Του Κώστα Ράπτη
Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έγινε θερμά δεκτός από όλους τους Ελβετούς κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησε την Πέμπτη στη χώρα των Άλπεων. Στην ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης τον περίμεναν μερικές εκατοντάδες νέοι φιλοπαλαιστίνιοι διαδηλωτές, οι οποίοι κτυπούσαν κατσαρόλες και τον αποκαλούσαν “συνένοχο” για τη σφαγή στη Γάζα.
Εν οίκω, πάλι, ο Γάλλος πρόεδρος καταγγέλλεται για τους εντελώς αντίθετους λόγους. Για την ακρίβεια, επικρίνεται επειδή επέλεξε να απουσιάσει από τη διαδήλωση που διοργάνωσαν τα δύο σώματα του κοινοβουλίου καταγγέλλοντας την έξαρση του αντισημιτισμού. Δεν ήταν ίδια η στάση λ.χ. του Φρανσουά Μιτεράν το 1990, όταν ως πρόεδρος επέλεξε να συμμετάσχει σε διαδήλωση κατά του αντισημιτισμού, ή του Φρανσουά Ολάντ το 2015, όταν συνοδευόμενος και από άλλους ηγέτες από όλο τον κόσμο πρωτοστάτησε στην πορεία καταγγελίας της τρομοκρατίας μετά την επίθεση στο περιοδικό Charlie Hebdo.
Προφανώς, ο Μακρόν θέλησε να διατηρήσει τις αφ’ υψηλού αποστάσεις που θεωρεί ότι επιβάλλει το αξίωμά του. Πόσω μάλλον που η συγκεκριμένη διαδήλωση θεωρήθηκε (λ.χ. από το κόμμα του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, το οποίο αρνήθηκε να συμμετάσχει) ως μεγάλο βήμα “κανονικοποίησης” της πολιτικής παρουσίας της Μαρίν Λεπέν, η οποία αντικειμενικά αποτέλεσε την πρωταγωνίστρια. (Οι συγκρούσεις στο περιθώριο της διαδήλωσης ανάμεσα σε ακροδεξιές και αριστερές εβραϊκές οργανώσεις νεολαίας υπήρξαν ενδεικτικές).
Σε κάθε περίπτωση, στην χώρα που διαθέτει την μεγαλύτερη εβραϊκή και ταυτοχρόνως την μεγαλύτερη μουσουλμανική κοινότητα στην Ευρώπη, η τήρηση ισορροπιών αποτελεί δύσκολη εξίσωση. Και η στάση της κυβέρνησης Μακρόν κάθε άλλο παρά ως ισόρροπη εκλαμβάνεται από της χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Το μαρτυρεί αυτό η πρωτοφανής κοινή επιστολή που απέστειλαν στα κεντρικά του υπουργείου Εξωτερικών περίπου 12 Γάλλοι πρεσβευτές, οι οποίοι υπηρετούν στην περιοχή και επισημαίνουν ότι η στάση της Γαλλίας στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση θεωρείται μεροληπτική υπέρ του Ισραήλ από τις χώρες που τους φιλοξενούν και οι ίδιοι δυσκολεύονται να την επικοινωνήσουν.
Κατά την εφημερίδα Le Figaro είναι πολύ περισσότεροι οι διπλωμάτες οι οποίοι συμμερίζονται αυτές τις ανησυχίες, υπεραμυνόμενοι της γαλλικής διπλωματικής παράδοσης των ισορροπημένων τοποθετήσεων στο παλαιστινιακό ζήτημα, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον καιρό του Ντε Γκωλ και μετά, δεδομένων και πολλών συμφερόντων της Γαλλίας στον αραβικό κόσμο.
Κυρίως όμως οι δυσφορούντες θέτουν στο στόχαστρο την οικειοποίηση της εξωτερικής πολιτικής από έναν πρόεδρο αρεσκόμενο σε αυτοσχεδιαστικές προσωπικές πρωτοβουλίες. Τέτοια λ.χ. υπήρξε η ιδέα του Μακρόν (η οποία προκάλεσε απορία στους ξένους εταίρους και δεν στηρίχθηκε από τη διπλωματική γραφειοκρατία) για μετατροπή της διεθνούς συμμαχίας κατά του “Ισλαμικού Κράτους” σε συμμαχία κατά της Χαμάς – όπερ γρήγορα μετετράπη, προκειμένου να διασκεδασθεί η εντύπωση της άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής, σε πρωτοβουλία μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα από θαλάσσης κ.ο.κ.
Το ότι ο Μακρόν δυσκολεύεται να βρει την κατάλληλη ισορροπία επιβεβαιώνεται και από τις όλο και πιο συχνές το τελευταίο διάστημα διαβεβαιώσεις του περί του αντιθέτου. “Δεν υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για τη Γαλλία”, τόνισε χαρακτηριστικά. Όμως λέει πολλά ο σχεδόν ταπεινωτικός τρόπος με τον οποίο ανακάλεσε, σε επικοινωνία με τον Ισραηλινό ομόλογό του Γιτζάκ Χέρτσογκ, τα στοιχεία κριτικής που είχε διατυπώσει στη συνέντευξή του προς το BBC για την αντιμετώπιση των αμάχων στη Γάζα.
Στην πραγματικότητα ο τρόπος με τον οποίο συζητά η Γαλλία το Μεσανατολικό προσδιορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από εσωτερικούς παράγοντες. Αν υπάρχουν δύο απόλυτα “ταμπού” στην γαλλική δημόσια συζήτηση αυτά αφορούν αφενός την έκταση της συνεργασίας με τους ναζί κατά την Κατοχή και αφετέρου τις στυγνές αποικιακές πολιτικές που ακολουθήθηκαν στην Αλγερία, χωρίς πάντως να αποτρέψουν την ήττα (στα σχεδόν δύο εκατομμύρια των Γάλλων που εγκατέλειψαν την Αλγερία συμπεριλαμβάνονταν και το σύνολο της αλγερινής εβραϊκής κοινότητας, που είχε αποκτήσει γαλλική υπηκοότητα, στο πλαίσιο του αποικιακού “διαίρει και βασίλευε”). Αν το πρώτο τρέφει τις ενοχές προς το εβραϊκό στοιχείο, το δεύτερο διατηρεί απολύτως επίκαιρες (και τοξικές) συνδηλώσεις, σε μία συγκυρία κατά την οποία οι εντάσεις με τους μεταναστευτικής καταγωγής πληθυσμούς των προαστίων παραμένουν ενεργές και τα τελευταία απομεινάρια της γαλλικής πρωτοκαθεδρίας στη Δυτική Αφρική απειλούνται.