει πει ότι τα Γλυπτά που θα πηγαίνουν στην Αθήνα θέλει να ξαναγυρίζουν στο Λονδίνο, ο δε Μητσοτάκης επιχειρεί να βρει μια φόρμουλα που θα ανοίγει τον δρόμο στη μόνιμη, αν και σταδιακή, επανένωση των αριστουργημάτων που σχεδίασε ο Φειδίας. Κατά πληροφορίες, το «ντιλ» δεν έχει ακόμη κλείσει, παρότι «υπάρχει συμφωνία σε πολλά σημεία».