Στην αρχή τους ενόχλησε η επιλογή του τόπου. Θα προτιμούσαν, έλεγαν ον και οφ δε ρέκορντ, κάποια από τις περιοχές που επλήγησαν από πυρκαγιές ή πλημμύρες. Μετά μοιράστηκαν την αγωνία τους μην ευτελιστεί το κόμμα, μη βγει απ’ τη σκαλέτα των δελτίων ειδήσεων για να μπει σε εκείνες των πρωινάδικων εξαιτίας του κοσμοπολίτικου νησιού. Ορισμένοι είχαν θέμα και με τη φόρμα της σύναξης. Ηταν πολύ αμερικάνικη για τα αριστερά γούστα. Τα εταιρικά πρότυπα πάνω στα οποία πατούσε ίσως μόλυναν τον ριζοσπαστισμό τους.
Τελικά, βέβαια, μόνο τρεις δεν βρέθηκαν στο σαλόνι του αρχηγικού εξοχικού, ενώ πολλοί θέλησαν να διαφημίσουν την 11ωρη εργασία τους και το έργο το οποίο παρήγαγαν χάρη στο business trip. Η ζέση με την οποία το περιέγραψαν, ωστόσο, δημιουργεί εύλογες απορίες: φτάνουν μία ή δυο τέτοιες συναντήσεις τον χρόνο για να αλλάξει ο ΣΥΡΙΖΑ μοντέλο λειτουργίας; Το PowerPoint κάνει θαύματα; Ή μήπως έχει κι αυτό τα όριά του;
Οι φαν του Στέφανου Κασσελάκη παρακολούθησαν τη συνεδρίαση των Σπετσών σαν μια επιτυχημένη απόπειρα να εξοικειωθεί η ΚΟ της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τον επάρατο για κάθε ορίτζιναλ αριστερό τεχνοκρατισμό. Οι τριαντάλεπτες παρουσιάσεις, υποστηρίζουν, ανάγκασαν τα στελέχη που πήραν μέρος σ’ αυτή να δουλέψουν με μεθόδους ξένες μεν, αποδεδειγμένα αποτελεσματικές δε. Τους δίδαξε, επιμένουν, τη μεθοδικότητα που κι ο πιο περιστασιακός καταναλωτής πολιτικών ειδήσεων ξέρει ότι στερείτο ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη διαδικασία χάραξης της κομματικής στρατηγικής.
Κάποιοι, μάλιστα, διατείνονται ότι το τριήμερο εργασίας ήταν η φυσική συνέχεια των αλλαγών που ήδη έχει κάνει στο κόμμα ο νυν επικεφαλής του. Μετά την προετοιμασία των θινκ τανκ, την επιβολή χρονοδιαγράμματος στις συνεδριάσεις των οργάνων του κόμματος ή την απενοχοποίηση της γραβάτας, σειρά είχε μια παρέμβαση στον τρόπο παραγωγής της πολιτικής.
Εξάλλου, προτού πειράξει τη συριζαϊκή καθημερινότητα ο Κασσελάκης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε εφαρμόσει τη μεθοδολογία των επιχειρήσεων στη ΝΔ και την κυβέρνησή του. Το κυβερνών κόμμα, για παράδειγμα, διοργανώνει συχνά «πολιτικές ακαδημίες» προκειμένου κυβερνητικοί, βουλευτές και απλά στελέχη να συνομιλούν – και τα τελευταία να ενημερώνονται για το κυβερνητικό έργο με σκοπό να μεταφέρουν όσα άκουσαν πέρα απ’ τη νεοδημοκρατική βάση. Τα περισσότερα κυβερνητικά μέτρα, από την άλλη, ανακοινώνονται στους πολίτες από τους αρμόδιους υπουργούς με μια παρουσίαση PowerPoint στο φόντο, ώστε να συνοψίζονται εύκολα και να αποτυπώνονται ακόμη ευκολότερα. Στις δε συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου δεν είναι ασυνήθιστο να εμφανίζονται διαφάνειες με τις οποίες εξηγούνται οι παράμετροι μιας σχεδιαζόμενης νομοθετικής πρωτοβουλίας.
Ολα τα παραπάνω είναι φυσικά πινελιές στην τεχνοκρατική εικόνα που η κυβερνητική έδρα επιχειρεί να φιλοτεχνήσει για την κυβέρνηση και τη συμπολίτευση από το 2019 μέχρι σήμερα, στοχεύοντας στην ανάδειξη της διαχειριστικής της επάρκειας – αλλά και στη σύγκριση που τονίζει την ανεπάρκεια των πολιτικών της αντιπάλων στη διαχείριση είτε των κρίσεων, είτε της καθημερινότητας. Αλλες φορές οι μπάρες κι οι πίτες αποδίδουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, άλλες όχι. Το φροντιστήριο στην Πειραιώς για το νομοσχέδιο του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, ας πούμε, αποτελεί την πιο πρόσφατη απόδειξη των περιορισμών στους οποίους εκείνες υπόκεινται όταν απευθύνονται σε πολιτικούς, παλιούς, ορθόδοξους.
Προτάσεις από τα παλιά
Κανείς, πλην των συριζαίων που βρέθηκαν στις Σπέτσες δεν είδε όσα έδειξε ο προτζέκτορας. Οι πιο «αναλυτικές» πληροφορίες για το περιεχόμενο των παρουσιάσεων διακινήθηκαν από την ίδια την Κουμουνδούρου, η οποία επιχείρησε να δώσει μια περίληψη για κάθε μια απ’ αυτές. Οι παρατηρητές της μείζονος αντιπολίτευσης, πάντως, πρόσεξαν πως οι τομεάρχες της δεν σκέφτηκαν έξω απ’ τα κομματικά τους κουτάκια. Τα PowerPoints τους γέμισαν με προτάσεις που έχουν ξανακάνει στους ψηφοφόρους. Προτάσεις σαν του υπερσυντονιστή για επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ, μια δεύτερη σχολή δικαστών και τον δημόσιο έλεγχο μιας τουλάχιστον συστημικής τράπεζας.
Στο «Εθνικό Σχέδιο για το Ελληνικό Ονειρο» περιλαμβάνονταν και θεωρίες τύπου «ο ΣΥΡΙΖΑ διατυπώνει τη δέσμευσή του για μία κοινωνία όπου κάθε άνθρωπος θα μπορεί να αναπτύσσει ελεύθερα τις δυνατότητές του, έχοντας τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες με τους υπόλοιπους». Ή στόχοι όπως «η ανάσχεση της «αποικιοποίησης» του Δημοσίου από τα ιδιωτικά συμφέροντα».
Υπήρχαν, βέβαια, και λιγότερο αφηρημένες ιδέες. Η συγκρότηση ενός παρατηρητηρίου τιμών 66 βασικών αγαθών που θα ανανεώνεται κάθε εβδομάδα και θα δημοσιεύεται. Καθώς κι η αύξηση μισθών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα κι η επαναφορά επιδομάτων Πάσχα, Αδείας και Χριστουγέννων σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους.
Αρκετοί τομεάρχες έμειναν πιστοί στο καταγγελτικό μοτίβο του κόμματος. Οπότε, είτε εστίασαν στη «Μαύρη Βίβλο» της κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης για την περίοδο 2019-2023, είτε προτίμησαν να σχολιάσουν επικείμενες μεταρρυθμίσεις όπως η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων με χαρακτηρισμούς τύπου «γελοία απάτη».
Η πρώτη επαφή του ΣΥΡΙΖΑ με τα εργαλεία των ακαδημαϊκών σεμιναρίων και των επιχειρήσεων, λοιπόν, δεν εξέπεμψε μόνο το μήνυμα το οποίο σχεδιάστηκε να στείλει. Δεν προσαρμόστηκαν μόνο οι συριζαίοι στο κασσελακικό στυλ. Εναρμονίστηκε κι η προεδρική μεθοδολογία με τις αριστερές συνήθειες. Το κόμμα έβαλε τον πολακισμό του σε PowerPoint.