Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Όταν γίνεται αναφορά σε κέντρα και κόμβους startup, η σκέψη όλων αυτόματα κατευθύνεται προς τη Silicon Valley και το Y Combinator, έναν φημισμένο επιταχυντή στις Ηνωμένες Πολιτείες, που, με σύνθημά του το “κάντε κάτι που χρειάζονται οι άνθρωποι”, έχει προσελκύσει εκκολαπτόμενους επιχειρηματίες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Από το 2005 μέχρι σήμερα το Y Combinator έχει επωάσει και χρηματοδοτήσει περίπου 4.000 νεοφυείς επιχειρήσεις, με μια συνολική αποτίμηση που φτάνει τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων κολοσσών όπως το Airbnb, το Dropbox και το Stripe.
Παρά τις προσπάθειες πολλών περιοχών να αντιγράψουν αυτό το μοντέλο, καμία δεν το έχει καταφέρει στο 100%. Η Ευρώπη έχει αναπτύξει ένα πολυσχιδές και ποικιλόμορφο οικοσύστημα τεχνολογίας, υποστηριζόμενο από ένα δίκτυο επιταχυντών και θερμοκοιτίδων που εκτείνεται σε ολόκληρη την ήπειρο.
Την τελευταία δεκαετία η ευρωπαϊκή τεχνολογία έχει ανθήσει και έχει μετατραπεί σε ένα οικοσύστημα παγκόσμιας κλάσης, χάρη σε χιλιάδες πολλά υποσχόμενες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Σύμφωνα με τους “Financial Times”, έως το 2021, περίπου 98 πόλεις σε 28 χώρες της Ευρώπης είχαν δημιουργήσει τουλάχιστον έναν “μονόκερο”, ήτοι μια νεοφυή επιχείρηση με αποτίμηση τουλάχιστον 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Ανάμεσά τους, οι θερμοκοιτίδες και οι επιταχυντές έχουν συμβάλει καθοριστικά στην υποστήριξη των ιδρυτών πρώιμου σταδίου (early-stage) στο επιχειρηματικό τους ταξίδι. Είναι αξιοσημείωτο πως σημερινοί ευρωπαϊκοί κολοσσοί, όπως η Revolut, η Bolt, η Monzo και η Kahoot, έχουν όλοι περάσει από ένα πρόγραμμα startup. Παρ’ όλα αυτά, οι πληροφορίες για αυτά τα προγράμματα μπορεί να σπανίζουν και συχνά να είναι ανακριβείς.
Για να αναδείξουν αυτούς τους αναδυόμενους κόμβους νεοφυούς επιχειρηματικότητας, οι “Financial Times”, η Statista και η Sifted εκπόνησαν μια λεπτομερή κατάταξη των κορυφαίων θερμοκοιτίδων και επιταχυντών στην Ευρώπη. Η λίστα περιλαμβάνει 125 κόμβους σε 21 χώρες.
Το “παρών”, με δύο hubs, δίνει στη λίστα και η Ελλάδα. Ειδικότερα, τη χώρα μας εκπροσωπούν το “egg – enter grow go” της Eurobank (με σκορ 74.932) και το Κέντρο Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών – ACEin (με σκορ 73.219).
Η ελληνική παρουσία
Το “egg – enter grow go” είναι ένα πρόγραμμα επιχειρηματικής επώασης και επιτάχυνσης (incubation-acceleration). Προσφέρει ευκαιρίες για κατάλληλη χρηματοδότηση startup, mentoring, εμπορική δράση, δικτύωση και εξωστρέφεια με δύο πλατφόρμες: για startups, νεοφυείς επιχειρήσεις, ομάδες ή πρόσωπα με καινοτόμες ιδέες που αναζητούν κατάλληλα εφόδια και πόρους για να γίνουν βιώσιμες επιχειρήσεις, και για νέες επιχειρήσεις που θέλουν να επιταχύνουν την ανάπτυξή τους για να επιχειρήσουν το επόμενο βήμα τους με νέο προϊόν ή σε νέες αγορές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μέσα σε 12 χρόνια το “egg” έχει φιλοξενήσει 1.200 νέους επιχειρηματίες και 350 επιχειρηματικές ομάδες έχουν ενταχθεί στις πλατφόρμες του. Παράλληλα, 67 εταιρείες του “egg” έχουν προσελκύσει επενδύσεις 45,8 εκατ. ευρώ από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (equity funding – Funds/Business Angels), ενώ 3,2 εκατ. ευρώ διατέθηκαν ως χρηματοδοτικά εργαλεία από τη Eurobank σε 49 εταιρείες.
Από την πλευρά του, το πρόγραμμα επιτάχυνσης “Compass Cycle” του ACEin, αξιοποιώντας την επιστημονικά αποδεδειγμένη μεθοδολογία που έχει αναπτύξει, παρέχει μια ταχεία (σε προκαθορισμένη χρονική διάρκεια) υπηρεσία υποστήριξης και ανάπτυξης επιχειρηματικών ομάδων και νεοφυών επιχειρήσεων. Σε ένα χρονοδιάγραμμα 8 μηνών, το οποίο περιλαμβάνει εντατική καθοδήγηση και συμβουλευτική, κάθε επιχειρηματική ομάδα στοχεύει στην επίτευξη ενός σημαντικού στόχου ανάπτυξης, με την υποστήριξη των coaches του ACEin, εξειδικευμένων συμβούλων, αλλά και ειδικών του κλάδου με επιχειρηματική εμπειρία και επιτυχημένο ιστορικό.
Στα οκτώ χρόνια λειτουργίας του, το “Compass Cycle” έχει υποστηρίξει περισσότερες από 550 ομάδες κι έχει φιλοξενήσει πάνω από 120 επιχειρηματικές ομάδες, ενώ 15 έχουν λάβει χρηματοδότηση.
Στην κορυφή το Ηνωμένο Βασίλειο
Ωστόσο δεν αποτελεί έκπληξη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο –με το Λονδίνο να είναι το κέντρο venture capital της Ευρώπης– φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό από τα hubs που βρίσκονται στη λίστα “Europe’s Leading Start-up Hubs”, και συγκεκριμένα 24 hubs, ακολουθούμενο από τη Γερμανία (16) και την Ισπανία (15).
Η έρευνα εντοπίζει επίσης έναν αυξανόμενο αριθμό πολλά υποσχόμενων κόμβων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ειδικά στην Τσεχική Δημοκρατία, την Πολωνία και τη Ρουμανία.
Κάθε κόμβος βαθμολογήθηκε από τους δικούς του αποφοίτους, 2.600 συνολικά, σε έξι κατηγορίες: καθοδήγηση και ανάπτυξη κατάρτισης, υποδομή, νομική υποστήριξη, ανάπτυξη επιχείρησης, δικτύωση και χρηματοδότηση. Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων επενδυτών-αγγέλων, VCs, επιχειρηματιών και ακαδημαϊκών, πρόσθεσαν επίσης τις αξιολογήσεις τους.
Οι πρωτιές
Στις τρεις πρώτες θέσεις της λίστας βρίσκονται το UnternehmerTUM στη Γερμανία, το Hexa στη Γαλλία/Βέλγιο και το SETsquared στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Εκτός από χρηματοδότηση, οι κόμβοι αυτοί συχνά παρέχουν υποστήριξη σε οτιδήποτε άλλο χρειάζεται μια startup, από engineering έως υπηρεσίες μάρκετινγκ, ενώ παρέχουν επίσης έναν χώρο εργασίας και ευκαιρίες δικτύωσης.
Το UnternehmerTUM, το οποίο είναι συνδεδεμένο με το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, αυτοαποκαλείται “Entrepreneurial University” και υπερηφανεύεται ότι οι απόφοιτοί του έχουν δημιουργήσει 11 μονόκερους –γνωστούς τοπικά ως Munichorns–, συμπεριλαμβανομένης της εταιρείας λογισμικού Celonis, της startup ιπτάμενων αυτοκινήτων Lilium και της παραγωγής περιεχομένου AI-video Synthesia.
Η Hexa περιγράφει τον εαυτό της ως ένα startup studio, το οποίο αποκτά μερίδιο 30% στις νεοσύστατες επιχειρήσεις, ποσοστό εξαιρετικά υψηλό σύμφωνα με τα πρότυπα των περισσότερων κόμβων, αν και καλύπτει όλα τα έξοδα των εταιρειών για το πρώτο έτος. Η Hexa εστιάζει, συγκεκριμένα, στη δημιουργία εταιρικού λογισμικού, fintech και εταιρειών web 3. Έχει ξεκινήσει 40 εταιρείες με συνολική αξία άνω των 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο τρίτος κόμβος, το SETsquared, είναι μια ασυνήθιστη, συνεργατική θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων που διευθύνεται από έξι βρετανικά ερευνητικά πανεπιστήμια: Bath, Bristol, Cardiff, Exeter, Southampton και Surrey. Από την έναρξή του, το 2002, το SETsquared έχει υποστηρίξει περισσότερους από 5.000 επιχειρηματίες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν 4,4 δισ. λίρες σε χρηματοδότηση.