Πραγματοποιείται σήμερα στην Αγκυρα η δεύτερη συνάντηση του Πολιτικού Διαλόγου (που διεξάγεται με βάση τη Διακήρυξη των Αθηνών 2023) με ευρύτερη ατζέντα διμερών και περιφερειακών θεμάτων. Αν και το ειδικότερο βάρος της συνάντησης είναι ότι θα προχωρήσει στην επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών πάνω στα μεγάλα θέματα της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης δύο ακριβώς χρόνια μετά τη διακοπή τους. Ο διάλογος μπαίνει επομένως σε νέα, κρίσιμη φάση/δυναμική πηγαίνοντας πέρα από τη διπλωματική τελετουργικότητα. Κατά μία σοβαρή εκτίμηση, πριν από το κλείσιμο της θητείας του που προανήγγειλε, ο πρόεδρος Ερντογάν στοχεύει στην πλήρη εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με επίλυση των εκκρεμοτήτων. Είθε. Στις περιφερειακές υποθέσεις οι πόλεμοι Ουκρανίας και Γάζας θα κυριαρχήσουν. Εδώ οι θέσεις των δύο χωρών διαφοροποιούνται, αν και δεν είναι διαμετρικά αντίθετες.
Αλλά ενώ η διαδικασία εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων εξελίσσεται σταθερά μεν, αν και με σχετική βραδύτητα, η αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας – ΗΠΑ σημειώνει εντυπωσιακή πρόοδο μετά και την επίσκεψη του υπουργού Χ. Φιντάν στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα. Επιδίωξη είναι, όπως αναφέρθηκε, «οι δύο χώρες να οικοδομήσουν ένα θετικό μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα για την προώθηση κοινών στόχων και αντιμετώπιση στρατηγικών προκλήσεων».
Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη που μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσει τη δυναμική της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται έκδηλα για την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας ως προϋπόθεση για τη σταθερότητα στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης αλλά και τη συνοχή της Ατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ), έστω και με την Τουρκία ως sui generis χώρα μέλος της. Αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει κατακτήσει μια ισχυρή θέση ως χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και έχει αναδειχθεί σε πυλώνα συνεργασίας και σταθερότητας ειδικότερα στην περιοχή της Αν. Μεσογείου ενώ συνεισφέρει ενεργά στη στήριξη της Ουκρανίας. Είναι ενδεικτική λ.χ. η συμμετοχή του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη την ερχόμενη Κυριακή 17/3 στο Κάιρο στο πλευρό της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του προέδρου του Συμβουλίου ΕΕ πρωθυπουργού του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρόο (και της πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζ. Μελόνι) στις συζητήσεις για την ανάπτυξη της εταιρικής σχέσης ΕΕ – Αιγύπτου.
Παράλληλα όμως ενθαρρύνουν και τον διττό ρόλο της Τουρκίας η οποία ως Μεσαία Δύναμη συνομιλεί ταυτόχρονα με Ρωσία και με Ουκρανία (ο πρόεδρος Β. Ζελένσκι και ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σ. Λαβρόφ επισκέφθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα την Τουρκία την περασμένη εβδομάδα). Κατά τη θεώρηση της Ουάσιγκτον, Ελλάδα και Τουρκία διαδραματίζουν δύο διαφορετικούς μεν ρόλους στην περιοχή (σε σχέση και με τος πολέμους Ουκρανίας, Γάζας), οι οποίοι όμως έχουν μια οιονεί συμπληρωματικότητα. Ακριβώς αυτό το πρότυπο συμπληρωματικότητας ρόλων Ελλάδας – Τουρκίας θα ήθελαν να εδραιώσουν οι ΗΠΑ, πράγμα βεβαίως που προϋποθέτει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Πάντως το πλαίσιο διεξαγωγής του Πολιτικού Διαλόγου, παρά τα κάποια φάλτσα τελευταία, παραμένει θετικό. Το ήπιο κλίμα μεταξύ των δύο χωρών διατηρείται, όπως και οι φιλικές διαπροσωπικές σχέσεις του έλληνα πρωθυπουργού και του προέδρου Ερντογάν (με ανταλλαγή γενέθλιων και άλλων ευχών, κ.λπ.). Η ιστορική όμως εμπειρία, ελληνική και παγκόσμια, πιστοποιεί ότι στις διακρατικές σχέσεις η σταθερότητα/συνεργασία/ειρηνική συνύπαρξη δεν διαρκούν για απεριόριστο χρονικό διάστημα εάν τα υπάρχοντα προβλήματα μεταξύ τους παραμένουν άλυτα, παγωμένα. Πολύ περισσότερο προβλήματα που ακουμπούν ζητήματα κυριαρχίας. Κάποια στιγμή εκρήγνυνται. Επομένως καλό είναι ο σημερινός διάλογος/διερευνητικές να σημειώσει ένα βήμα στη διαδικασία επίλυσης των επιλύσιμων προβλημάτων…