Ενα ακόμη σκληρό μήνυμα κατά της χρήσης παράνομων spyware για υποκλοπές έστειλαν οι ΗΠΑ. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, διά στόματος Αντονι Μπλίνκεν, ανακοίνωσε πως θα μπλοκάρει τη χορήγηση αμερικανικής βίζας και εισόδου στις ΗΠΑ σε όποιον ιδιώτη ή δημόσιο λειτουργό εμπλέκεται στη χρήση τέτοιων κατασκοπευτικών εργαλείων, σε όσους φέρονται να έχουν διευκολύνει τέτοιες ενέργειες και σε όποιους επωφελούνται από αυτές ή/και έχουν κέρδος από την πώληση, τη διακίνηση και την κατάχρησή τους.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, μάλιστα, χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα, θυμίζοντας ότι η χρήση αυτών των λογισμικών παραπέμπει σε καθεστώτα που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, φτάνοντας ακόμη και σε διώξεις, «εξαφανίσεις», φυλακίσεις και δολοφονίες αντιφρονούντων και αντιπάλων.
Πρόκειται για το τρίτο μέτρο που λαμβάνει η αμερικανική κυβέρνηση και που είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της κυβέρνησης Μπάιντεν για να δημιουργήσει αντικίνητρα σε ξένες κυβερνήσεις, εταιρείες και επενδυτές που εμπλέκονται σε υποθέσεις παράνομων υποκλοπών.
Είχαν προηγηθεί, το 2023, το προεδρικό διάταγμα για τον περιορισμό της κακόβουλης χρήσης ψηφιακών κατασκοπευτικών εργαλείων σε όλο τον κόσμο και η «μαύρη λίστα» του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου, στην οποία είχε συμπεριληφθεί και η γνώριμή μας Intellexa. Η ελληνική εταιρεία του πρώην αξιωματικού του ισραηλινού στρατού Ταλ Ντίλιαν, που διέθετε, εμπορευόταν και εξήγε το λογισμικό Predator και με την οποία φέρονται σχετιζόμενοι οι επιχειρηματίες Φέλιξ Μπίτζιος και Γιάννης Λαβράνος, οι οποίοι, με τη σειρά τους, φέρονται σχετιζόμενοι με τον παραιτηθέντα γενικό γραμματέα του Πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη.
Τρία σημεία
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο μικροσκόπιο των διεθνών ερευνών για τα παράνομα λογισμικά spyware για τρεις λόγους. Ο ένας είναι η αποδεδειγμένη (και παραδεκτή από όλους πια) χρήση του Predator στη χώρα μας – μεταξύ άλλων κι εναντίον μιας αμερικανίδας πολίτη.
Ο δεύτερος είναι οι πληροφορίες από τα διεθνή μέσα που φέρουν την Αθήνα να λειτουργούσε κι ως κόμβος εκπαίδευσης ξένων χρηστών του λογισμικού. Κι ο τρίτος είναι οι εξαγωγές του Predator μέσω Αθήνας, και μάλιστα σε χώρες με προβληματικά καθεστώτα. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με έγγραφα που έχουν αποκαλυφθεί από τον Τύπο, οι εξαγωγές έγιναν με αιτήματα της εταιρείας Intellexa, με έδρα το Ελληνικό, προς το υπουργείο Εξωτερικών για άδεια εξαγωγής προϊόντων διττής χρήσης και πήραν το «πράσινο φως» από τη Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας.
Μέτρα κι από την ΕΕ
Το νέο μέτρο, ωστόσο, χαιρετίστηκε ως το πιο σκληρό και αποφασιστικό που έχει ληφθεί ως σήμερα διεθνώς από ερευνητές του Citizen Lab του Τορόντο, του διεθνούς κέντρου που ερευνά τα παράνομα λογισμικά κι έχει πιστοποιήσει τη χρήση του Predator και εναντίον ελληνικών στόχων. Κι αυτό διότι, όπως σημειώνουν πηγές, το μέτρο της βίζας στρέφεται πλέον εναντίον προσώπων και όχι απλώς εταιρειών, μιας και αυτές συχνά κρύβονται μέσα σε πολύπλοκα επιχειρηματικά «πλέγματα». Ζητούν, μάλιστα, να ληφθούν ανάλογα μέτρα και σε επίπεδο ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα, Τετάρτη, αναμένεται να εγκριθεί από την Ολομέλεια της Ευρωβουλής το ψήφισμα για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα. Το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα αναφέρεται στις υποκλοπές με το παράνομο λογισμικό Predator και τις παρακολουθήσεις, τις αγωγές εναντίον δημοσιογράφων από τον Γρηγόρη Δημητριάδη και σε «κυβερνητικές παρεμβάσεις στην έρευνα» της υπόθεσης.
Η πρωτοβουλία «Pall Mall»
Παράλληλα, ολοκληρώθηκε χθες μια διπλωματική πρωτοβουλία της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας εναντίον των παράνομων λογισμικών παρακολούθησης, σε μια συνάντηση στο Lancaster House στο Λονδίνο με διπλωματικούς εκπροσώπους από 35 χώρες, μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και φορείς υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με ανακοίνωση των υπουργείων Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γαλλίας, η πρωτοβουλία έχει τον τίτλο «The Pall Mall Process» και κατέληξε σε ένα κοινό ψήφισμα, στο οποίο αναγνωρίζεται η ανάγκη να παρθούν περισσότερα μέτρα εναντίον της κακόβουλης χρήσης των spyware.
Το κείμενο, το οποίο υπογράφεται και από την Ελλάδα, σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι «αναγνωρίζουμε ότι πολλά από αυτά τα εργαλεία και υπηρεσίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για νόμιμους σκοπούς, αλλά δεν θα πρέπει να αναπτύσσονται ή να χρησιμοποιούνται με τρόπους που απειλούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες ή με τρόπο που δεν συνάδει με το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Ενώ τα κράτη – μέλη καλούνται να εξασφαλίσουν «τις κατάλληλες διασφαλίσεις και επίβλεψη» ώστε «η αγορά, η εξαγωγή και η χρήση τέτοιων εργαλείων να μην αποσταθεροποιεί ή απειλεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες», όπως επίσης να αναγνωρίσουν τη συνδρομή της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιογραφικής έρευνας.