Τι είναι οι μεταρρυθμίσεις για την προοδευτική αντιπολίτευση; Η λέξη φέρει ειδικό συμβολισμό από την εποχή των μνημονίων, όταν αυτές ήρθαν ως αναγκαστικές, επιβαλλόμενες αλλαγές τις οποίες δεν είχαν υιοθετήσει ως κυβερνητική ατζέντα οι διαδοχικές κυβερνήσεις, όμως από την έξοδο από τον μηχανισμό στήριξης και μετά το αίτημα για μεταρρυθμίσεις «κέρδισε» το προοδευτικό Κέντρο και μαζί δύο εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις για τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Για μεταρρυθμίσεις, στις οποίες προσθέτουν το επίθετο «προοδευτικές», μιλούν πια όλοι οι παίκτες που διεκδικούν κάποιον ρόλο στην αντιπολίτευση και μιλούν για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός εναλλακτικού κυβερνητικού προγράμματος – γι’ αυτό η έμφαση του Μεγάρου Μαξίμου φέρνει και σε αυτούς ανάλογο δίλημμα, ειδικά σε όσους θέλουν να απευθυνθούν σε ένα ευρύτερο κεντροαριστερό ακροατήριο. Το καθένα από τα τρία νομοσχέδια που αναμένονται εντός Ιανουαρίου έχει διαφορετικές προκλήσεις. Πιο δύσκολη για τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά είναι η υπερψήφιση του νέου δικαστικού χάρτη και των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, καθώς εκτός από τις αντιδράσεις που έχει φέρει στον νομικό κόσμο έχει ήδη προκαλέσει σφοδρές συγκρούσεις εντός Βουλής, ανάμεσα στον αρμόδιο υπουργό Γιώργο Φλωρίδη, τον Παύλο Πολάκη και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Η επιστολική ψήφος κερδίζει ευρύτερη συναίνεση μόνο για την περίπτωση των ευρωεκλογών, καθώς η εφαρμογή της στις εθνικές εκλογές φέρνει (μικρότερες ή μεγαλύτερες) αντιδράσεις και στα κόμματα της αντιπολίτευσης, ιδίως για την πιθανότητα δημιουργίας «κενών ασφαλείας» ή εμπλοκής που θα μπορούσε να ενισχύσει ακόμα και την αποχή.
Παιδεία
Η μεταρρύθμιση στην παιδεία, που αφορά την ίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, δείχνει σε αυτή τη φάση πως δεν κερδίζει το «ναι» από κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης, αν και στο ΠΑΣΟΚ τηρούν στάση αναμονής μέχρι να δουν το τελικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί (στη βάση της επί της ουσίας ενίσχυσης των δημόσιων ΑΕΙ, που όταν οι αλλαγές ψηφιστούν θα έχουν πλέον ιδιωτικό ανταγωνισμό), ενώ κατηγορηματικά είναι τα «όχι» τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και από τη Νέα Αριστερά για το νέο τοπίο στην τριτοβάθμια. Επί της ουσίας, η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση εμπίπτει στην ιδεολογική διαιρετική τομή του ελληνικού πολιτικού συστήματος και ενδεχόμενο «όχι» από τα μεγαλύτερα αντιπολιτευόμενα κόμματα δείχνει πως, εκτός της όποιας διαφωνίας επί της ουσίας, κανένα εξ αυτών δεν θα μπει στη διαδικασία να διευκολύνει την κυβέρνηση.
Ομόφυλα ζευγάρια
Οι ισορροπίες, ωστόσο, είναι λεπτές – και αυτό γίνεται σαφές σε μια επόμενη μεταρρύθμιση που φαίνεται πως βρίσκεται στα σκαριά, στη θεσμοθέτηση του δικαιώματος στον πολιτικό γάμο και την τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια. Σε αυτό το θέμα, που αφορά ανθρώπινα δικαιώματα και στο οποίο τα προοδευτικά κόμματα έχουν ξεκάθαρη θετική θέση διαχρονικά, η ΝΔ δεν αναμένεται να θέσει θέμα κομματικής πειθαρχίας, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο βουλευτές της πλειοψηφίας να καταψηφίσουν χωρίς κυρώσεις. Πράγμα που σημαίνει πως τα απαραίτητα «ναι» θα βρεθούν με τις ψήφους της αντιπολίτευσης.