Μήνυμα για μια νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επιχείρησε να στείλει χθες ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εν όψει του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου. Καθιστώντας σαφές, και μάλιστα σε ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του, ότι υπάρχει μια ευκαιρία οι δύο πλευρές να έχουν αμοιβαία οφέλη, ακόμα και αν υπάρχουν διαφορές και διαφωνίες. Ο τούρκος πρόεδρος επέμεινε στο άνοιγμά του προς την Αθήνα, λέγοντας πως «πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα το οποίο δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε όταν καθίσουμε να συνομιλήσουμε κυρίως με τους γείτονές μας».
Στόχος η συνεργασία των δύο χωρών
Ο Ερντογάν αναγνώρισε ότι οι διαφορές με την Ελλάδα υπήρχαν χθες και θα συνεχίσουν να υπάρχουν και αύριο, ενώ αναφέρθηκε και σε αυτούς που έχουν συμφέροντα που συνδέονται με αυτές τις διαφορές, ωστόσο, όπως είπε, αυτό δεν σημαίνει ότι ως δύο γείτονες που μοιράζονται την ίδια γεωγραφία «δεν θα μπορέσουμε να βρούμε έναν κοινό παρονομαστή». Εδωσε έμφαση στην αύξηση της συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας και τόνισε ότι στόχος της επίσκεψής του στην Αθήνα είναι να εστιάσει την προσοχή σε αυτή την κατεύθυνση.
Ο τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να στείλει μήνυμα και στο εσωτερικό της χώρας του, δίνοντας στίγμα να σιγήσουν οι δηλώσεις που είναι εκτός του κλίματος συνεργασίας και διαλόγου που ο ίδιος εκφράζει, τουλάχιστον προς το παρόν, αλλά και στο εξωτερικό, με την Αγκυρα να θέλει να δείξει ότι επενδύει στην ηρεμία με την Ελλάδα, σε ένα ταραγμένο περιβάλλον. Πρότεινε εκ νέου μάλιστα μια λύση «καζάν-καζάν», εν ολίγοις μια λύση όπου και οι δύο πλευρές θα είναι κερδισμένες. Με την Αθήνα να καλωσορίζει εξαρχής το καλό κλίμα και την ηρεμία και να ελπίζει σε διατήρησή του. Τονίζοντας ότι αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο και σημειώνοντας ότι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν μπορούν να αναμένονται άλματα, αλλά ένα βήμα τη φορά.
Αυστηρές συστάσεις στην έκθεση Μπορέλ
Ιδιαίτερη σημασία έχει η έκθεση που παρουσίασε χθες ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, στην οποία οι Βρυξέλλες λένε ναι σε μια θετική ατζέντα με την Τουρκία, αλλά υπό προϋποθέσεις. Με τον Μπορέλ να χαρακτηρίζει την Τουρκία έναν πολύ σημαντικό εταίρο-κλειδί για την ΕΕ. Με σαφείς αναφορές τόσο στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που χαρακτηρίζεται θετικό στοιχείο, όσο και στο Κυπριακό, που παραμένει ένα σημαντικό αγκάθι.
Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας «επιδεινώθηκαν μέχρι τις αρχές του 2023», ωστόσο μετά τους σεισμούς στην Τουρκία «υπήρξε σημαντική βελτίωση των σχέσεων». Σύμφωνα με την έκθεση προϋπόθεση για να προχωρήσει η συνεργασία ΕΕ – Τουρκίας είναι να συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες της Αγκυρας σε μια σειρά από τομείς, «συμπεριλαμβανομένων των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών-μελών της ΕΕ». Την ίδια στιγμή υπογραμμίζεται ότι το ζήτημα της διευθέτησης του Κυπριακού αποτελεί βασικό στοιχείο των έντονων διαφωνιών της Τουρκίας με την ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και διαμηνύει ότι «η εκμετάλλευση του πλήρους δυναμικού μιας θετικής ατζέντας με την Τουρκία θα παραμείνει εξαιρετικά δύσκολη ελλείψει λύσης στο Κυπριακό». Αναφορά γίνεται και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο που για την ΕΕ αποτελεί παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν έχει νομική συνέπεια για τρίτα κράτη.