Ως διπλή ευκαιρία να στείλει μηνύματα συνολικά για την ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και ειδικότερα προς τα Τίρανα και προς το ευρωπαϊκό μέτωπο για την εκκρεμότητα της υπόθεσης του Φρέντι Μπελέρη αντιμετωπίζει η Αθήνα το τριήμερο διαβουλεύσεων επί βελγικού εδάφους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει στις Βρυξέλλες για τη σημερινή, τρίτη κατά σειρά, σύνοδο κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και το τελευταίο για φέτος Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ακολουθεί την Πέμπτη και την Παρασκευή – ενδεχομένως και το Σάββατο, εφόσον δεν βγαίνει λευκός καπνός – που έχει στην ατζέντα και τη διεύρυνση της Ευρώπης.
Οσον αφορά στην υπόθεση που «σκεπάζει» τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, η ελληνική πλευρά δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης από το «βέτο» στην Αλβανία, θέλοντας να κρατά στο ευρωπαϊκό τραπέζι το θέμα του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας. Διπλωματικές πηγές επιβεβαίωναν από τις Βρυξέλλες ότι η Αθήνα, παρά τις πολλαπλές πιέσεις από συμμαχικές πρωτεύουσες δεν μετατοπίζει τη θέση της για μη συναίνεση στην ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας εφόσον δεν καταγράψει θετική κίνηση από τα Τίρανα. Μηνύματα για μια ελαστική στάση ή ανοχή της Αθήνας έχουν καταγραφεί από την πλευρά του Βερολίνου και της Ρώμης που διατηρούν προνομιακές σχέσεις με τα Τίρανα, αλλά εσχάτως και από τη Μαδρίτη και τη Βιέννη. Είναι σαφές δε, ότι η ελληνική αντίδραση δεν αποσυνδέεται και από το γεγονός ότι δεν ασκείται πλέον οικονομική πίεση στην Αθήνα, όπως συνέβαινε για παράδειγμα κατά τη μνημονιακή περίοδο. Το ελληνοαλβανικό ρήγμα βαθαίνει, μετά και τη προχθεσινή απόρριψη του αιτήματος Μπελέρη για χορήγηση άδειας ορκωμοσίας και ενώ η δίκη του έχει αναβληθεί για τις 19 Δεκεμβρίου. Ηδη το… ευρω-μπλόκο από την Αθήνα για την Αλβανία έχει προαναγγελθεί γραπτώς από τις τέσσερις παραγράφους που συνόδευσαν την ευρωπαϊκή επιστολή στα Τίρανα.
Το μήνυμα της Αθήνας
«Η αποτροπή της ορκωμοσίας του εκλεγμένου δημάρχου αποτελεί συνειδητή πολιτική απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης που αντικατοπτρίζει την περιφρόνησή της για τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου», είναι το μήνυμα που η Αθήνα θέλει να… ακούν και οι ευρωπαίοι εταίροι, στο φόντο παρασκηνιακών πιέσεων για συμβιβασμούς. Πιεστικά σινιάλα έχουν έρθει από Βερολίνο και Μαδρίτη ενόσω και άλλες πρωτεύουσες προσδοκούν μεγαλύτερες ταχύτητες στη διαδικασία για τα Τίρανα καθώς και αδιατάρακτους διμερείς διαύλους, ανάμεσά τους η Ρώμη, με ενδεικτική την ιταλοαλβανική προσέγγιση για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών κ.ά. Ομως η Αθήνα δεν διαβλέπει περιθώρια για δικές της οπισθοχωρήσεις, όταν το διακύβευμα είναι, όπως θεωρεί, μια «αδιαπραγμάτευτη» για όλη την ευρωπαϊκή οικογένεια αρχή – αυτή του σεβασμού του κράτους δικαίου. Εξού και ορίζει το θέμα Μπελέρη ως «βαθύτατα ευρωπαϊκό» και όχι διμερές.
Ο δρόμος προς τη… μετωπική Αθήνας – Τιράνων, δεδομένης της απουσίας προς το παρόν οποιασδήποτε «προόδου», άνοιξε τον περασμένο Αύγουστο όταν από τη βαλκανική σύναξη που οργάνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης απουσίαζε ο Εντι Ράμα. Δύο μήνες μετά, παρά το τετ α τετ των δύο ηγετών στα Τίρανα, είχαν αποτυπωθεί αφενός η μεγάλη απόσταση από την εξεύρεση λύσης, αφετέρου η οπτική της Αθήνας ότι η διέξοδος στο θέμα Μπελέρη λειτουργεί ως «αναγκαία προϋπόθεση» προκειμένου η Ελλάδα να κάνει επόμενα βήματα. Εξού και από τις Βρυξέλλες ο Μητσοτάκης, αναφερόμενος ευρύτερα στη διεύρυνση, αναμένεται να προτάξει τη θέση ότι η διαδικασία πρέπει να έχει αιρεσιμότητα και αδιαπραγμάτευτο κριτήριο τον σεβασμό στο κράτος δικαίου.
Τα συμπεράσματα
Πάντως, αναφορά στο «κράτος δικαίου» υπάρχει στα συμπεράσματα που εγκρίθηκαν για το κεφάλαιο της διεύρυνσης στο χθεσινό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων. Οπως αναφέρεται για την Αλβανία, το Συμβούλιο καλεί τη χώρα «να εντείνει τις προσπάθειες για να ενισχύσει την προστασία» των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες σε «συνάρτηση με τις ευρωπαϊκές αξίες». Επίσης το συμβούλιο ενθαρρύνει την Αλβανία στην «εφαρμογή μιας συνολικής μεταρρύθμισης του τομέα της γης» και στην «εδραίωση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας με διαφανή τρόπο». Επίσης καλείται η Αλβανία να ολοκληρώσει «όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την εθνική απογραφή σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα».