«Ο Νετανιάχου δεν είναι πλέον κάποιος με τον οποίο μπορούμε να μιλήσουμε. Τον σβήσαμε και τον πετάξαμε», είπε πριν από λίγες ημέρες μιλώντας σε δημοσιογράφους ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσθέτοντας ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός, τον οποίο χαρακτήρισε «χασάπη της Γάζας», θα πρέπει να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου. Ο Νετανιάχου απάντησε λέγοντας ότι δεν θα δεχθεί «κήρυγμα από έναν πολιτικό που υποστηρίζει την τρομοκρατία». Χειρότερα δεν γίνεται. Και να σκεφθεί κάποιος ότι λίγο πριν από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου, Ερντογάν και Νετανιάχου βρίσκονταν σε πορεία προσέγγισης – ο Νετανιάχου επρόκειτο να επισκεφθεί την Αγκυρα λίγο αργότερα.
Οι προσπάθειες που καταβάλλονταν τα τελευταία χρόνια για τη διόρθωση των σχέσεων των δύο ηγετών ακολούθησαν μια δεκαετία εντάσεων, μετά την επέμβαση ισραηλινών κομάντος στο «Mavi Marmara», ένα τουρκικό πλοίο βοήθειας, το 2010, σκοτώνοντας 10 τούρκους ακτιβιστές. Το πλοίο προσπαθούσε να σπάσει τον αποκλεισμό του Ισραήλ και να φτάσει στη Γάζα.
Ολέθρια σχέση
Ούτως ή άλλως όμως οι σχέσεις των δύο ηγετών δεν ήταν ποτέ σταθερές και ήρεμες – μάλλον θυελλώδεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, παρότι οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ από τη δημιουργία του το 1948 θεωρούνται μάλλον θερμές. Μάλιστα η Τουρκία ήταν η πρώτη χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία που αναγνώρισε το Ισραήλ, σχεδόν έναν χρόνο αργότερα.
Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 οι δύο χώρες ανέπτυξαν σημαντικά τις σχέσεις τους, ιδίως στους τομείς της άμυνας και των πληροφοριών. Η Τουρκία συνέχισε να αναπτύσσει τους δεσμούς της με το Ισραήλ μετά τη συντριπτική εκλογική νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν το 2002. Ο Ερντογάν επισκέφθηκε το Τελ Αβίβ ως πρωθυπουργός τρία χρόνια αργότερα, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως πιθανό μεσολαβητή μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων.
Ο πόλεμος τριών εβδομάδων στη Γάζα το 2008-2009 ενίσχυσε τις εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Η επίθεση στο τουρκικό πλοίο βοήθειας «Mavi Marmara» οδήγησε σε διπλωματική σύγκρουση, που είχε ως αποτέλεσμα η Αγκυρα να απελάσει τον ισραηλινό πρεσβευτή. Οι επίσημοι δεσμοί παρέμειναν παγωμένοι μέχρι το 2016, όταν οι δύο χώρες κατέληξαν σε μια συμφωνία αποζημίωσης και μια πορεία προς την εξομάλυνση των σχέσεων. Οι σχέσεις Ερντογάν – Νετανιάχου, που ήταν πρωθυπουργός εκείνη την εποχή, πέρασαν από την ένταση στην ύφεση, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ομως δύο χρόνια αργότερα, δεκάδες παλαιστίνιοι διαδηλωτές σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας στον διαχωριστικό φράχτη που έχτισε το Ισραήλ γύρω από τη Γάζα και αυτό αναζωπύρωσε την αντιπαράθεση. Παρ΄ όλα αυτά, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ συνέχισαν να ανθούν. Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Ερντογάν επεδίωξε να βελτιώσει τη σχέση με το Ισραήλ και τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ως μέρος μιας ευρύτερης εξωτερικής πολιτικής εξομάλυνσης των δεσμών με περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Πέρυσι, ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ επισκέφθηκε την Αγκυρα και διορίστηκαν πρεσβευτές και στις δύο πρωτεύουσες. Ο Ερντογάν συνάντησε τον Νετανιάχου τον Σεπτέμβριο του 2022 και έκαναν λόγο για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών τους. Τα σχέδια αυτά σταμάτησαν έναν χρόνο αργότερα, στις 7 Οκτωβρίου.