Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής διαμαρτυρήθηκαν στην ισραηλινή κυβέρνηση αυτό το Σαββατοκύριακο για την απόφαση του υπουργού Εξωτερικών Έλι Κοέν να αποκαλύψει δημοσίως μια μυστική συνάντηση με τη Λίβυα ομόλογό του, Νάιλα Μανγκούς, ανέφερε τη Δευτέρα το Axios, επικαλούμενο Ισραηλινούς και Αμερικανούς αξιωματούχους, με το Associated Press να προσθέτει ότι οι ΗΠΑ ήταν “οργισμένες”.
Η υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης συναντήθηκε με τον Ισραηλινό ομόλογό της στην Ιταλία την περασμένη εβδομάδα, παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες δεν είχαν επίσημες σχέσεις. Ο Κοέν καυχήθηκε σε μια δήλωση για “τις μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας των δύο χωρών”. “Το μεγάλο μέγεθος και η στρατηγική θέση της Λιβύης προσδίδουν τεράστια σημασία στις επαφές μαζί της και τεράστιες δυνατότητες για το Ισραήλ”, είπε ο Κοέν.
Ένας Αμερικανός αξιωματούχος είπε στο Axios ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν εξεπλάγη όταν ο Κοέν αποκάλυψε τη συνάντηση, λέγοντας ότι η Ουάσινγκτον κατανοούσε ότι έπρεπε να κρατηθεί μυστική. Το Axios ανέφερε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι μίλησαν με τον Κοέν και άλλους Ισραηλινούς αξιωματούχους την Κυριακή, διαμαρτυρόμενοι για τον χειρισμό του θέματος από τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών.
Ένας βοηθός του Κοέν είπε ότι υπήρχε κατανόηση ότι η συνάντηση θα δημοσιοποιηθεί τελικά και αποφάσισε να κάνει μια δήλωση αφού το γραφείο του ρωτήθηκε για τη συνάντηση από τον ισραηλινό Τύπο.
“Σκοτώνει” την ομαλοποίηση Λιβύης-Ισραήλ
Η ισραηλινή αποκάλυψη προκάλεσε εκτεταμένες διαμαρτυρίες σε ολόκληρη τη Λιβύη και άφησε την κυβέρνηση που εδρεύει στην Τρίπολη να προσπαθεί να αντιμετωπίσει την αναταραχή. Το υπουργείο Εξωτερικών της Λιβύης εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας ότι η αλληλεπίδραση δεν περιελάμβανε “οποιεσδήποτε συζητήσεις, συμφωνίες ή διαβουλεύσεις”, χαρακτηρίζοντας τη συνάντηση “μια απροετοίμαστη, περιστασιακή συνάντηση”.
Ο πρωθυπουργός της Λιβύης έπαυσε από τα καθήκοντά της και αργότερα απέλυσε τη Μανγκούς, η οποία κατέφυγε στην Τουρκία λόγω φόβου για την ασφάλειά της.
Η Λιβύη έχει αντιταχθεί ιστορικά στην εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ και υποστηρίζει την παλαιστινιακή υπόθεση. Οι διαδηλώσεις προσθέτουν ένα νέο στρώμα αστάθειας στην πλούσια σε πετρέλαιο χώρα, η οποία είναι χωρισμένη μεταξύ δύο αντίπαλων κυβερνήσεων.
Ο πρωθυπουργός Αμπντουλ Χαμίτ Ντμπέιμπα έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενη πίεση να παραιτηθεί καθώς η πολιτική ελίτ της Λιβύης εμποδίζει την εκλογική διαδικασία.
Η ανατολική Λιβύη κυβερνάται από μια κυβέρνηση που υποστηρίζεται από τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ηγείται του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) και έχει κάνει τη δική του προσέγγιση στο Ισραήλ. Τον Νοέμβριο του 2021, ο γιος του και βασικός στρατιωτικός διοικητής του LNA, Σαντάμ Χάφταρ, επισκέφτηκε το Ισραήλ.
Η αντίδραση στους δρόμους της Λιβύης στη συνάντηση του Κοέν με τον Μανγκούς αποτελεί επίσης μια σπάνια επίπληξη στο Ισραήλ, το οποίο έχει συνηθίσει να εμφανίζει δημόσια τους δεσμούς του με τα αραβικά κράτη.
Από το 2020, το Ισραήλ έχει ομαλοποιήσει τους δεσμούς με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα , το Μπαχρέιν , το Μαρόκο και το Σουδάν σε μια σειρά συμφωνιών με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Η Σαουδική Αραβία φέρεται επίσης να εξετάζει το ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων και έχει λάβει δημόσια μέρος σε στρατιωτικές ασκήσεις με το Ισραήλ.
Η Αίγυπτος και η Ιορδανία συνήψαν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ πριν από δεκαετίες. Αν και οι δημόσιες σχέσεις διατηρούνται στο ελάχιστο, συχνά ανακοινώνονται συναντήσεις μεταξύ ηγετών και αξιωματούχων.
Τρεις Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι είπαν στο Axios ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν εργαζόταν για να πείσει τη Λιβύη να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ εδώ και δύο χρόνια.
Εδώ βέβαια έρχεται άλλο ένα στοιχείο που αποκαλύπτεται από το Associated Press. Ο Ντμπέιμπα είχε δώσει “πράσινο φως” για τη συνάντηση, όταν βρισκόταν ο ίδιος στη Ρώμη. Αυτό αποδεικνύει ότι στοχοποίηση της Μανγκούς έγινε για λόγους καθαρά προσωπικούς, ώστε να προσπαθήσει να σώσει το τομάρι του. Άλλη πηγή είπε ότι η συνάντηση Μανγκούς-Κόεν διήρκεσε περίπου δύο ώρες και η Μανγκούς ενημέρωσε την πρωθυπουργό αμέσως μετά την επιστροφή της στην Τρίπολη. Ο αξιωματούχος είπε ότι η συνάντηση συνδέεται με τις προσπάθειες με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ να ενταχθεί η Λιβύη σε μια σειρά αραβικών χωρών που συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η προοπτική της εξομάλυνσης συζητήθηκε σε μια συνάντηση μεταξύ του Ντμπέιμπα και του διευθυντή της CIA Γουίλιαμ Μπερνς, ο οποίος επισκέφθηκε τη χώρα τον Ιανουάριο. Τώρα με τις συνέπειες της συνάντησης στη Λιβύη, αυτές οι προσπάθειες και οι προσπάθειες να πειστούν άλλες αραβικές χώρες να εξομαλύνουν σχέσεις με το Ισραήλ έχουν πληγεί, είπε ένας αξιωματούχος στο Axios.
“Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί ότι η αποκάλυψη της συνάντησης και η αναταραχή που ακολούθησε όχι μόνο θα σκοτώσει τις προσπάθειες για εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Λιβύης, αλλά θα βλάψει επίσης τις προσπάθειες που βρίσκονται σε εξέλιξη με άλλες αραβικές χώρες”, είπε ο αξιωματούχος.