Του Κώστα Ράπτη
“Διαβούλευση και ευθυγράμμιση”: αυτό είναι, σύμφωνα με αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που επικαλείται το CNN, το κύριο ζητούμενο της αιφνιδιαστικής διήμερης επίσκεψης που πραγματοποιεί από σήμερα στην Ουκρανία ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν.
Το ποιος είναι ο άμεσος χρονικός ορίζοντας που επιβάλλει αυτή την ευθυγράμμιση αναφέρεται ρητά: πρόκειται για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εντός του μηνός, όπου Ουάσιγκτον και Κίεβο θα πρέπει να παρουσιάσουν, προς φίλους και μη, μια κοινή γραμμή για το μέλλον της πολεμικής σύγκρουσης με τη Ρωσία στα ουκρανικά εδάφη.
Και η ανάγκη γι’ αυτό προκύπτει από τη μετά βίας υποκρυπτόμενη δυσαρμονία των δύο πλευρών ως προς τον τρόπο που διεξάγεται από την έναρξη του καλοκαιριού η ουκρανική αντεπίθεση, στην οποία είχαν επενδυθεί πολλές προσδοκίες.
Ήδη η δυσαρέσκεια της αμερικανικής πλευράς εκφράσθηκε ανεπισήμως από δημοσιεύματα μεγάλων εφημερίδων, όπως η Wall Street Journal και οι New York Times, όπου οι Ουκρανοί επιτελείς κατηγορούνται ότι παρέβλεψαν τις επιχειρησιακές συστάσεις των υπερατλαντικών συμβούλων τους, με αποτέλεσμα να σημειωθεί πολύ αργή πρόοδος.
Εξ ου και ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα, μιλώντας την περασμένη Πέμπτη μετά από συνάντηση με τον Ισπανό ομόλογό του, απάντησε στους επικριτές, καλώντας τους να πάψουν να “φτύνουν κατα πρόσωπο” τους Ουκρανούς μαχητές που με το αίμα τους απελευθερώνουν ουκρανική γη χιλιόμετρο το χιλιόμετρο και να δοκιμάσουν, αν είναι ικανοί, να ανακαταλάβουν οι ίδιοι έστω και ένα εκατοστό εδάφους.
Το γιατί η “πρόοδος” είναι “αργή”, παρά τον εξοπλισμό που καταφθάνει από τη Δύση, το φωτίζουν όμως κάποιες άλλες εξελίξεις των προηγούμενων ημερών: όπως η απόφαση του προέδρου Ζελένσκι να αποπέμψει όλους τους περιφερειακούς διευθυντές στρατολογικών γραφείων (εν μέσω υποψιών για διαφθορά που οδηγούσε σε εκτεταμένη φυγοστρατία) ή η πρόσφατη αναθεώρηση επί το χαλαρότερο των κανόνων για τον βαθμό ικανότητας των στρατευσίμων, ώστε πλέον να επιστρατεύονται λ.χ. οροθετικοί ή φυματικοί. Το πρόβλημα του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού μετά από μεγάλη πληθυσμιακή διαρροή στο εξωτερικό, αλλά και ενάμιση χρόνο συγκρούσεων που έχει καταστήσει τα πλέον αξιόμαχα τμήματα του ουκρανικού στρατού βορά του ρωσικού πυροβολικού δεν επιλύεται απλώς με την αποστολή περισσότερης εξοπλιστικής βοήθειας. Αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα που δε χρειάζεται να χειριστούν όσοι σχολιάζουν τα πράγματα από απόσταση ενός ωκεανού.
Ο Τόνι Μπλίνκεν αναμένεται να ανακοινώσει από το Κίεβο την αποδέσμευση ακόμη 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, καθώς ο πρόεδρος Μπάιντεν ήδη προ μηνός ζήτησε από το Κογκρέσο την έγκριση της διάθεσης άλλων 24 δισ. δολαρίων στην Ουκρανία. Όμως, καθώς πλησιάζει το εκλογικό έτος 2024, η δέσμευση του αμερικανικού κοινού και ιδίως των κοινοβουλευτικών από την τραμπική πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών στην οικονομική στήριξη της πολεμικής προσπάθειας Ουκρανίας είναι λογικό να υποχωρεί. Η “ευθυγράμμιση” που αποζητά ο Μπάιντεν αφορά και το εγχώριο ακροατήριό του.
Σε κάθε περίπτωση, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προβεί, πριν την υποδοχή του Μπλίνκεν, στην κατάλληλη προεργασία, με τις δύο κινήσεις που ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά στις αρχές της εβδομάδας. Η πρώτη είναι η σύλληψη, με την κατηγορία της απάτης και του ξεπλύματος χρήματος, του (ουκρανικής, κυπριακής και ισραηλινής υπηκοότητας) ολιγάρχη Ίχορ “Μπένι” Κολομόισκι, ο οποίος μέχρι πρότινος θεωρούνταν ο μεγάλος πάτρωνας του ίδιου του Ουκρανού προέδρου, ο άνθρωπος που τον “έπλασε” αρχικά ως μιντιακό αστέρα στο κανάλι του και κατόπιν ως πολιτικό. Η δεύτερη έκπληξη ήταν η αντικατάσταση του υπουργού Άμυνας Ολέκσιι Ρέζνικοφ από τον Ρουστέμ Ουμέροφ, αμερικανοτραφή οικονομολόγο και ακτιβιστή της υπόθεσης των μουσουλμάνων Τατάρων της Κριμαίας (ο Ουμέροφ φέρεται να βρίσκεται κοντά στον έτερο ολιγάρχη και μεγάλο ανταγωνιστή του Κολομόισκι, Ρινάτ Αχμέτοφ).
Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ είχαν επιβάλλει στον Κολομόισκι κυρώσεις από διετίας, ενώ διάχυτες είναι οι καταγγελίες για βαριά διαφθορά στους κόλπους του Υπουργείου Άμυνας, με την αμερικανική πλευρά να αναρωτιέται για την διαδρομή της βοήθειας που χορηγεί.
Σε αυτό το φόντο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει τη δυνατότητα να δείξει τόσο στο εκλογικό του σώμα (με το οποίο θα πρέπει κάποια στιγμή το 2024 να συναντηθεί στις κάλπες) όσο και στη μεγάλη σύμμαχο ότι παραμένει αδιάφθορος, τη στιγμή που προσδένεται στενότερα στις αμερικανικές επιλογές για συνέχιση της πολεμικής προσπάθειας, παρά τις εντεινόμενες διεθνείς ζυμώσεις για ανάπαυλα και συνδιαλλαγή.