Σκεφτόμαστε το πετρέλαιο ως καύσιμο των οχημάτων μας, της θέρμανσής μας. Λίγοι όμως ξέρουν ότι είναι η βάση παραγωγής και η πρώτη ύλη για τη σύνθεση και κατασκευή όλων των εφοδίων στην αγροτική παραγωγή (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, πλαστικά θερμοκηπίων, σωλήνων άρδευσης).
Αν βάλουμε τώρα ότι είναι η κινητήρια δύναμη για τα αγροτικά μηχανήματα (τρακτέρ, θεριζοαλωνιστικές μηχανές, αντλίες, πηγές θέρμανσης, συν τα αγροτικά αυτοκίνητα), θα έλεγα χωρίς το πετρέλαιο, κατ’ αρχήν, δεν παράγεται τίποτα. Επομένως, η τιμή του επηρεάζει κατά κύριο λόγο την τιμή παραγωγής και κατ’ επέκταση την τιμή του τελικού προϊόντος και δικαίως ο αγροτικός κόσμος γενικά διαμαρτύρεται ζητώντας ελαφρύνσεις μέσω των μειώσεων στην τιμή του.
Ντόμινο κινητοποιήσεων
Αυτό που συμβαίνει τώρα, όχι μόνο στην Ελλάδα, το βλέπουμε και σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Ισπανία, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά.
Στη Γερμανία, διαμαρτύρονται οι αγρότες κατά της σταδιακής κατάργησης της επιδότησης των καυσίμων. Εκεί, θα μπορούσαν να εισάγουν σιτηρά από τη γειτονική Ρουμανία, με μηδενικό κόστος ενέργειας, καθότι η Ρουμανία έχει δικό της πετρέλαιο, αλλά τίθενται θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού.
Το ίδιο στην Πολωνία, που διαμαρτύρονται κατά των εισαγωγών χαμηλού κόστους από την Ουκρανία.
Στη Γαλλία, όπου εκτός των αγροτών και άλλα επαγγέλματα θίγονται, καθότι προμηθεύονται φτηνό πετρέλαιο από χώρες της Βόρειας Αφρικής, διαμαρτύρονται για να διαφυλάξουν την ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους (κρασί χωρίς ζάχαρη, άλευρα μόνο από σιτηρά κ.λπ.).
Στις χώρες όπου η αγροτική παραγωγή στηρίζεται σε υψηλού κόστους ενέργεια δικαίως οι αγρότες θα ζητούν μείωση του κόστους και εκεί πρέπει να εστιασθεί ο όλος προβληματισμός. Οπως και να το κάνουμε, η φορολόγηση είναι μια πηγή κρατικού εισοδήματος, αναγκαίου για κοινωνική πολιτική (συντάξεις, σχολεία, νοσοκομεία).
Ο ρόλος της πολιτείας
Παράλληλα, η πολιτεία, πρέπει να βοηθήσει τον αγρότη, σε όλα τα επίπεδα εξοικονόμησης ενέργειας και δαπανών σε όλα τα στάδια παραγωγικής διαδικασίας. Ολες οι καλλιέργειες απαιτούν μεγάλη δαπάνη σε νερό, άρα στοχεύουμε προς τα εκεί, εκμεταλλευόμαστε τις βροχές, που όταν πέφτουν είναι πολλές φορές καταστροφικές έως φονικές, με φράγματα και λιμνοδεξαμενές.
Με την ελεύθερη ροή του νερού ελαχιστοποιούμε ή μηδενίζουμε την κατανάλωση ενέργειας για να αρδεύσουμε καλαμπόκια, βαμβάκια, οπωροκηπευτικά ή να ποτίσουμε τα ζωντανά μας, και με κατάλληλη διαχείριση προστατεύουμε τα δάση από πυρκαγιές και ομορφαίνουμε τη φύση με την προστασία της χλωρίδας και πανίδας.
Ανέφερα τα επιτεύγματα της επιστήμης, η έξυπνη γεωργία στοχεύει στην ελαχιστοποίηση ψεκασμών για ασθένειες ή λιπάνσεις. Η βελτίωση του σπόρου και του φυτού στοχεύει σε ποικιλίες που μπορούν να τα καταφέρουν με λιγότερες εισροές. Τα ίδια ισχύουν για την κτηνοτροφική παραγωγή και την ιχθυοκαλλιέργεια.
Το πρόβλημα είναι πολυεπίπεδο, χρειάζονται ευήκοα ώτα και βασικά συζητήσεις όλων των ενδιαφερομένων, γιατί όλοι είμαστε, και εμείς ως καταναλωτές, στην ίδια πλευρά και όχι αντίπαλοι. Ας φανταστούμε την εγκατάλειψη της υπαίθρου κι από αυτούς που απέμειναν. Η επιστήμη βοηθά πολύ σε όλα τα επίπεδα, χωρίς όμως χέρια, όλα αυτά είναι ανεφάρμοστα.
Η λύση είναι κάπου στη μέση.
Ο Αθανάσιος Τσαυτάρης είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, τ. πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικών Ερευνών, πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων