Λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές της Ρωσίας πριν από έξι χρόνια, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ενθουσίασε τους βουλευτές παρουσιάζοντας σε βίντεο προσομοιώσεις των νεότερων στρατηγικών όπλων της χώρας. Ένα από αυτά στόχευε ακόμη τη Φλόριντα, σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg.
Αυτή τη φορά, η επίδειξη της δύναμης προχώρησε περισσότερο. Τον περασμένο μήνα πραγματοποίησε δοκιμές με το τελευταίο πυρηνικό βομβαρδιστικό της Ρωσίας, ενώ παράλληλα απηύθυνε προειδοποιήσεις προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη για τους κινδύνους του Αρμαγεδδώνα λόγω της εισβολής του στην Ουκρανία.
Η στάση αυτή αποτύπωσε τη νοοτροπία ενός ενθαρρυμένου Πούτιν. Τώρα, 71 ετών, οδεύει προς τις εκλογές αυτό το Σαββατοκύριακο με το αποτέλεσμα να είναι δεδομένο και τους αντιπάλους του -τόσο εντός όσο και εκτός Ρωσίας- να φαίνονται ανίκανοι να καταπνίξουν τις φιλοδοξίες του, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατοπίζεται υπέρ του.
Αν η τελευταία θητεία του Πούτιν αφορούσε την προσπάθεια να φέρει την παγκόσμια τάξη περισσότερο στα μέτρα του, η επόμενη θα αφορά την αποφασιστικότητά του να ολοκληρώσει αυτό το σχέδιο, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν το σκεπτικό του Κρεμλίνου.
Ο Ρώσος ηγέτης προετοιμάζεται τώρα για μια μακρά αντιπαράθεση με τη Δύση, δήλωσαν πέντε άτομα με γνώση της κατάστασης. Και ακόμη και αν ο πόλεμος στην Ουκρανία τερματιστεί, οι σχέσεις μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης έχουν διακοπεί και δεν θα αποκατασταθούν εύκολα, ανέφεραν οι πηγές.
“Η Ρωσία χρειάζεται να δημιουργήσει μια παράλληλη παγκοσμιοποίηση, να οικοδομήσει έναν νέο κόσμο”, δήλωσε ο Σεργκέι Μαρκόφ, πολιτικός σύμβουλος που πρόσκειται στην προεδρική διοίκηση. “Σε αυτό θα επικεντρωθεί ο Πούτιν”.
Ο Πούτιν φαίνεται ότι θα ξεκινήσει άλλη μια εξαετή θητεία με τις δυνάμεις του να βρίσκονται στην επίθεση για πρώτη φορά εδώ και μήνες, καθώς οι σύμμαχοι της Ουκρανίας αγωνίζονται να την προμηθεύσουν με πυρομαχικά και οι αξιωματούχοι στο Κίεβο ανησυχούν για μια ρωσική πρόοδο στο πεδίο των μαχών.
Οι διαφωνίες σχετικά με την προοπτική αποστολής στρατευμάτων από τους συμμάχους για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αποτρέψει την ήττα έχουν ενισχύει την αντίληψη της αναποφασιστικότητας. Πάνω από 60 δισ. δολάρια στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ παραμένουν καθηλωμένα λόγω πολιτικών διαφορών μεταξύ της κυβέρνησης του προέδρου Τζο Μπάιντεν και των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο.
Αλλού, το Κρεμλίνο πιέζει χώρες όπως η Μολδαβία, οι χώρες της Βαλτικής και στην περιοχή του Καυκάσου στο όνομα της προστασίας των ρωσικών μειονοτήτων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποιούν ανοιχτά για την προοπτική μιας ρωσικής επίθεσης σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ και αναρωτιούνται αν οι ΗΠΑ θα τους εγκαταλείψουν αν ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στην προεδρία τον Νοέμβριο.
Εν τω μεταξύ, ο Πούτιν απέκτησε ένα προβάδισμα για να συνεχίσει να προκαλεί τη Δύση μεταξύ των χωρών του παγκόσμιου Νότου και να αποδυναμώνει τις διεθνείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Έχει στείλει σιτηρά σε έξι αφρικανικές χώρες, ορισμένες από τις οποίες έχουν υποστηρίξει την εξωτερική του πολιτική στα Ηνωμένα Έθνη και τις προσπάθειες υπονόμευσης της Δύσης.
Αναλαμβάνοντας φέτος την προεδρία της ομάδας BRICS, θα φιλοξενήσει τον Οκτώβριο μια σύνοδο κορυφής με τους ηγέτες της Κίνας, της Ινδίας, της Νότιας Αφρικής και της Βραζιλίας, καθώς και τα νέα μέλη των BRICS, το Ιράν, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Πούτιν βλέπει μια ευκαιρία να αναδιαμορφώσει περαιτέρω τις παγκόσμιες σχέσεις υπέρ της Ρωσίας και σκοπεύει να την εκμεταλλευτεί κατά την επόμενη θητεία του, σύμφωνα με τις πηγές.
“Φυσικά, θα επικεντρωθούμε στην ενίσχυση του συντονισμού της εξωτερικής πολιτικής”, δήλωσε ο Πούτιν σε δήλωσή του. Η ομάδα θα εξετάσει επίσης την ένταξη άλλων περίπου 30 χωρών στην ατζέντα των BRICS, είπε.
Στην πατρίδα του, ο πρώην πράκτορας της KGB καθιστά τον πόλεμο τον καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση μιας νέας ρωσικής πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ, μιας ελίτ που σφυρηλατείται από τον εθνικισμό για να αντικαταστήσει αυτό που προέκυψε από τον καπιταλισμό της δεκαετίας του 1990 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Η αντίσταση σε αυτό μοιάζει όλο και πιο μάταιη. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, το Κρεμλίνο δεν επέτρεψε αυτή τη φορά να κατέβει ούτε ένας συμβολικά ανεξάρτητος υποψήφιος.
Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι σε μια φυλακή της Αρκτικής την παραμονή της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές “έσβησε” το πιο ισχυρό σύμβολο αντίστασης της Ρωσίας. Ενώ χιλιάδες άνθρωποι αψήφησαν τις αρχές και τις απειλές του Κρεμλίνου για τιμωρία για να υποβάλουν τα σέβη τους στην κηδεία του Ναβάλνι, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης και κορυφαίοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν ακόμη και να αναγνωρίσουν ότι όλο αυτό έλαβε χώρα.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο Όλεγκ Ορλόφ, συνιδρυτής της ομάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα Memorial, φυλακίστηκε αφού καταδικάστηκε για “δυσφήμιση” του ρωσικού στρατού καταδικάζοντας την εισβολή. Το Memorial, που έχει απαγορευτεί από το Κρεμλίνο, τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 2022.
“Αυτοί που έσυραν τη χώρα μας στον βούρκο εκπροσωπούν την παλιά, ξεπερασμένη τάξη πραγμάτων”, δήλωσε ο Ορλόφ πριν φυλακιστεί για δυόμισι χρόνια. “Δεν έχουν κανένα όραμα για το μέλλον, παρά μόνο ψευδείς αφηγήσεις για το παρελθόν, αυταπάτες για αυτοκρατορικό μεγαλείο”.
Από τότε που ανέλαβε να ηγηθεί της χώρας μετά το χάος της δεκαετίας του 1990, ο Πούτιν δεν έκρυψε ότι θρηνεί για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ως παγκόσμιας δύναμης. Η ανησυχία στην Ευρώπη, ιδίως στις πρωτεύουσες της Βαλτικής, είναι πόσο μακριά θα φτάσει για να την αποκαταστήσει.
Υπάρχει αυξανόμενη αίσθηση ότι η Ρωσία έχει το στρατιωτικό πλεονέκτημα στην Ουκρανία “και μια αίσθηση αδυναμίας και διχόνοιας της Δύσης”, δήλωσε η Τατιάνα Στανόβαγια, ιδρύτρια της R.Politik και ανώτερη συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center. Η Φιόνα Χιλ, πρώην κορυφαία σύμβουλος του Λευκού Οίκου για τη Ρωσία, δήλωσε ότι ο Πούτιν θέλει να αποδείξει ότι ο πόλεμος θα πετύχει και “ότι είναι πρόθυμος να τον διεξάγει για όσο χρόνο χρειαστεί”.
Όσο περισσότερες επιτυχίες έχει ο Πούτιν στην Ουκρανία, τόσο λιγότερο πρόθυμος θα είναι να τερματίσει τον πόλεμο, δήλωσε ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος. Αν και ο Πούτιν δεν θα κερδίσει φέτος, δεν θα χάσει όμως παράλληλα, δήλωσε ένας άλλος ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Όλα αυτά καθώς η ρωσική οικονομία συνεχίζει να είναι αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις των κυρώσεων των ΗΠΑ και των συμμάχων της στη G7. Η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και άλλες χώρες συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο σε μεγάλες ποσότητες, ενώ οι ΗΠΑ διστάζουν να επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις για να αποφύγουν την εκτίναξη των τιμών του αργού.
Οι ρωσικές εισαγωγές επέστρεψαν πέρυσι στο προπολεμικό τους επίπεδο, καθώς οι αυξανόμενες ροές αγαθών από την Κίνα συνέβαλαν στην αντιστάθμιση της κατάρρευσης των προμηθειών από την Ευρώπη. Το κινεζικό γουάν αντιπροσώπευε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των συναλλαγών στη ρωσική αγορά συναλλάγματος.
“Οι προσπάθειες για την αποτελεσματικότερη επιβολή των κυρώσεων κινδυνεύουν να αποξενώσουν περαιτέρω τις μεγάλες χώρες του παγκόσμιου Νότου και να μειώσουν την απομόνωση της Ρωσίας”, δήλωσε ο Τόμας Γκράχαμ, πρώην ανώτερος διευθυντής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας για τη Ρωσία, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων στη Νέα Υόρκη. “Η πρόκληση για τη Δύση και την Ουκρανία είναι να πείσουν τη Ρωσία ότι δεν μπορεί να πετύχει τους στόχους της στο πεδίο της μάχης”.
Ο άμεσος στόχος της Δύσης είναι να κρατήσει την Ουκρανία σε εγρήγορση αρκετά ώστε η παραγωγή πυρομαχικών να φτάσει τα ρωσικά επίπεδα μέχρι το 2025, δήλωσε ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Στο μεταξύ, η ελπίδα είναι ότι οι ρωσικοί πόροι θα αρχίσουν να μειώνονται δραστικά. Η Ρωσία καίει τα χρήματα του ταμείου εθνικού πλούτου της σε μια προσπάθεια να θωρακίσει την οικονομία της έναντι των επιπτώσεων του πολέμου και να χρηματοδοτήσει τις αμυντικές δαπάνες. Η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας έχει αυξήσει τα επιτόκια στο 16% για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, ενώ η κυβέρνηση έχει επιβάλει capital controls για να αντιμετωπίσει την πτώση του ρουβλίου.
Οι μισθοί στη Ρωσία αυξάνονται, καθώς ο πόλεμος απορροφά το εργατικό δυναμικό. Το Κρεμλίνο έχει μέχρι στιγμής αποφύγει την επανάληψη της επιστράτευσης των εφέδρων του Σεπτεμβρίου του 2022, προσφέροντας υψηλές αμοιβές στους εθελοντές που εγγράφονται για να πολεμήσουν, παρά το ότι εκατοντάδες χιλιάδες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στην Ουκρανία.
Η Ρωσία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά τη διατήρηση της προσθήκης ετοιμοπόλεμων ανδρών για να μπορέσουν οι δυνάμεις της να προχωρήσουν καθώς η Ουκρανία οχυρώνεται περιμένοντας να φτάσει περισσότερη βοήθεια.
Στην πιο βίαιη μορφή του, ο πόλεμος είναι ένα παιχνίδι αριθμών, σύμφωνα με τον Κούστι Σαλμ, μόνιμο γραμματέα του υπουργείου Άμυνας της Εσθονίας. Ο ίδιος υπολόγισε ότι η Ρωσία είναι σε θέση να εκπαιδεύσει και να αναπτύξει περίπου 40.000 στρατιώτες σε διάστημα έξι μηνών. Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία πρέπει να εξαλείψει περισσότερο από αυτόν τον αριθμό κατά το ίδιο χρονικό διάστημα για να σταματήσει την προώθηση της Ρωσίας, είπε, και έχει δείξει ότι μπορεί να το κάνει αυτό τα τελευταία δύο χρόνια.
“Ο Πούτιν πρέπει να αναγνωρίσει σε κάποιο σημείο ότι έκανε ένα φρικτό λάθος”, δήλωσε ο Κρίστοφ Χέουσγκεν, ο οποίος βοήθησε στη μεσολάβηση της συμφωνίας του Μινσκ του 2015 για τη διακοπή των μαχών στην ανατολική Ουκρανία ως σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελας Μέρκελ. Τώρα προεδρεύει της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια.
Ωστόσο, η δημοτικότητα του Πούτιν έχει μειωθεί ελάχιστα στο εσωτερικό της χώρας λόγω πολέμου, σύμφωνα με έρευνα της 1ης Μαρτίου σε 1.600 Ρώσους από τη δημοσκοπική εταιρεία VTsIOM με έδρα τη Μόσχα. Περισσότερο από το 77% εγκρίνει τις επιδόσεις του προέδρου, ανέφερε η σχετική δημοσκόπηση.
Με το μομέντουμ στο πεδίο της μάχης να αρχίζει να κινείται προς το μέρος του, ο Πούτιν προωθεί ένα κύμα εθνικισμού που τον παρουσιάζει ως ηγέτη του “ρωσικού κόσμου”, διεκδικώντας το δικαίωμα να υπερασπιστεί τους ρωσόφωνους πληθυσμούς στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει ο Πούτιν την κατάληψη της Κριμαίας το 2014 και την εισβολή στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια.
Αυτό υποκινεί τους φόβους για περισσότερες αρπαγές γης για την επαναχάραξη των συνόρων της Ρωσίας, εάν ο Πούτιν αναδειχθεί νικητής στην Ουκρανία. Οι εντάσεις κορυφώθηκαν στη Μολδαβία μετά την έκκληση φιλορώσων αξιωματούχων στην αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας που συνορεύει με την Ουκρανία στις 28 Φεβρουαρίου προς τη Μόσχα για πολιτική προστασία.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε απεσταλμένους από τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Εσθονία τον περασμένο μήνα για να κατηγορήσει τα τρία κράτη της Βαλτικής, όλα τους μέλη του ΝΑΤΟ, για “σαμποτάζ” σχετικά με τις προετοιμασίες για τις προεδρικές εκλογές της 15ης-17ης Μαρτίου. Προειδοποίησε για “σοβαρές διαδηλώσεις ” των Ρώσων που ζουν στις χώρες αυτές, αν δεν επιλυθεί το ζήτημα.
Μια εβδομάδα αργότερα, η Ρωσία έβαλε αξιωματούχους από τα κράτη της Βαλτικής, και την πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, στη λίστα των καταζητούμενων λόγω απόσυρσης μνημείων της σοβιετικής εποχής στις χώρες τους.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιτέθηκε στην Αρμενία μετά το πάγωμα της συμμετοχής του πρωθυπουργού Νικολ Πασινιάν σε ένα αμυντικό μπλοκ υπό την ηγεσία της Μόσχας και την προσφυγή στην Ευρώπη για βοήθεια, καθώς συνεχίζεται η ένταση με το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν. Η Αρμενία φιλοξενεί τη μοναδική ξένη στρατιωτική βάση της Ρωσίας στην περιοχή του Καυκάσου.
“Η αρμενική ηγεσία αποφάσισε να βασιστεί σε μη περιφερειακές χώρες που φλερτάρουν το Ερεβάν, υποσχόμενες να το βοηθήσουν σε όλα τα προβλήματά του, αν μόνο η Αρμενία διέκοπτε τις σχέσεις της με τη Ρωσία”, δήλωσε ο Λαβρόφ σε συνέδριο στις 2 Μαρτίου στην Αττάλεια της Τουρκίας. “Η Δύση δεν το κρύβει αυτό. Αυτός είναι ο κύριος στόχος της στις σχέσεις της με τις χώρες της κεντρικής Ασίας, την Αρμενία και κάθε άλλο μετασοβιετικό κράτος”.
Πράγματι, η Ρωσία δεν παίρνει αψήφιστα το γεγονός αυτό. Ο μακροβιότερος ηγέτης του Κρεμλίνου μετά τον σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν, ο Πούτιν έχει επιβλέψει μια άνευ προηγουμένου καταστολή των διαφωνιών τα τελευταία χρόνια, η οποία εντάθηκε αφού διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Αν και η καταστολή δεν φτάνει την κλίμακα της δεκαετίας του 1930 επί Στάλιν, είναι “ίση σε σκληρότητα, και λόγω του αντίκτυπου των μέσων ενημέρωσης, οι άνθρωποι έχουν απόλυτο φόβο”, δήλωσε η Ιρίνα Σερμπάκοβα, ιστορικός που είναι ιδρυτικό μέλος της Memorial, της ομάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει απαγορευτεί από τον Πούτιν.
Η Ρωσία εν καιρώ πολέμου κινδυνεύει τώρα να μετατραπεί σε μια δικτατορία που απαιτεί απόλυτη πίστη. Οι τρεις άλλοι υποψήφιοι στο ψηφοδέλτιο αυτού του Σαββατοκύριακου εκπροσωπούν απολύτως πιστά στον Πούτιν κόμματα και δεν έχουν κάνει καμία αναφορά ότι ανταγωνίζονται καν τον Πούτιν.
Αυτό σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος για το Κρεμλίνο είναι η επίτευξη υψηλής συμμετοχής από τους Ρώσους, ώστε να διασφαλιστεί ότι η νίκη του Πούτιν θα φανεί συντριπτική και θα μπορέσει να υποστηρίξει το αφήγημα του Κρεμλίνου ότι η χώρα είναι ενωμένη πίσω από τη μάχη του με τη Δύση.
Δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, “υπάρχει πολλή εξάντληση, πολύ αίμα, πολλή απογοήτευση και ο Πούτιν δεν έχει πάει πουθενά”, δήλωσε η χήρα του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 28 Φεβρουαρίου. “Τα πάντα έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί. Όπλα, χρήματα, κυρώσεις, τίποτα δεν λειτουργεί. Και το χειρότερο έχει συμβεί: Όλοι συνήθισαν τον πόλεμο”.