Η Χαμάς εξαπέλυσε μια καταστροφική και συντονισμένη επίθεση από ξηράς, θάλασσας και αέρος κατά του Ισραήλ το Σαββατοκύριακο, προκαλώντας χάος στην περιοχή και φέρνοντας το εθνικιστικό κίνημα στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Η ισλαμιστική οργάνωση, σημειώνει το CNBC, ενορχήστρωσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο Ισραήλ το Σάββατο, σκοτώνοντας πολλές εκατοντάδες ανθρώπους και τραυματίζοντας χιλιάδες άλλους. Οι μαχητές της Χαμάς έχουν επίσης πιάσει ομήρους περισσότερους από 100 Ισραηλινούς πολίτες, στρατιώτες και ξένους πολίτες.
Η επίθεση αυτή αποτέλεσε την πιο θανατηφόρα επίθεση που έχει υποστεί η χώρα εδώ και γενιές και οδήγησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να δηλώσει ότι η χώρα του βρίσκεται σε πόλεμο.
Στην αντεπίθεση του Ισραήλ κατά της Χαμάς, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε καταιγισμό αεροπορικών επιδρομών σε όλη την περιοχή της Λωρίδας της Γάζας, σκοτώνοντας επίσης πολλές εκατοντάδες ανθρώπους.
Το Ισραήλ επσιτράτευσε επίσης αριθμό ρεκόρ 300.000 εφέδρων και έχει επιβάλει “πλήρη πολιορκία” στη Λωρίδα της Γάζας, επιδιώκοντας να σταματήσει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, τροφίμων, νερού και καυσίμων στον ήδη αποκλεισμένο πληθυσμό των περίπου 2,3 εκατ. ανθρώπων. Η κυβέρνηση ανέφερε επίσης ότι έχει πλέον εξασφαλίσει τον έλεγχο των συνόρων Γάζας-Ισραήλ.
Ο συνολικός αριθμός των νεκρών ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης μέχρι στιγμής έχιε ξεπεράσει τους 1.600.
Η βία εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ιστορία, τα κίνητρα και το μέλλον της Χαμάς, μιας ομάδας που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Αυστραλία, το Ισραήλ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και πολλές άλλες χώρες – αν και ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν αυτόν τον χαρακτηρισμό μόνο όσον αφορά τη μαχητική της πτέρυγα.
Τι είναι η Χαμάς;
Η Χαμάς ιδρύθηκε το 1987 με επικεφαλής τον Ισμαήλ Χανίγιε και αποτελεί ακρωνύμιο των λέξεων Harakat al-Muqawama al-Islamiya ή “Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης”.
Είναι αφοσιωμένη στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου ισλαμικού κράτους στην ιστορική Παλαιστίνη και ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας – ένα από τα δύο παλαιστινιακά εδάφη, μαζί με τη Δυτική Όχθη – από το 2007. Τα Ηνωμένα Έθνη κατατάσσουν το Ισραήλ ως κράτος κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη, οι καταλήψεις και οι προσαρτήσεις του οποίου μετά τον πόλεμο των έξι ημερών του 1967 παραμένουν κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Η Χαμάς είναι η μία από τις δύο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις στα παλαιστινιακά εδάφη, η άλλη είναι η Φατάχ, μια αντίπαλη ομάδα που ήταν προηγουμένως γνωστή ως Παλαιστινιακό Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα. Η Φατάχ διατηρεί τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη.
Μια μάχη για την εξουσία προέκυψε μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ λίγο μετά τη νίκη της πρώτης στις εκλογές του 2006 στη Λωρίδα της Γάζας, οι οποίες διεξήχθησαν ένα χρόνο μετά την αποχώρηση του Ισραήλ από την περιοχή. Μαχητές της Χαμάς κατέλαβαν με τη βία την έδρα της Φατάχ γδιεκδικώντας τον έλεγχο της λωρίδας και έκτοτε η οργάνωση διατηρεί τον πολιτικό έλεγχο της περιοχής.
Η μαχητική πτέρυγα της Χαμάς είναι γνωστή ως Ταξιαρχίες Αλ Κάσεμ, η μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη στρατιωτική ομάδα που δρα εντός της Γάζας.
Η ζωή στη Γάζα
Από το 2007, το Ισραήλ έχει επιβάλει εναέριο, χερσαίο και θαλάσσιο αποκλεισμό στη Λωρίδα της Γάζας, σημειώνοντας ότι η κίνηση αυτή ήταν απαραίτητη για να αποτραπούν οι επιθέσεις της Χαμάς στη χώρα. Τα Ηνωμένα Έθνη και διεθνείς ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν καταδικάσει τον αποκλεισμό και έχουν περιγράψει τη Γάζα ως τη “μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή στον κόσμο”. Οι κάτοικοι της Γάζας περιβάλλονται από τσιμεντένια τείχη και συρματοπλέγματα και δεν μπορούν να εγκαταλείψουν το έδαφος χωρίς εγκεκριμένες από το Ισραήλ άδειες.
Μεταξύ 2008 και 2023, οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές σκότωσαν 6.407 Παλαιστίνιους στα κατεχόμενα εδάφη, εκ των οποίων 5.360 στη Γάζα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Παράλληλα, 308 νεκρούς είχε το Ισραήλ κατά την ίδια περίοδο. Το Ισραήλ λέει ότι τα χτυπήματά του στόχευαν μέλη της Χαμάς, αν και προκάλεσαν την καταδίκη του ΟΗΕ ν για τον υψηλό αριθμό απωλειών μεταξύ των αμάχων.
Ο μισός πληθυσμός της Γάζας είναι κάτω των 19 ετών και βρίσκεται αντιμέτωπος με άσχημες οικονομικές προοπτικές, καθώς 16 χρόνια αποκλεισμού από το Ισραήλ και απαγόρευσης εισαγωγών και εξαγωγών έχουν παραλύσει την οικονομία. Το ποσοστό ανεργίας στη Γάζα ξεπερνά το 40%, πάνω από το 65% του πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας και το 63% των κατοίκων της Γάζας βρίσκεται υπό επισιτιστικό κίνδυνο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Την Τρίτη, η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ ανέφερε ότι οι συνθήκες στη Λωρίδα της Γάζας παραμένουν “δύσκολες”, καθώς συνεχίζονται οι σφοδρές αεροπορικές επιδρομές.
“Είμαι βαθύτατα θλιμμένος από την ανακοίνωση ότι το Ισραήλ θα ξεκινήσει πλήρη πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας. Τίποτα δεν επιτρέπεται να μπει, ούτε ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε τρόφιμα, ούτε καύσιμα. Η ανθρωπιστική κατάσταση ήταν εξαιρετικά άσχημη πριν από αυτό. Τώρα, θα επιδεινωθεί σημαντικά η κατάσταση”, δήλωσε τη Δευτέρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο Μπασίμ Ναΐμ, επικεφαλής των διεθνών σχέσεων της Χαμάς στη Γάζα, δήλωσε σε ραδιοφωνική εκπομπή του BBC ότι οι πολίτες στη Λωρίδα της Γάζας ζουν σε μια “ασφυκτική πολιορκία” για περίπου 17 χρόνια, η οποία “δυστυχώς έχει υποστηριχθεί από τη διεθνή κοινότητα”.
“Όλα αυτά μαζί έχουν προκαλέσει έναν τεράστιο θυμό ανάμεσα στους Παλαιστίνιους, και πάντα προειδοποιούσαμε τους διπλωμάτες και τους πολιτικούς που συναντούσαμε ότι αυτή η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη”, δήλωσε ο Ναΐμ. “Οι άνθρωποι υπό κατοχή έχουν πάντα το δικαίωμα να αντιστέκονται με όλα τα διαθέσιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης αντίστασης”, σημείωσε.
Ο Νετανιάχου από τη μεριά του δεσμεύτηκε να πάρει “ισχυρή εκδίκηση”.
Τι γίνεται με το Ιράν;
Πριν από την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι συγκρούσεις μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ είχαν φθάσει στο πιο θανατηφόρο σημείο τους το 2021, όταν, μετά την αυξανόμενη ένταση μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών στην Ιερουσαλήμ, η οργάνωση εκτόξευσε ρουκέτες στο Ισραήλ.
Η Χαμάς έχει λάβει διεθνή υποστήριξη από χώρες όπως η Τουρκία και το Κατάρ, ενώ είναι γνωστό ότι το Ιράν είναι ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της ομάδας.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε την Τρίτη ότι η Τεχεράνη δεν είχε ανάμειξη στην επίθεση της Χαμάς το Σαββατοκύριακο
“Φιλάμε τα χέρια των σχεδιαστών (της επίθεσης) και της παλαιστινιακής νεολαίας, αλλά όσοι λένε ότι είναι έργο μη Παλαιστινίων έχουν κάνει λάθος υπολογισμούς”, δήλωσε.
Σημειώνεται ότι το Ιράν έχει υποστεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ και είναι ένας μακροχρόνιος περιφερειακός αντίπαλος του Ισραήλ.