Την ώρα που τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα στη Γάζα και στην Ουκρανία, υπάρχουν δυνάμεις που εργάζονται πυρετωδώς σε άλλα σημεία του πλανήτη. Οι ηγέτες της Ρωσίας, της Τουρκίας, του Ιράν και του Πακιστάν κάνουν στάσεις στην Κεντρική Ασία καθώς επιδιώκουν να επεκτείνουν την επιρροή τους στην παραδοσιακώς κυριαρχούμενη από τη Ρωσία περιοχή.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έφτασε στην πρωτεύουσα του Καζακστάν Αστάνα το πρωί της Πέμπτης για συνομιλίες με τον ομόλογό του Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ. Το ταξίδι έρχεται μόλις μια εβδομάδα αφότου ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πραγματοποίησε επίσης επίσκεψη εκεί, ελπίζοντας να “επιταχυνθεί” η οικονομική συνεργασία.
Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος ηγέτης της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραΐσι και ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Ανουάρ ουλ Χακ Κακάρ επισκέπτονται το Ουζμπεκιστάν την Πέμπτη για μια περιφερειακή οικονομική σύνοδο κορυφής.
Ο όλος διπλωματικός πυρετός δείχνει πώς οι πρώην σοβιετικές χώρες ανοίγονται σε νέες συνεργασίες καθώς το αποτύπωμα και η ηγεμονία της Ρωσίας στην περιοχή φθίνει.
Ωστόσο, ο Πούτιν και ο Τοκάγιεφ επαίνεσαν τη σχέση των χωρών τους πριν από την προγραμματισμένη συνάντησή τους στην Αστάνα. “Η στρατηγική μας συνεργασία είναι πραγματικά στραμμένη προς το μέλλον”, είπε ο Πούτιν. Ο Τοκάγιεφ χαιρέτισε μια “συμμαχία με πλούσιο παρελθόν και λαμπρό μέλλον”.
Όμως, περισσότερα από 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, με τη Ρωσία εγκλωβισμένη σε έναν αιματηρό πόλεμο διάρκειας (προς το παρόν) 20 μηνών με την Ουκρανία, το Καζακστάν και άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας προσβλέπουν σε συνεργασίες με άλλες παγκόσμιες δυνάμεις.
Προσκλήσεις για επιρροή
Η Κίνα έχει γίνει βασικός παίκτης σε ολόκληρη την περιοχή χάρη στην πρωτοβουλία Belt and Road, ένα έργο μαμούθ που περιλαμβάνει ανάπτυξη υποδομών σε 150 χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ, το Ιράν και η Τουρκία ανταγωνίζονται επίσης για επιρροή στην Κεντρική Ασία.
Το Ιράν και η Τουρκία πρόκειται να συμμετάσχουν μαζί με τον πρωθυπουργό του Πακιστάν και τους ηγέτες της Κεντρικής Ασίας στη σύνοδο κορυφής του περιφερειακού Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας στην Τασκένδη την Πέμπτη.
Παρά το ότι η σύνοδος κορυφής έρχεται καθώς μαίνεται ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα, η σύγκρουση δεν αποτελέσει θέμα στην ημερήσια διάταξη, δήλωσε το Ουζμπεκιστάν.
Στις 7 Οκτωβρίου, η Χαμάς εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.400 ανθρώπους, κυρίως άμαχους, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές. Με στόχο να καταστρέψει τη Χαμάς, το Ισραήλ απάντησε με έναν ανηλεή βομβαρδισμό και χερσαία εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας που έχει σκοτώσει περισσότερους από 10.500 ανθρώπους, περισσότερο από το ένα τρίτο εκ των οποίων παιδιά, σύμφωνα με αξιωματούχους υγείας της Γάζας.
Η Τεχεράνη, η οποία υποστηρίζει τη Χαμάς, δήλωσε ότι θέλει να συζητήσει τη σύγκρουση, ανέφερε το κρατικό της πρακτορείο IRNA.
Ωστόσο, ο Ερντογάν, ο οποίος αρχικά εμφανίστηκε να παίρνει μετριοπαθή στάση, αλλά αργότερα υπό την πίεση των ακραίων ισλαμιστικών στοιχείων και φυσικά του κόμματος της Χεζμπολάχ στην Τουρκία, άλλαξε άρδην στάση υπέρ των Παλαιστινίων και μάλιστα υπέρ της Χαμάς, πρόσφατα ανακάλεσε τον πρεσβευτή του από το Ισραήλ και θεωρείται πιθανό να αρπάξει την ευκαιρία, όπως συνηθίζει, για να θίξει το θέμα, σε μία προσπάθεια να κερδίσει πόντους εντός συνόρων αλλά και εκτός συνόρων, σε κοινωνικές ομάδες που θα δουν την Τουρκία ως “μαμά” είτε των τουρκογενών, είτε των μουσουλμάνων.
Ενίσχυση του εμπορίου
Οι περισσότερες συνομιλίες στη σύνοδο κορυφής αναμένεται να επικεντρωθούν στο εμπόριο, την ανθρωπιστική συνεργασία και τις μεταφορές.
Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας, που είναι κλειστές στην ξηρά, προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στη θάλασσα, μεταξύ άλλων μέσω του Πακιστάν.
Η Ρωσία βρίσκεται υπό πίεση στην περιοχή, αλλά παραμένει βασικός εταίρος. Η Μόσχα ανανέωσε τις επενδύσεις στους ενεργειακούς τομείς, αφού είχε αποκλειστεί από το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς λόγω των κυρώσεων που προκλήθηκαν από την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία.
Έχει ξεκινήσει τεράστια ενεργειακά έργα, συμπεριλαμβανομένης της παροχής φυσικού αερίου στο Ουζμπεκιστάν μέσω Καζακστάν.
Συζητά επίσης την κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και υδροηλεκτρικών έργων σε πολλές χώρες.
Πέτρος Κράνιας