Η οικονομία της ευρωζώνης βρίσκεται πραγματικά σε δύσκολη κατάσταση, όπως παραδέχθηκε ο Mario Draghi στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την περασμένη εβδομάδα στην Πορτογαλία. Έτσι, δεν θα ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα που οι προτάσεις του για την απάντηση στα ζητήματα αυτά έλαβαν μια γρήγορη και καταδικαστική απάντηση από τον πιο διάσημο λογαριασμό Twitter στον κόσμο:
Τα μηνύματα από τον Λευκό Οίκο δεν ήταν επεξεργασμένα από οικονομική σκοπιά, αλλά για να είμαστε δίκαιοι, ο Πρόεδρος Trump κατάφερε να επισημάνει έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία: Ένα ισχυρότερο ευρώ. Πράγματι, ενώ η ΕΚΤ προσπαθεί πάντα να τονίσει ότι η αξία του ευρώ βρίσκεται εκτός των αρμοδιοτήτων της, το νόμισμα σίγουρα επηρεάζεται αρκετά από τις επιλογές των υπευθύνων λήψης αποφάσεων της τράπεζας.
Ο Draghi τώρα δίνει έμφαση στις περικοπές των επιτοκίων αντί να κάνει μια συντονισμένη προσπάθεια για να ξεκινήσει εκ νέου την ποσοτική χαλάρωση (τη μεγάλης κλίμακας αγορά ομολόγων). Ήταν λάθος να τερματιστεί το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στα τέλη του περασμένου έτους, δεδομένης της εύθραυστης κατάστασης της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για την επαναδιαπραγμάτευση της επανεισαγωγής του με τους κεντρικούς τραπεζίτες της ευρωζώνης. Η στόχευση των χρεωστικών επιτοκίων είναι απλούστερη και ταχύτερη. Καθώς τα αρνητικά επιτόκια υπάρχουν ήδη για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι θα βοηθήσουν στο να λυθεί το πρόβλημα της ΕΚΤ με τον ασθενή πληθωρισμό. Αλλά μπορούν να εξυπηρετήσουν έναν σημαντικό σκοπό: την αποτροπή της ενίσχυσης του ευρώ.
Εάν το ευρώ ενισχυθεί σημαντικά, θα καταπνίξει κάθε πιθανότητα ανάκαμψης της στηριζόμενης στις εξαγωγές οικονομίας της Ευρώπης από την παρατεταμένη αδυναμία και μπορεί να επέλθει ύφεση. Οι εμπορικοί πόλεμοι του Trump έχουν προσθέσει μόνο δεινά για τους τοπικούς κατασκευαστές, με τη Γερμανία να έχει δεχτεί σοβαρό πλήγμα.
Με το βλέμμα στο νόμισμα
Η ΕΚΤ δεν θέλει να δει το ευρώ να επιστρέφει στα υψηλότερα επίπεδα του περασμένου έτους
Η ΕΚΤ θα είναι φυσικά έτοιμη για περικοπές των επιτοκίων όσον αφορά στη διόρθωση των πληθωριστικών προσδοκιών που έχουν μειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα (αν και η ομιλία του Draghi αυτή την εβδομάδα προκάλεσε τουλάχιστον μια μικρή άνοδο στις προβλέψεις αυτές). Δυστυχώς, η βίαιη πραγματικότητα είναι ότι τα πρόσθετα νομισματικά κίνητρα θα έχουν ελάχιστες επιπτώσεις στην τόνωση του ευρωπαϊκού πληθωρισμού, ο οποίος παρεμποδίζεται από τον παγκόσμιο αποπληθωρισμό.
Οι “οιωνοί” για την οικονομία της ευρωζώνης σίγουρα δεν φαίνονται ελπιδοφόροι. Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων της Γερμανίας κατευθύνονται αδιαμφισβήτητα προς το επιτόκιο καταθέσεων μείον-40 μονάδων βάσης της ΕΚΤ και ακόμη και οι αποδόσεις των γαλλικών δεκαετών ομολόγων μειώθηκαν κάτω από το μηδέν. Αυτό δεν αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης στην αγορά.
Τρία κομμάτια
Οι προσδοκίες για πληθωρισμό αυξήθηκαν μετά τις παρατηρήσεις του Draghi, αλλά οι αποδόσεις των ομολόγων βρέθηκαν σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ
Όλα αυτά φέρνουν στο προσκήνιο ένα σημαντικό επιχείρημα του συναδέλφου μου Ferdinando Giugliano, το οποίο αντικατοπτρίζει την απογοήτευση του ίδιου του Draghi καθώς προετοιμάζεται να αποχωρήσει από τα καθήκοντά του το φθινόπωρο: η ΕΚΤ δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την τόνωση της ανάπτυξης. Οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης πρέπει να κάνουν επίσης κάτι.
Η ενιαία νομισματική περιοχή χρειάζεται απεγνωσμένα μια σωστή δημοσιονομική πολιτική, αλλά οι πολιτικοί φαίνονται αποφασισμένοι να περιμένουν για μια ακόμη κρίση πριν προετοιμάσουν μια αξιόπιστη απάντηση, όπως ένας σωστός κοινός προϋπολογισμός. Θα ήταν ατυχές ένας “καβγάς” με τον Trump για τα νομίσματα να αποδεικνύονταν ο καταλύτης που θα ενισχύσει το ευρώ.