Πόσο πιθανό είναι ένα «σύμφωνο μη επίθεσης» Ελλάδας – Τουρκίας; Ο Υπουργός Εξωτερικών, ερωτηθείς σχετικά κατά την παρουσία του στο East Macedonia and Trace Forum II στην Αλεξανδρούπολη, που διοργανώνει το City Hub Events απάντησε ως εξής:
«Έγινε ένα μεγάλο βήμα, το οποίο ήταν η Διακήρυξη των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου για τις σχέσεις καλής γειτονίας και ανάπτυξης φιλίας. Για μένα, θα πρέπει να παίρνουμε τα πράγματα βήμα βήμα. Δεν είμαι καθόλου των αλμάτων. Θα προτιμούσα το βάδην από την ταχύτητα. Ειδικά σε ό,τι αφορά στις σχέσεις με την Τουρκία, καταλαβαίνουμε όλοι ότι δεν μπορούμε να φτάσουμε από το μηδέν στο 100 σε τέσσερα δευτερόλεπτα, όπως θα έκανε μια Φερράρι».
Σταδιακή εμβάθυνση
Σημείωσε δε ότι κατά την άποψη του «θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα σε μία λογική σταδιακής εμβάθυνσης. Ακόμα να σας πω, εγώ αισθάνομαι ότι είμαστε στο πεδίο εκείνο στο οποίο χτίζουμε αμοιβαία ειλικρίνεια, η οποία στο παρελθόν είχε διαρραγεί. Αισθάνομαι ότι έχουμε κατακτήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο αμοιβαίας κατανόησης, όμως θα πρέπει να προχωρήσουμε βήμα βήμα, όχι με άλματα».
Επανέλαβε για πολλοστή φορά δε ότι «η εντολή που έχουμε λάβει οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών από τους δύο ηγέτες, τους αρχηγούς των κυβερνήσεων, είναι να προχωρήσουμε, όταν κριθεί ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες, στο να συζητήσουμε για τα μείζονα θέματά μας».
Η αξία της ηρεμίας
Μετά από ένα χρόνο που οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις εξακολουθούν να παραμένουν στο μηδέν και η ένταση έχει ελαχιστοποιηθεί στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, η ηρεμία χαρακτηρίζεται πολύτιμη.
Ωστόσο τόσο η Αθήνα όσο και η Άγκυρα δείχνουν ότι δεν είναι έτοιμες να κάνουν το επόμενο βήμα.
Σε ένα διάλογο που προχωρά μπροστά με πρόοδο χιλιοστών εδώ και 24 χρόνια περίπου, όταν οπισθοχωρεί ωστόσο το κάνει με άλματα.
Με αποτέλεσμα Ελλάδα και Τουρκία να αντιμετωπίζουν το ισχυρό ενδεχόμενο να εγκλωβιστούν για μία ακόμα φορά σε καθεστώς ακινησίας, κοιτάζοντας τα ήρεμα νερά.
Και ορατό τον κίνδυνο η εποχή να αλλάξει και να μπούμε σε ένα νέο γύρο έντασης.
Σύμφωνο μη επίθεσης
Ο Γεραπετρίτης δεν απάντησε για το ενδεχόμενο σύναψης ενός «συμφώνου μη επίθεσης» με την Τουρκία ωστόσο δεν το απέκλεισε.
Επικαλέστηκε μάλιστα το παράδειγμα της Διακήρυξης των Αθηνών ως «ένα μεγάλο βήμα».
Σίγουρα ο ελληνοτουρκικός διάλογος δεν μπορεί να οδηγηθεί στις εξελίξεις με «φερράρι», αφού προχωρά πεζός. Και μάλιστα σε δρόμο με πολλά εμπόδια, μερικά εκ των οποίων χάνονται σε βάθος δεκαετιών.
Γεραπετρίτης και Φιντάν θα κληθούν να προετοιμάσουν το διάλογο Μητσοτάκη – Ερντογάν σε μία συνάντηση που ακόμα δεν έχει κλειδώσει πότε και πού θα γίνει, ωστόσο ακόμα βλέπουν τα όρια τους εξαιρετικά στενά.
Καθώς οι δύο πλευρές περιμένουν να ωριμάσουν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν στις κυβερνήσεις να σκεφτούν να αναλάβουν το πολιτικό κόστος ενός διαλόγου που θα απαιτεί συμβιβασμούς.
Μέχρι τότε το καλό κλίμα και τα ήρεμα νερά θα απειλούνται από τις «μπόρες» των navtex, των προεκλογικών δηλώσεων, αλλά και των «μικρών κρίσεων» μέχρι την επόμενη «καταιγίδα».
Όπως τονίζουν οι διπλωμάτες είναι σαφές ότι η Τουρκία έχει επιλέξει ότι δεν θα προκαλέσει ένταση, για ικανό χρονικό διάστημα.
Το ερώτημα είναι αν σε αυτό μπορούν να υπάρξουν βήματα που θα καλύψουν και ικανή απόσταση στις διαφορές, ίσως και λύσεις.