Ο ΣΥΡΙΖΑ μέσα από αλλεπάλληλες συγκλίσεις και διασπάσεις, μετονομασίες και αλλαγές στην ηγεσία του, φιλοδόξησε να αποτελέσει μια ισχυρή, ανταγωνιστική δύναμη στον χώρο της ευρύτερης Αριστεράς.
Ηρθαν όμως έτσι τα πράγματα, με την κρίση δημοσίου χρέους της χώρας και την κατεδάφιση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τον μεταπολιτευτικό δικομματισμό (και κυρίως, την κρίση του ΠΑΣΟΚ και της Κεντροαριστεράς), ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στον αφρό των εξελίξεων ως εναλλακτική δύναμη διακυβέρνησης της χώρας, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα ανατρέψει τις συνέπειες που επέβαλε η ανάγκη χρηματοδότησης της χώρας από τους εταίρους της – με μια λέξη ως «αντιμνημονιακή» δύναμη.
Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, όπου το δίπολο «μνημονιακοί/αντιμνημονιακοί» κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή, και σε συνεργασία με τον έτερο πολιτικό εκφραστή του αντιμνημονιακού χώρου, τους ΑΝΕΛ, ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας.
Γρήγορα όμως αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχαν μαγικές λύσεις στο οικονομικό μας πρόβλημα. Οι δανειστές δεν συγκινήθηκαν από τις «απειλές» μας ότι θα συμπαρασύρουμε τη ζώνη του ευρώ στην «κατρακύλα» μας. Οι ελπίδες που είχαν καλλιεργηθεί διαψεύστηκαν και η χώρα, έστω και με καθυστέρηση, αναγκάστηκε να ανταποκριθεί με βαρύ οικονομικό και κοινωνικό τίμημα στις υποχρεώσεις της.
Ετσι, λοιπόν, η φάση της αντιμνημονιακής πολιτικής κυριαρχίας έκλεισε άδοξα. Οι μεν ΑΝΕΛ εξαϋλώθηκαν, ο δε ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να υπερασπιστεί το κυβερνητικό του παρελθόν όχι ως δύναμη ανατροπής της κηδεμονίας των δανειστών αλλά ως δύναμης που έβαλε τάξη στα οικονομικά της χώρας.
Παράλληλα, επεδίωξε να επανατοποθετηθεί στη νέα κυρίαρχη αντίθεση, η οποία και πάλι, από το τέλος των Μνημονίων και μετά, περιγράφεται ξανά από το πιο κλασικό σχήμα Αριστερά – Δεξιά – μόνο που αυτή τη φορά οι φιλοδοξίες του ήταν πολύ μεγαλύτερες από την πρώτη φάση σύμπηξης ενός πολιτικού χώρου ευρύτερου από αυτόν που καταλάμβανε στο παρελθόν.
Πλέον δεν διεκδικούσε απλά την πρωτοκαθεδρία στον ευρύτερο αριστερό χώρο αλλά την επάνοδό του στη διακυβέρνηση, κάτι το οποίο αποδείχθηκε ανέφικτο λόγω ενός συνδυασμού που συνοπτικά θα περιγράφαμε ως εξής: απουσία αυτοκριτικού λόγου και αδυναμία να εμπνεύσει την κοινωνική πλειοψηφία. Αυτή είναι κατά τη γνώμη μας και η «μήτρα» του σημερινού πολιτικού προβλήματος που αντιμετωπίζει, και όχι τόσο τα πρόσωπα.
Δύναμη της ριζοσπαστικής Αριστεράς ή δύναμη διακυβέρνησης;
Αν δεν ξεκαθαρίσει τις πολιτικές του προτεραιότητες δεν πρόκειται να βγει από την κρίση.
Γιατί δύο καρπούζια δεν χωρούν σε μία μασχάλη.
Ο Στράτος Φαναράς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis SA