Του Κώστα Ράπτη
Ο Ερντογάν βγαίνει και πάλι μπροστά για το Παλαιστινιακό. Όπως ανακοίνωσε στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του, το Σαββατοκύριακο πρόκειται να υποδεχθεί στην Κωνσταντινούπολη τον Ισμαήλ Χανίγιε της Χαμάς, τον οποίο αποκάλεσε “ηγέτη της παλαιστινιακής υπόθεσης”, για να συζητήσουν μία σειρά θεμάτων.
Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη του Χανίγιε στην Τουρκία μετά την 7η Οκτωβρίου, ενώ ο ηγέτης της Χαμάς είχε ήδη την ευκαιρία να συναντηθεί στην Ντόχα του Κατάρ, όπου εδρεύει, με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών και έμπιστο του Ερντογάν, Χακάν Φιντάν επί τρίωρο. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Χαμάς, στη συνάντηση αυτή δόθηκε η ευκαιρία να αναπτυχθεί “η σημασία και η κεντρικότητα του ρόλου της Τουρκίας” στις προσπάθειες για την επίτευξη εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας.
Μέχρι τώρα, το έργο της διαμεσολάβησης των διαπραγματεύσεων είχαν αναλάβει (σε συντονισμό με τις ΗΠΑ και δη την CIA) το Κατάρ και η Αίγυπτος, ωστόσο ο Καταριανός πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών σεϊχης Μοχάμαντ μπιν Αμπντουραχμάν αλ Θάνι, δήλωσε, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης τύπου με τον Φιντάν, ότι η χώρα του επανεξετάζει τον ρόλο της δεδομένων των συστηματικών επικρίσεων που δέχεται από “πολιτικούς με στενά συμφέροντα”, υπονοώντας το φιλο-ισραηλινό λόμπι στο αμερικανικό Κογκρέσο. Πράγματι, όλο και περισσότεροι γερουσιαστές, Ρεπουμπλικανοί αλλά και Δημοκρατικοί, ζητούν να αφαιρεθεί από το Κατάρ το καθεστώς του μείζονος συμμάχου των ΗΠΑ, εάν το Εμιράτο δεν σύρει την ηγεσία της Χαμάς, την οποία και φιλοξενεί, σε μία συμφωνία με το Ισραήλ.
Ο Ερντογάν δεν έχει πρόβλημα να μπλεχτεί σε αυτό το ναρκοπέδιο. Άλλωστε έχει επίγνωση, όπως δήλωσε, των επιπτώσεων που μπορεί να δοκιμάσει η χώρα του για την φιλοπαλαιστινιακή της στάση ή μάλλον για την επιλογή του ιδίου να ανεβάσει τους τόνους της ρητορικής αντιπαράθεσης, παραβάλλοντας την Χαμάς (που στην Δύση έχει κηρυχθεί τρομοκρατική οργάνωση) με τo κεμαλιστικό κίνημα κατά τον τουρκικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας.
Όπως και σε οτιδήποτε, τα κίνητρα του Ερντογάν αποτελούν έναν συνδυασμό αναζήτησης διεθνούς πολιτικού ρόλου και εσωτερικών πολιτικών υπολογισμών. Εν πρώτοις, ο Τούρκος ηγέτης επιδιώκει να επαναφέρει τη συζήτηση στο ζήτημα της Γάζας την ώρα που το διεθνές ενδιαφέρον απορροφά η σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν. Ο τρόπος με τον οποίο οι ευρωπαϊκές ηγεσίες λησμόνησαν ήδη τις δικές τους ανησυχίες για την ανθρωπιστική τραγωδία στη Γάζα, συστρατευόμενες εν νέου στο “δικαίωμα αυτοάμυνας” του Ισραήλ (έχοντας παραβλέψει να καταδικάσουν την αρχική ισραηλινή επίθεση στο ιρανικό προξενείο της Δαμασκού) δημιουργεί ένα “άνοιγμα” από αυτά που ο Ερντογάν δεν αφήνει αναξιοποίητα. Οι καταγγελίες περί “υποκρισίας” (ή και αναλγησίας) της Δύσης προκύπτουν κατά τρόπο φυσικό – όπως και η εξ αντιπαραθέσεως προβολή του ιδίου ως υπέρμαχου των παλαιστινιακών δικαίων.
Μόνο που εκτός του διεθνούς ακροατηρίου ο Ερντογάν θα πρέπει πρωτίστως να πείσει το εγχώριο.
Η ήττα των κυβερνώντων στις πρόσφατες τουρκικές δημοτικές εκλογές αποδίδεται σε αξιοσημείωτο βαθμό στις καταγγελίες της ισλαμιστικής αντιπολίτευσης (η οποία εκτοξεύθηκε στο 6%) ότι η φιλοπαλαιστινιακή ρητορική του Ερντογάν είναι κενή περιεχομένου και ότι η ισραηλινή πολεμική προσπάθεια ενισχύεται από τις τουρκικές εξαγωγές. Εξ ου και εκ των υστέρων η τουρκική κυβέρνηση απαγόρευσε την εξαγωγή 57 ειδών προς το Ισραήλ.
Οι κατηγορίες αυτές εξακολουθούν και μετεκλογικά, καθώς η τουρκική κοινή γνώμη (ή τουλάχιστον ένα ικανό τμήμα της, δυνάμει φιλικό προς τους κυβερνώντες) έχει ευαισθητοποιηθεί ιδιαιτέρως. Ο ίδιος ο Ερντογάν δηλώνει ότι έχουν δημιουργηθεί “άστοχες εντυπώσεις” και εκτοξεύονται “συκοφαντίες”, τις οποίες η πρόσφατη στροφή του προφανώς αποβλέπει να εξαλείψει.
Όμως το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και τώρα η τουρκική πλευρά λειτουργεί μάλλον πυροσβεστικά, παρά την εμπρηστική ρητορική της. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο επίκεντρο της τρίωρης συνάντησης του Φιντάν με τον Χανίγια βρέθηκε η αποδοχή από την Χαμάς μίας “λύσης δύο κρατών” στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Ο Τούρκος υπουργός θέλησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ότι η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση αντιτίθεται στη λύση η οποία συγκεντρώνει τη διεθνή συναίνεση και υπενθύμισε ότι η Χαμάς έχει δεσμευθεί να διαλύσει την ένοπλη πτέρυγά της εάν ιδρυθεί παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967.