“Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έφτασε στο τέλος του πριν από σχεδόν 80 χρόνια, αλλά η κληρονομιά του στον καθορισμό του στρατηγικού οράματος του πολέμου παραμένει μέχρι σήμερα. Όποια και αν είναι η αξιοσημείωτη πρόοδος που έχει σημειωθεί στους τομείς της αεροπορίας, της πυραυλικής τεχνολογίας και των διαστημικών πόρων, για παράδειγμα, η έννοια της νίκης παραμένει αμετάβλητη: να καταστρέψει τον εχθρό και να καταλάβει ή να απελευθερώσει εδάφη. Κι όμως, κάθε πόλεμος είναι μοναδικός. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο στρατιωτικός διοικητής, κατά τη γνώμη μου, από το να κατανοήσει – εγκαίρως – πώς κάθε πόλεμος διαμορφώνεται διαφορετικά. Πρώτον, από την τεχνολογική πρόοδο, η οποία καθορίζει την ανάπτυξη όπλων και εξοπλισμού. Και, δεύτερον, από τις πολιτικές συνθήκες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και το οικονομικό περιβάλλον. Η νίκη χρειάζεται μια μοναδική στρατηγική και ακολουθεί μια μοναδική λογική”.
Αυτά αναφέρει στο ξεκίνημα του άρθρου του ο Ανώτατος Διοικητής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, Βαλέρι Ζαλούζνι, μέσω του οποίου παρουσιάζει τη στρατηγική του για να νικήσει τη Ρωσία, αλλά και τις προκλήσεις που κρατούν πίσω τη χώρα του στρατιωτικά.
Ο αρχηγός του στρατού της Ουκρανίας λέει ότι η Ουκρανία πρέπει να προσαρμοστεί στη μείωση της στρατιωτικής βοήθειας από τους βασικούς συμμάχους της και να επικεντρωθεί ακόμη πιο έντονα στην τεχνολογία, εάν θέλει να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας. Στο άρθρο του που δημοσιεύτηκε στο CNN, εν μέσω φημών γύρω από το μέλλον του, ο Ζαλούζνι αναφέρθηκε επίσης στην πρόκληση της μαζικής κινητοποίησης, μια πηγή έντασης μεταξύ του ίδιου και του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το άρθρο του στρατηγού δεν κάνει καμία αναφορά στη σχέση του με τον πρόεδρο. Αντίθετα, ο στρατιωτικός διοικητής επιδιώκει να βασιστεί σε ένα επιχείρημα σε ένα άλλο άρθρο που δημοσιεύτηκε πριν από τρεις μήνες, εκτός από το να σχολιάσει για πρώτη φορά μια σειρά πολιτικών οπισθοδρομήσεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Σε εκείνο το πρώτο δοκίμιο, που δημοσιεύτηκε στον Economist , ο Ζαλούζνι είχε τονίσει τη σημασία των drone και των δυνατοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου, ως προτεραιότητα για την Ουκρανία, προτού καταλήξει: “Οι νέες καινοτόμες προσεγγίσεις μπορούν να μετατρέψουν αυτόν τον πόλεμο θέσεων σε έναν πόλεμο ελιγμών”.
Ο χαρακτηρισμός της κατάστασης από τον Ζαλούζνι ως πόλεμος θέσεων – ο οποίος ορίζεται από τη φθορά και την έλλειψη κίνησης στο πεδίο της μάχης – ισοδυναμούσε με αναγνώριση ότι η ουκρανική αντεπίθεση, που ξεκίνησε με μεγάλες προσδοκίες νωρίτερα το 2023, είχε ουσιαστικά τελειώσει. Οι προσδοκίες νωρίτερα μέσα στο έτος ήταν υψηλές ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να περάσει στην επίθεση και να προχωρήσει, διεξάγοντας έναν πόλεμο ελιγμών για να ανακαταλάβει σημαντικές ποσότητες εδαφών που χάθηκαν από τη Ρωσία το 2022.
Όμως τα εκτεταμένα ρωσικά ναρκοπέδια και τα βαριά πυρά του ρωσικού πυροβολικού, μαζί με την ταχεία εξάπλωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών First-Person-View (FPV) στην πρώτη γραμμή, που καθιστούν τις επιθέσεις stealth πολύ πιο δύσκολες, αποδείχθηκαν δύσκολο να ξεπεραστούν.
Στο νότο, το κύριο επίκεντρο της προσπάθειας, οι ουκρανικές δυνάμεις προχώρησαν περίπου 20 χιλιόμετρα. Η ελπίδα ήταν ότι θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι την ακτή, περίπου 70 χιλιόμετρα μακριά.
Όταν ο Ζαλούζνι – σε ξεχωριστή συνέντευξη την ίδια στιγμή – αναφέρθηκε στην κατάσταση ως “αδιέξοδο”, το γραφείο του Ζελένσκι εξεμάνη, λέγοντας ότι μια τέτοια συζήτηση είναι αποκλειστικά προς όφελος της Ρωσίας.
Στο άρθρο του για το CNN, φαίνεται ξεκάθαρο ότι ο Ζαλούζνι δεν βλέπει διαφορετικά την κατάσταση του πολέμου. Τώρα, ωστόσο, πιστεύει ξεκάθαρα ότι οι στρατιωτικοί ηγέτες της Ουκρανίας πρέπει να λάβουν υπόψη μια σειρά από απογοητεύσεις και περισπασμούς μακριά από το πεδίο της μάχης επίσης. Εμμέσως, αναφέρεται στην αποτυχία των ΗΠΑ να συμφωνήσουν για ένα νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία, καθώς και στο γεγονός ότι οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή από τον Οκτώβριο έχουν τραβήξει τη διεθνή προσοχή αλλού. Επιπλέον, “η αδυναμία του καθεστώτος των διεθνών κυρώσεων σημαίνει ότι η Ρωσία… εξακολουθεί να είναι σε θέση να αναπτύξει το στρατιωτικό-βιομηχανικό της συγκρότημα επιδιώκοντας έναν πόλεμο φθοράς εναντίον μας”.
Δεν το λέει με τόσα λόγια, αλλά το άρθρο φαίνεται να υποδηλώνει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι, τελικά, η μοίρα της Ουκρανίας βρίσκεται στα χέρια της.
Η στάση αυτοβοήθειας δεν είναι καινούργια στην Ουκρανία, φυσικά.
Έχει δώσει προτεραιότητα στην εγχώρια βιομηχανία drone της, για παράδειγμα, σημειώνοντας επιτυχίες τόσο στο πρόγραμμα θαλάσσιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, χτυπώντας ρωσικούς ναυτικούς στόχους στη Μαύρη Θάλασσα, όσο και με εναέρια drone μεγάλης εμβέλειας, που πετούν εκατοντάδες χιλιόμετρα για να χτυπήσουν τοποθεσίες σε και γύρω από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ρωσίας.
Αλλά τα εσωτερικά προβλήματα είναι ξεκάθαρα ανησυχητικά, όπως όταν ο Ζαλούζνι αναφέρεται στην προφανή απροθυμία των πολιτικών του αφεντικών στο Κίεβο να υποστηρίξουν πλήρως την έκκλησή του για μεγαλύτερη κινητοποίηση έως και μισού εκατομμυρίου κληρωτών, μια αναγνώριση του συντριπτικά ανώτερου αριθμού στρατευμάτων της Ρωσίας.
“Πρέπει να αναγνωρίσουμε το σημαντικό πλεονέκτημα που απολαμβάνει [η Ρωσία] στην κινητοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και πώς αυτό συγκρίνεται με την αδυναμία των κρατικών θεσμών στην Ουκρανία να βελτιώσουν τα επίπεδα ανθρώπινου δυναμικού των ενόπλων δυνάμεών μας χωρίς τη χρήση αντιλαϊκών μέτρων”, γράφει.
Σε μια κοινωνία πιθανώς απρόθυμη να θέσει σε κίνδυνο μεγάλο αριθμό νεαρών ανδρών και γυναικών, τα τηλεκατευθυνόμενα drone παρέχουν έναν πιο αποδεκτό τύπο μάχης, αναγνωρίζει. Η τεχνολογία, γράφει σε ένα σημείο, “υπερηφανεύεται για μια αναμφισβήτητη υπεροχή έναντι της παράδοσης”.
Αλλά η σημασία του πηγαίνει είναι πολύ μεγαλύτερη, λέει, καθώς εκφράζει την πεποίθησή του ότι τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα, μαζί με άλλες δυνατότητες υψηλής τεχνολογίας έχουν φέρει επανάσταση όχι μόνο στις πολεμικές επιχειρήσεις αλλά και στη συνολική προσέγγιση της στρατηγικής.
Μόνο ένα τέλος στην “ξεπερασμένη, στερεότυπη σκέψη” μπορεί να βοηθήσει τους σύγχρονους στρατούς να επιτύχουν τη νίκη στον πόλεμο, γράφει.