Του Κώστα Ράπτη
Οι καιροί άλλαξαν. Αυτή υπήρξε η απλή (πολλοί θα έλεγαν, κυνική) απάντηση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στο ερώτημα πώς είναι δυνατόν η χώρα του, που συνυπέγραψε το 2006 ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τις διεθνείς κυρώσεις κατά της Βόρειας Κορέας, σήμερα να συνομιλεί σε επίπεδο κορυφής με το καθεστώς της Πιονγκγιανγκ, μη αποκλείοντας ακόμη και την συνεργασία στον επίμαχο τομέα των εξοπλισμών.
Από την πλευρά του, ο πρεσβευτής της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουάσιγκτον, Ανατόλι Αντόνοφ είχε μια περισσότερο αγέρωχη απάντηση να δώσει στις ανησυχίες που διατυπώθηκαν (από αμερικανικής, ιαπωνικής και νοτιοκορεατικής πλευράς) σχετικά με την συνάντηση του Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Κιμ Γιονγκ Ουν στο κοσμοδρόμιο του Βοστότσνι. “Οι ΗΠΑ δεν έχουν δικαίωμα να μας κάνουν κήρυγμα για το πώς θα ζήσουμε” δήλωσε σε όχι και τόσο διπλωματική γλώσσα ο Ρώσος διπλωμάτης. Και πρόσθεσε: “Είναι ώρα η Ουάσιγκτον να ρίξει τις οικονομικές της κυρώσεις στον κάλαθο των αχρήστων. Η διατήρηση της μονοπολικής κυριαρχίας, που τόσο αγαπούν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι, δεν είναι πλέον δυνατή”.
Η ουσία του ζητήματος δεν είναι δύσκολο να ανιχνευθεί. Για να υπάρχουν “κράτη-παρίες”, θα πρέπει να υπάρχει μια στοιχειώδης συναίνεση μεταξύ των “πέντε μεγάλων” του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Όταν όμως η αντιπαράθεση κατεξοχήν μεταφέρεται στους κόλπους τους, τόσο πολλοί μικροί και μεγαλύτεροι παίκτες βρίσκουν χώρο να κινηθούν πιο ελεύθερα. Ή και να καταστούν περιζήτητοι.
Η Πιονγκγιάνγκ δεν αποτελεί εξαίρεση. Η συμφωνία που υπέγραψε πρόσφατα η χούντα της Μιανμάρ με τη Ρωσία για θέματα εκλογικής τεχνογνωσίας (!) δείχνει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε καθεστώτα άλλοτε απομονωμένα να βρουν διεθνείς συνομιλητές μεταξύ των ανταγωνιζόμενων μεγάλων δυνάμεων.
Οι ίδιες οι ΗΠΑ δίνουν το παράδειγμα της “ανοχής”, χαλαρώνοντας τις πιέσεις τους προς το Ιράν και τη Βενεζουέλα και βεβαίως ρίχνοντας στον κάλαθο των αχρήστων τις αλλοτινές δεσμεύσεις του Τζο Μπάιντεν ότι θα μετατρέψει σε “παρία” τον ισχυρό άνδρα της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκηπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ο πλανήτης είναι πεπερασμένος, ως γνωστόν. Και οι φυσικοί του πόροι επίσης. Το να επιδιώκει κανείς να αποκλείσει από την αγορά τις ρωσικές εξαγωγές υδρογονανθράκων, αναγκαστικά βγάζει άλλους παραγωγούς από την “καραντίνα”.
Όμως το κύριο πρόβλημα έγκειται στα όρια μονομερούς και πολυμερούς δράσης. Η έννοια των “κρατών ταραξιών” είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με το εργαλείο των κυρώσεων που κινητοποιείται για την πάταξή τους. Όμως η όλο και συχνότερη καταφυγή της Ουάσιγκτον σε μονομερείς (άρα μη νομιμοποιημένες όπως αυτές που υιοθετεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ) κυρώσεις προς όλο και μεγαλύτερους “στόχους”, αλλά και δευτερογενείς κυρώσεις προς όποιον τρίτο συναλλάσσεται μαζί τους, συνιστά μιαν μορφή παγκόσμιας εξάπλωσης της εξωχώριας αμερικανικής δικαιοδοσίας που υπονόμευσε τα ίδια τα θεμέλια (βλ. τη συναίνεση των συμπαικτών) της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας.
Ο βαθμός σύγχυσης είναι πλέον τέτοιος ώστε ο (Αμερικανός) ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Μιανμάρ να απευθύνει, μιλώντας στο Κογκρέσο, έκκληση προς τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. να υιοθετήσουν νέες κυρώσεις κατά του βιρμανικού καθεστώτος, προφανώς έξω από το πλαίσιο του οργανισμού τον οποίο εκπροσωπεί, όπου και παραμονεύει το ρωσικό ή κινεζικό βέτο.