Ετοιμη να ανοίξει για πρώτη φορά την καυτή ατζέντα των δύσκολων θεμάτων σε αυτόν τον νέο γύρο διαβουλεύσεων με την Αγκυρα εμφανίζεται η Αθήνα, προετοιμάζοντας όλα τα πιθανά σενάρια στον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι τη συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Τουρκία τον Μάιο. Η ελληνική διπλωματία μοιάζει αποφασισμένη να αξιοποιήσει τη σχετική νηνεμία που επικρατεί τον τελευταίο χρόνο στο Αιγαίο, χάρη στους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, οι οποίοι και επέτρεψαν όλο αυτό το διάστημα σε όσες εντάσεις παρουσιάστηκαν να μη μετατραπούν σε κρίσεις. Με την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, στις προθέσεις της Αθήνας βρίσκεται πλέον η εκκίνηση του διαλόγου γύρω και από το μείζον θέμα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, για το οποίο δεν είχε έως τώρα γίνει νύξη σε καμία από τις τέσσερις συναντήσεις Μητσοτάκη – Ερντογάν, από τον Ιούνιο του 2021 έως και τον Δεκέμβριο του 2023.
Γεραπετρίτης – Φιντάν
Το πλαίσιο για τη διεξαγωγή της συζήτησης επί της δύσκολης ατζέντας θα καθοριστεί στο υπό σχεδιασμό τετ α τετ Γεραπετρίτη – Φιντάν που αναμένεται να πραγματοποιηθεί πριν από την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Αγκυρα, η οποία προσώρας τοποθετείται κάπου στο δεύτερο δεκαήμερο του Μαΐου. Οπως αποκάλυψε προ ημερών ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, τόσο ο ίδιος όσο και ο ομόλογός του έχουν λάβει εντολή να προχωρήσουν, όταν κριθούν οι συνθήκες κατάλληλες, σε μια συζήτηση για τα μείζονα θέματα. Το χρονικό παράθυρο που άνοιξε προς στιγμήν για τη συγκεκριμένη συνάντηση, στις 3-4 Απριλίου στην υπουργική σύνοδο του ΝΑΤΟ, φαίνεται να κλείνει εφόσον ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών συνοδεύσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον. Οι δύο πλευρές βρίσκονται σε αναζήτηση νέας ημερομηνίας «κοινής παρουσίας», καθώς η συζήτηση των δύο υπουργών Εξωτερικών σχεδιάζεται να γίνει σε ουδέτερο έδαφος.
Μια σημαντική παράμετρος που υπογραμμίζεται σε κάθε ευκαιρία από την ελληνική πλευρά είναι το ευνοϊκό μομέντουμ που τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι θα διατηρηθεί εσαεί. Διαφορετικές εκφάνσεις της τρέχουσας συγκυρίας που εκλαμβάνονται ως θετικά σημάδια είναι η σχετική ηρεμία στο Αιγαίο, η μείωση της συχνότητας διατύπωσης ακραίας ρητορικής από πλευράς Τουρκίας, η ελαχιστοποίηση των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου, η συνεργασία στο Μεταναστευτικό και το χτίσιμο αμοιβαίας ειλικρίνειας μέσα από την υλοποίηση συμφωνιών της Διακήρυξης των Αθηνών. Σε ένα τέτοιο στάδιο προόδου των διμερών σχέσεων, ακόμα και τα πρόσωπα που προσέρχονται στο τραπέζι του διαλόγου, καθώς και τα μεταξύ τους επίπεδα εμπιστοσύνης, παίζουν έναν ρόλο κρίσιμο σε μία χρονική στιγμή που δείχνει κατάλληλη.
Ασκήσεις ισορροπιών
Ολα αυτά τα «κεκτημένα» μοιάζει να θέλει να αξιοποιήσει η Αθήνα που, σε αυτόν τον νέο γύρο διαλόγου, δείχνει να επιλέγει για τη συζήτηση επί της δύσκολης ατζέντας τη λελογισμένη τόλμη και όχι τη στασιμότητα, που φαντάζει μεν πιο ασφαλής κίνηση, αλλά μπορεί να οδηγήσει στο να χαθεί μια ευκαιρία που ίσως δεν υπάρξει ποτέ ξανά. Με τη συγκεκριμένη επιλογή, βέβαια, κανείς δεν είναι σε θέση να αποκλείσει τον κίνδυνο να «στραβώσει» κάτι στον διάλογο και να βρεθεί το επίπεδο σχέσεων των δύο χωρών, αντί για ένα βήμα μπροστά, αρκετά βήματα πίσω. Για την αποφυγή αυτής της εξέλιξης, η ελληνική διπλωματία εξασκείται καθημερινά σε όλα τα πιθανά σενάρια προκειμένου να είναι σε θέση ετοιμότητας για να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, εξαντλώντας κάθε δυνατότητα να εδραιώσει καλύτερης ποιότητας ειρήνη με τον εξ Ανατολών γείτονα. Στην Αθήνα εκτιμούν ότι εφόσον γίνει το πρώτο βήμα σε μια πορεία που πιθανότατα θα έχει ως καταληκτικό σταθμό τη Χάγη, τα ελληνοτουρκικά θα εισέλθουν σε μια ολότελα διαφορετική φάση, έστω κι αν ο νέος δρόμος αποδειχθεί μακρύς.
Με ορίζοντα την κρίσιμη, και ίσως ιστορική, πέμπτη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν τον Μάιο στην Αγκυρα και εν αναμονή του κλειδώματος ημερομηνίας για την προπαρασκευαστική συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν, ο χρόνος μετρά ήδη αντίστροφα για τα επόμενα βήματα στο χρονοδιάγραμμα των ελληνοτουρκικών διαβουλεύσεων: τη Θετική Ατζέντα στις 15 Απριλίου και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στις 22 Απριλίου.