Τις ημέρες της “δύσης” της κυβέρνησης Barack Obama, ένα από γνωμοδοτικά συμβούλια του προέδρου εξέδωσε μια προειδοποιητική έκθεση για τα σχέδια της Κίνας να αρπάξει τον έλεγχο της κρίσιμης βιομηχανίας των ημιαγωγών. Η σύστασή του ήταν: “Κερδίστε τον αγώνα, τρέχοντας γρηγορότερα”.
Η συμβουλή είναι καλή, αλλά η νέα κυβέρνηση δεν ακούει. Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές του Donald Trump, προσφέρουν έναν οδικό χάρτη για το πώς οι ΗΠΑ να μην ανταγωνίζονται την Κίνα.
Αυτό συμβαίνει γιατί η ομάδα του Trump δεν αντιλαμβάνεται πλήρως την απειλή που θέτει τώρα η Κίνα για την οικονομία των ΗΠΑ. Η Κίνα δαπανά τεράστιους πόρους για να βρει το δρόμο της στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας, από τη ρομποτική έως τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Στην περίπτωση των ημιαγωγών και μόνο, το κράτος έχει συγκεντρώσει 150 δισ. δολάρια για να οικοδομήσει μια εγχώρια βιομηχανία. Σε έκθεσή του το Μάρτιο, το Εμπορικό Επιμελητήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κίνα επισήμαινε επανειλημμένως ότι η κινεζική κυβέρνηση χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα εργαλείων για την επιδίωξη αυτών των φιλοδοξιών, από την κατασπατάληση επιδοτήσεων σε τομείς που επιλέγει έως την αρπαγή τεχνολογίας από ξένες επιχειρήσεις.
Ο μόνος τρόπος οι ΗΠΑ να ανταγωνιστούν έναντι αυτής της προσπάθειας είναι να “τρέξουν πιο γρήγορα”. Ωστόσο, οι ιδέες του Trump για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας περιορίζονται σε περικοπή φόρων και ρυθμίσεις. Παρά το γεγονός ότι οι μειωμένοι φόροι θα αφήσουν τις επιχειρήσεις με περισσότερα διαθέσιμα κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη, αυτό δεν είναι αρκετό. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να κάνουν πολύ περισσότερα για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να επιτύχουν μεγαλύτερα και καλύτερα αποτελέσματα.
Ο Trump κάνει το αντίθετο. Ένας λόγος που οι εταιρείες των ΗΠΑ είναι τόσο καινοτόμες είναι επειδή προσελκύουν ταλαντούχους εργαζόμενους από οπουδήποτε στον κόσμο. Αλλά η πρόσφατη απόφαση του Trump να αναστείλει την fast track έκδοση μη μεταναστευτικών βίζα θα μπορούσε να ανακόψει αυτή την “εισροή” επιστημόνων και ερευνητών. Αν πρόθεσή του είναι να διασφαλίσει ότι οι θέσεις εργασίας καταλαμβάνονται πρώτα από Αμερικανούς, δεν χρειάζεται να μπαίνει στον κόπο. Το ποσοστό ανεργίας για τους Αμερικανούς με πτυχίο ή και ανώτερο τίτλο, δηλαδή για τους εξειδικευμένους εργαζόμενους τους οποίους θα ανταγωνίζονται οι κάτοχοι βίζα H-1B, είναι μόλις 2,5%.
Αυτή η πολιτική δεν είναι απειλή μόνο για την Silicon Valley, αλλά και για άλλους κλάδους. Ο Michael McGarry, διευθύνων σύμβουλος της PPG Industries, ανησυχεί σχετικά με την επίδραση που θα έχουν οι περιορισμοί στις βίζα στην επιχείρησή του, η οποία παρασκευάζει μπογιές. “Έχουμε πετύχει πολλές καινοτομίες, λόγω της ποικιλομορφίας που διαθέτουμε”, είπε πρόσφατα στο CNBC. “Θεωρούμε ότι οι άνθρωποι με διδακτορικά που εκπαιδεύονται εδώ, πρέπει να μένουν εδώ και να εργάζονται για εμάς και όχι για τον ανταγωνισμό”.
Η Κίνα πιθανότατα θα προσπαθήσει να επωφεληθεί από αυτό το λάθος. Ο Robin Li, διευθύνων σύμβουλος του διαδικτυακού κολοσσού Baidu Inc., υποστήριξε πρόσφατα ότι η Κίνα πρέπει να διευκολύνει την έκδοση βίζα για να προσελκύσει ταλαντούχους εργαζόμενους που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την κινεζική βιομηχανία, ακριβώς η αντίθετη προσέγγιση από αυτή του Trump.
Οι προτάσεις του προϋπολογισμού του Trump είναι εξίσου οπισθοδρομικές. Θέλει να ενισχύσει τις αμυντικές δαπάνες μειώνοντας τη χρηματοδότηση για σχεδόν ο,τιδήποτε άλλο, κυρίως για εκπαίδευση. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, θα πρέπει να περικοπούν περίπου 20 δισ. δολάρια από τις υπηρεσίες της εκπαίδευσης, της εργασίας, της υγείας και τις ανθρωπιστικές υπηρεσίες για να ευοδωθεί το σχέδιό του. Αν ο Trump θέλει να παλέψει με την κινεζική δύναμη, θα ήταν καλύτερο να αντιστρέψει τις προτεραιότητες αυτές –να δημιουργήσει περισσότερους πτυχιούχους και λιγότερα όπλα. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να θέσει επί τάπητος προτάσεις για να καταστεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση πιο προσιτή για τους φτωχούς ή να ενισχυθεί η επαγγελματική κατάρτιση. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν λίγες ενδείξεις πως θέτει τέτοιου είδους δαπάνες ως προτεραιότητα.
Η Κίνα αντίθετα, διευρύνει σε μεγάλη κλίμα την πρόσβαση στην εκπαίδευση. Ο πρωθυπουργός Li Keqiang, στην ετήσια έκθεσή του στο Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο αυτό το μήνα, καυχήθηκε ότι ο αριθμός των νέων από φτωχές αγροτικές περιοχές που εγγράφονται σε μεγάλα πανεπιστήμια αυξήθηκε κατά 21% το 2016, ενώ σχεδόν 8 εκατομμύρια φοιτητές θα αποφοιτήσουν από το κολέγιο φέτος –ιστορικό υψηλό νούμερο.
Και ενώ η Κίνα έχει επικεντρωθεί στο να οικοδομήσει νέες βιομηχανίες, ο Trump και οι σύμβουλοί του παραμένουν προσκολλημένοι στις παλαιές. Σε πρόσφατη έκθεσή του, ο Peter Navarro, διευθυντής του Συμβουλίου Διεθνούς Εμπορίου του Λευκού Οίκου γκρίνιαξε για την παρακμή των αμερικανικών βιομηχανιών χάλυβα, αλουμινίου και ναυπηγικής. Ωστόσο, δεν είχε σχεδόν τίποτα να πει για την ανάπτυξη των βιομηχανιών του αύριο –για τη ρομποτική, για τη βιοτεχνολογία ή για κάτι που δεν έχουμε καν σκεφτεί ακόμη. Τα μέτρα προστατευτισμού που ο ίδιος και το αφεντικό του φαίνεται να προωθούν, θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να καταπνίξουν την καινοτομία περιορίζοντας τον ανταγωνισμό. Εάν η ηγεσία σε βιομηχανίες αιχμής παραχωρηθεί στην Κίνα, η Αμερική θα χάσει και το θεμέλιο της παγκόσμιας δύναμής της.
Ωστόσο, το να στοιχηματίζεις στην αποτυχία της Κίνας, δεν είναι καλή στρατηγική. Οι ΗΠΑ θα επωφελούνταν περισσότερο εάν ο Trump εστίαζε περισσότερο στη διατήρηση όλων όσων κάνουν ήδη την Αμερική σπουδαία – στην παράξενη ικανότητά της να εφευρίσκει το επόμενο μεγάλο πράγμα. Εάν δεν το κάνει, οι Αμερικανοί CEOs θα πρέπει να τρέξουν πιο γρήγορα σε πιο δύσκολο δρόμο για να κερδίσουν αυτόν τον αγώνα.