Του Κώστα Ράπτη
Η Αίγυπτος και το Κατάρ δεν εγκαταλείπουν την προσπάθεια. Παρά την απογοήτευσή τους για την επανάληψη των εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας, οι δύο χώρες που κατεξοχήν σήκωσαν το βάρος της διαπραγμάτευσης για την επταημέρη κατάπαυση, η οποία και εξέπνευσε την Παρασκευή, συνεχίζουν, όπως έκαναν γνωστό, τις προσπάθειες για αναβίωσή της. Πρόκειται άραγε για ζηλευτή αφοσίωση σε έναν υψηλό σκοπό ή για κορύφωση των παραδόξων που σηματοδοτούσε εξαρχής η εμπλοκή τους;
Μέχρι πρότινος, η Αίγυπτος και το Κατάρ ήταν χώρες με εξαιρετικά ανταγωνιστικές σχέσεις – και ο λόγος για αυτό ήταν η κάλυψη που πρόσφερε το Εμιράτο (από κοινού με την Τουρκία) στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία για τη χώρα του στρατάρχη Σίσι, αλλά και τις λοιπές αραβικές μοναρχίες αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα εσωτερικό εχθρό. Για αυτό τον λόγο, άλλωστε, το Κατάρ είχε τεθεί υπό αποκλεισμό από τους γείτονές του το 2017 και απειλούνταν ενδεχομένως και με εισβολή, την οποία πάντως απέτρεψε η εσπευσμένη εισδοχή τουρκικής στρατιωτικής δύναμης.
Όμως οι μεγάλες αλλαγές των προηγούμενων μηνών στη Μέση Ανατολή οδήγησαν σε γεφύρωση παλαιότερων ρηγμάτων και πλέον οι ηγέτες του Κατάρ και της Αιγύπτου ανταλλάσσουν διαδικτυακές διακηρύξεις φιλίας.
Ωστόσο, το παράδοξο παραμένει: διότι ως παλαιστινιακό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας η οργάνωση Χαμάς τελεί και αυτή υπό την προστασία του Κατάρ, που φέρεται και να την χρηματοδοτεί. Η ηγεσία της Χαμάς εγκατέλειψε, λόγω της κλιμάκωσης του συριακού εμφυλίου πολέμου, παραδοσιακή έδρα της στη Δαμασκό το 2012 και κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη. Όμως οι προσπάθειες του Ταγίπ Ερντογάν τον τελευταίο χρόνο να βελτιώσει τις πολιτικές σχέσεις της χώρας του με το Ισραήλ (οι οικονομικές δεν είχαν ποτέ διαταραχθεί) οδήγησαν, ιδίως μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, σε “φιλικές συστάσεις” προς τα στελέχη της Χαμάς να αποχωρήσουν. Έκτοτε οι πολιτικοί ηγέτες της οργάνωσης βρίσκονται στην Ντόχα.
Αλλά όχι μόνο αυτοί. Η Ντόχα έχει καταστεί τις τελευταίες λίγες εβδομάδες κορυφαίος κόμβος της μεσανατολικής διπλωματίας, αφού αυτήν επισκέφθηκαν τόσο ο διευθυντής της CIA όσο και ο ομόλογός του της Μοσάντ και σε αυτήν κατεξοχήν εκτυλίχθηκε η “δράση” για την επίτευξη της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστινίους κρατουμένους.
Με άλλα λόγια, οι προσβάσεις του Εμιράτου στη Χαμάς αποδεικνύονται χρήσιμες για πολλούς και οι Καταριανοί με ικανοποίηση βλέπουν να αναβαθμίζεται το διπλωματικό τους βάρος.
Στον Λόφο του Καπιτωλίου δεν δείχνουν όλοι την ίδια κατανόηση. Αμερικανοί Γερουσιαστές, κυρίως του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, κατηγορούν το Εμιράτο για “διγλωσσία” στην καλύτερη περίπτωση ή ότι έχει “αίμα στα χέρια του” στην χειρότερη.
Ο Λευκός Οίκος δεν δείχνει να συμμερίζεται αυτή την αυστηρότητα. Ο εμίρης Ταμίμ μπιν Χαμάν αλ-Θάνι ήταν ο πρώτος ηγέτης του Περσικού Κόλπου τον οποίο δέχθηκε ως πρόεδρος ο Τζο Μπάιντεν, χορηγώντας στη χώρα του το καθεστώς του “μείζονος μη νατοϊκού συμμάχου”. Άλλωστε στη βάση του Ουντέιντ στο Εμιράτο εδρεύει η Κεντρική Αμερικανική Διακλαδική Διοίκηση (CENTCOM), όπου έχουν φιλοξενηθεί και σύμβουλοι του ισραηλινού στρατού.
Κατά τα λοιπά, το Κατάρ ξοδεύει δισεκατομμύρια για την αγορά αμερικανικού οπλισμού (αλλά και για την εξαγορά επιρροής σε όλη τη Δύση), απαλλάσσει το Ισραήλ από το οικονομικό βάρος της διατήρησης της ηλεκτροδότησης της Λωρίδας της Γάζας, μεσολαβεί σε άτυπες συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Αφγανιστάν μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν και βέβαια έχει καταστεί περιζήτητο για τους υδρογονάνθρακές του, μετά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η πολλαπλότητα των ρόλων αφορά λοιπόν πολλούς. Τόσο τους κινητικότερους εκ των παικτών της Μέσης Ανατολής, όσο και τους καλύτερους Δυτικούς συνομιλητές τους.