«Οι κρίσεις λειτουργούν και παιδευτικά. Κατευθύνουν τις εξελίξεις στη λογική της προσέγγισης. Ας ελπίσουμε αυτή τη φορά να φτάσουμε στο ίδιο αποτέλεσμα, χωρίς να έχει προηγηθεί κρίση!»: με αυτή την φράση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις έκλεινε η γραπτή παρέμβαση του Κώστα Σημίτη στην παρουσίαση του βιβλίου του Π.Κ. Ιωακειμίδη. Επικαλούμενος τον συγγραφέα, ο οποίος στο βιβλίο του «Ελλάδα: Ορίζοντας 2030» στέκεται ιδιαίτερα στα πενήντα τελευταία χρόνια της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης, ο πρώην πρωθυπουργός επισημαίνει θετικά το συμπέρασμα του Ιωακειμίδη πως η πολιτική που ξεκίνησε από τον Ανδρέα Παπανδρέου («μη πόλεμος/μη ειρήνη») έχει ημερομηνία λήξης και πως «για να αποτρέψουμε τον πόλεμο, αναγκαστικά θα πρέπει να κατευθυνθούμε στην ειρήνη».
Για τον Σημίτη, όπως και για τον συγγραφέα, «οποιαδήποτε καθυστέρηση στην επίλυση των ελληνοτουρκικών δεν ευνοεί τα ελληνικά συμφέροντα», καθώς το ενδεχόμενο μιας πολεμικής σύγκρουσης μπορεί να προκύψει είτε λόγω ενός ατυχήματος είτε μιας παρεξήγησης σε χρονική περίοδο που η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι ελλιπής ή σχεδόν ανύπαρκτη. Πατώντας πάλι πάνω στον Ιωακειμίδη, ο πρώην πρωθυπουργός (επί της διακυβέρνησης του οποίου έγινε η Συμφωνία του Ελσίνκι) αναγνωρίζει την «αξιόλογη πολεμική βιομηχανία» και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού προβλήματος από την Αγκυρα, σημειώνοντας (σύμφωνα και με διεθνείς αναλύσεις που επικαλείται ο συγγραφέας) πως ένας «ανεξέλεγκτος ηγέτης δεν είναι πολιτικά υπόλογος για το κόστος ενός πολέμου. Στον πόλεμο άλλωστε, δεν καταφεύγουν οι δημοκρατίες παρά τα αυταρχικά καθεστώτα, όπου η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής είναι προσωποπαγής και δεν περιορίζεται από κάποιο θεσμικό αντίβαρο».
«Η Ελλάδα είναι πολιτικά ισχυρή»
Ακόμα κι ο αριθμός των ελληνοτουρκικών θεμάτων προς επίλυση θεωρείται πως έχει αλλάξει από το 1973 έως σήμερα, σχολιάζει ο Σημίτης, φέροντας ως παραδείγματα τις γκρίζες ζώνες, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και το casus belli. «Η Ελλάδα είναι πολιτικά ισχυρή. Η χώρα μας κατατάσσεται στις 35 περισσότερο ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σημίτης, μιλώντας για μια εξωτερική πολιτική «συνολικά πετυχημένη» τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, «κατακτώντας τους επιμέρους στόχους της», ενώ «χαρακτηρίστηκε (συν/πλην) από μια σταθερότητα προσανατολισμού». Οι τρεις αστοχίες, τις οποίες επισημαίνει και ο Ιωακειμίδης, εντοπίζονται στο Κυπριακό, αλλά και συμπράξεις με χώρες εχθρικές προς την Τουρκία – σχετική αναφορά γίνεται στο «μήνυμα περικύκλωσης» της Τουρκίας που έφερε ως αντίδραση «»το έκνομο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο»».
Οι αντιφάσεις στην τρέχουσα ρητορεία
Μέσω του συγγραφέα, ο Σημίτης εντοπίζει αντιφάσεις στην τρέχουσα ρητορεία, από την επέκταση των χωρικών υδάτων ως απειλή έναντι της Τουρκίας και την ειρωνεία για το πάτημα της Τουρκίας «σε δύο βάρκες» την ώρα που αποτελεί σύμμαχο της Δύσης και διαμεσολαβητή στην Ανατολή έως τη διάχυση του μηνύματος πως οι ελληνικές θέσεις «δεν θα δικαιωθούν» στη Χάγη – «ίσως επειδή διακατεχόμαστε από μια δυσανεξία στην έννοια του συμβιβασμού και μια πλειοδοσία στον όρο του «δίκιου»…» σχολιάζει χαρακτηριστικά. Παράλληλα, ενδιαφέρον έχει η παράθεση των δηλώσεων του πρώην ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια, το 2021, πως «η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου». Οπως τόνισε ο Σημίτης, η θέση αυτή ευθυγραμμίζεται και με την Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποδεσμεύοντας γενναίες χρηματοδοτήσεις και παράλληλα «αποδυναμώνει την ένταση στη διαμάχη για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας».