Αυτές τις μέρες γινόμαστε μάρτυρες της διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, όμως, παρακολουθούμε σε ζωντανή μετάδοση έναν πολιτικό απογαλακτισμό. Η αποχώρηση της «Ομπρέλας» από το πολιτικό της σπίτι ήταν σχεδόν αναμενόμενη, για πρόσωπα που έχουν περάσει σχεδόν ολόκληρη τη ζωή τους στην Αριστερά, έχουν ζήσει ή έχουν κάνει διασπάσεις στο παρελθόν και αναμετρώνται κυρίως με την υστεροφημία τους. Η πλειονότητα των «6 6», ωστόσο, που αποχώρησαν την Πέμπτη το πρωί από το κόμμα που γνώρισαν στα όρια της κοινοβουλευτικής εισόδου και το έζησαν ως κυβέρνηση, ανήκουν ηλικιακά στους σαραντάρηδες. Και έρχονται να προστεθούν σε ένα πολιτικό σκηνικό στο οποίο η σκυτάλη των παλαιότερων γενιών έχει πια παραδοθεί – αρχίζοντας από την Κεντροαριστερά. Για τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, η παρουσία τους μπορεί να λειτουργήσει σαν καταλύτης, αλλάζοντας τους συσχετισμούς και τα δεδομένα. Πριν, αλλά κυρίως μετά τις ευρωεκλογές, όταν όλοι θα έχουν μετρηθεί.
Με κυβερνητική εμπειρία
Η νέα κοινοβουλευτική ομάδα που σχηματίζεται στη Βουλή είναι μεν μικρή, έχει όμως δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: χρόνο και μικρό μέσο όρο ηλικίας. Μερικοί από τους βουλευτές που την απαρτίζουν υπηρέτησαν σε νευραλγικά υπουργεία τη μνημονιακή περίοδο και κέρδισαν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Οι Εφη Αχτσιόγλου, Αλέξης Χαρίτσης και Νάσος Ηλιόπουλος, η τριάδα που θεωρείται ηγετική στην ομάδα των «6 6», παρέδωσαν τις θέσεις τους στα κυβερνητικά έδρανα σχεδόν αλώβητοι από τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, ο Δημήτρης Τζανακόπουλος έχει διατελέσει υπουργός Επικρατείας, ενώ σε επικοινωνία με την ομάδα βρίσκεται και ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γαβριήλ Σακελλαρίδης –μαζί τους τάσσεται μια σειρά προσώπων που έως τώρα στελέχωναν τις δομές του κόμματος και είχαν αναλάβει και περιφερειακούς ρόλους, όπως στο Ινστιτούτο Πουλαντζάς και στο ΑΣΚΙ. Αποχώρησαν από το κόμμα τους διαπιστώνοντας ένα ευρύτερο πολιτικό κενό στον προοδευτικό χώρο και θέλουν να διαμορφώσουν μια «εναλλακτική πρόταση εξουσίας», με αριστερό στίγμα, δηλώνοντας πως δεν θα μπουν σε εμφύλιο με το κόμμα τους – αφήνοντας ανοιχτό πεδίο συνεργασίας με δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και της οικολογίας.
Και στην ηγεσία του πρώην κόμματός τους, πάντως, υπάρχει ένας 35άρης: ο Στέφανος Κασσελάκης γνωρίζει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι λαβωμένος, τώρα όμως και για εκείνον μονόδρομος είναι η ανάδειξη νέων και συνεπώς ηλικιακά νεότερων στελεχών, με την αρωγή (ως το συνέδριο) του γραμματειακού διδύμου Ράνιας Σβίγκου και Γιώργου Βασιλειάδη – ενδεικτική είναι η επιλογή της Διάνας Βουτυράκου, μόλις 27 ετών, για συντονίστρια των think tank του κόμματος. Της ίδια ηλικίας είναι και η νέα εσωκομματική αντιπολίτευση – με χαρακτηριστικότερη περίπτωση τον Διονύση Τεμπονέρα.
Το copyright της ανανέωσης
Το πρώτο κόμμα, πάντως, που αντιλήφθηκε την ανάγκη της ανανέωσης ήταν το ΠΑΣΟΚ – τόσο από επιλογή όσο και από ανάγκη, καθώς μια σειρά στελεχών αποχώρησε από το κόμμα όταν αυτό σταμάτησε να αποτελεί πια κυβερνητική επιλογή. Η προσπάθεια είχε ξεκινήσει από τη Φώφη Γεννηματά – ο Χάρης Δούκας, σημερινός δήμαρχος Αθηναίων, ως άγνωστος τεχνοκράτης ήταν ο συγγραφέας του κλιματικού νόμου που κατέθεσε ως πρόταση το ΠΑΣΟΚ τον Μάρτιο του 2021, ενώ τέσσερις εκ των στενών της συνεργατών που ανήκουν πάνω – κάτω στην ίδια γενιά (Δημήτρης Μάντζος, Παύλος Χρηστίδης, Στέφανος Παραστατίδης, Μανώλης Χριστοδουλάκης) είναι σήμερα βουλευτές στη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ από το 2012. Ο Νίκος Ανδρουλάκης εξελέγη με σύνθημα τους σαραντάρηδες που έμειναν στο ΠΑΣΟΚ στα δύσκολα και δηλώνουν έτοιμοι να αναλάβουν τα ηνία. Δεν είναι μόνο οι αλλαγές που έγιναν στον κομματικό μηχανισμό, με τις πιο νευραλγικές θέσεις (όπως αυτή του γραμματέα, Ανδρέα Σπυρόπουλου) τις οποίες κατέχουν νέα πρόσωπα: η τακτική του προέδρου του ΠΑΣΟΚ θεωρείται πως επιδοκιμάστηκε από τους ψηφοφόρους του γιατί πάνω από το μισό της κοινοβουλευτικής ομάδας είναι ηλικίας κάτω των 50 – οι Μιχάλης Κατρίνης, Παναγιώτης Δουδωνής, Νάντια Γιαννακοπούλου, Ελένη Βατσινά, Κατερίνα Σπυριδάκη, Φραγκίσκος Παρασύρης και Κατερίνα Καζάνη είναι μόνο κάποιοι εξ αυτών. Το ίδιο μοντέλο, «από τα σπλάχνα της παράταξης», ακολουθήθηκε στις αυτοδιοικητικές εκλογές και αναμένεται να συνεχιστεί στις ευρωεκλογές, με πρόσωπα που είναι άγνωστα μεν στο ευρύ κοινό, αλλά γνωστά στον πασοκικό χώρο. Κάποιοι εξ αυτών δεν αποκλείεται να έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους σε μη εκλόγιμες θέσεις στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας.
Η γαλάζια απάντηση
Σαραντάρηδες δεν υπάρχουν μόνο στην Κεντροαριστερά, βέβαια. Το ενδιαφέρον είναι πως οι περισσότεροι από τους γαλάζιους σαραντάρηδες, σημαντικά κομμάτια του κορμού μιας κυβέρνησης που εκτείνεται από τη λαϊκή Δεξιά έως το εκσυγχρονιστικό Κέντρο, έχουν κεντροαριστερές καταβολές: πρόσωπα όπως ο Κυριάκος Πιερρακάκης, ο Θοδωρής Λιβάνιος, ο Ακης Σκέρτσος, ο Θανάσης Κοντογεώργης και η Βιβή Χαραλαμπογιάννη πλαισιώνουν τη αμιγώς νεοδημοκρατική γενιά στελεχών, όπως τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη, τη Σοφία Ζαχαράκη και τη Μαρία Κεφαλά, αλλά και τη νέα γραμματέα της ΝΔ, Μαρία Συρεγγέλα.