Στα πρώτα θέματα της εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας αναδεικνύεται για το 2024 ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, με τη Λευκωσία να συνεχίζει εμφατικά τις προσπάθειές της για την υλοποίηση του σχεδίου «Αμάλθεια». Ενός σχεδίου που έχει στόχο τη δημιουργία θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου προς τη Γάζα, που εξαρχής χαρακτηρίστηκε εξαιρετικά δύσκολο να υλοποιηθεί τόσο λόγω της έλλειψης υποδομών όσο και λόγω των κινδύνων στην περιοχή. Το 2023 έκλεισε χωρίς να καταστεί δυνατό να παραδοθεί το πρώτο φορτίο στη Γάζα και με την Κύπρο να εξακολουθεί να δηλώνει παρούσα.
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μήνυμά του για τη νέα χρονιά υπογράμμισε ότι «τα εν εξελίξει δραματικά γεγονότα στη γειτονιά μας επιβεβαιώνουν πόσο επισφαλής και εύθραυστη είναι η φαινομενική ειρήνη σε συγκρούσεις που παραμένουν χρόνια σε εκκρεμότητα». Για να επισημάνει ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία, ως το κράτος – μέλος της ΕΕ που γειτνιάζει με την περιοχή και που διατηρεί άριστες σχέσεις με όλα τα γειτονικά κράτη, έχει από την πρώτη στιγμή ενεργοποιηθεί για να συμβάλει στην εξεύρεση πολιτικού διεξόδου στην κρίση, αναλαμβάνοντας την ίδια στιγμή πρωτοβουλία για απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους τη χρειάζονται».
Το πράσινο φως
Το Ισραήλ από την πλευρά του φαίνεται ναι μεν να δίνει αρχικά το «πράσινο φως» για την έναρξη του σχεδίου, όταν ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες, ωστόσο αυτό δεν αρκεί. Με τη διπλωματία να μη βρίσκει προς το παρόν τη διέξοδο για την υλοποίηση της «Αμάλθειας». Ο απερχόμενος ΥΠΕΞ του Ισραήλ, Ελι Κοέν, σε δηλώσεις του σε ισραηλινό ραδιοφωνικό σταθμό ανέφερε ότι η μεταφορά της ανθρωπιστικής βοήθειας από την Κύπρο στη Γάζα «μπορεί να αρχίσει αμέσως», επεσήμανε δε τις τεχνικές δυσκολίες, την απουσία λιμενικών υποδομών στη Γάζα και την ίδια στιγμή απέκλεισε κάθε συμμετοχή του Ισραήλ στη διοχέτευση της βοήθειας, σημειώνοντας ωστόσο ότι θα προηγείται έλεγχος ασφαλείας από ισραηλινές δυνάμεις.
Απαγκίστρωση
Σύμφωνα με τον Κοέν, οι χώρες που έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στην «Αμάλθεια», όπως η Ελλάδα, η Βρετανία, η Γαλλία και η Ολλανδία, θα μπορούσαν να προχωρήσουν στο εγχείρημα, χωρίς όμως το Ισραήλ να αποτελέσει ενδιάμεση στάση. «Οι χώρες αυτές μας ζήτησαν τα τεχνικά μέσα αγκυροβόλησης να περάσουν πρώτα από το ισραηλινό λιμάνι του Ασντόντ. Αυτό δεν θα συμβεί. Θέλουμε απαγκίστρωση από τη Γάζα, αλλά διατήρηση του ελέγχου ασφαλείας στο ανθρωπιστικό υλικό που πρόκειται να μεταφερθεί. Αλλωστε αυτός είναι και ο σκοπός του εγχειρήματος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο ισραηλινός ΥΠΕΞ. Υπενθύμισε ότι ο ναυτικός αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας εξακολουθεί να ισχύει και πως το πλοίο που θα φτάσει θα πρέπει να είναι σε συντονισμό με την ισραηλινή κυβέρνηση.
Ασύμμετροι παράγοντες
Η απόφαση του Ισραήλ να δώσει άδεια – καταρχήν – για την υλοποίηση του σχεδίου «Αμάλθεια» δείχνει, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία, ότι η Κύπρος κρίνεται επαρκής. Ωστόσο, όπως αναφέρουν κυπριακές πηγές, η πλήρης υλοποίηση της πρωτοβουλίας και ο χρόνος που αυτή θα συμβεί «επηρεάζονται από ασύμμετρους παράγοντες» που δεν εξαρτώνται από τη Λευκωσία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βρετανικό πλοίο «RFA Lyme Bay» που φόρτωσε βοήθεια από την Κύπρο λόγω της κατάστασης που επικρατεί στη Λωρίδα της Γάζας δεν μπορεί να προσεγγίσει ασφαλώς και για αυτό δεν έχει ληφθεί σχετική απόφαση. Με την κατάπαυση του πυρός να κρίνεται απαραίτητη για να μπορέσει να προχωρήσει ένα τέτοιο σχέδιο.