Ενα καλό πολιτικό θρίλερ χρειάζεται τουλάχιστον ένα «πραξικόπημα» – μια ανύποπτη πλευρά, μια αδίστακτη συνωμοσία, ένα καλοστημένο σχέδιο που στο τέλος θα φέρει ένα είδος ανατροπής, αφήνοντας τον θεατή με το ποπ-κορν λίγο πριν μπει στο στόμα. Στον ΣΥΡΙΖΑ την τελευταία εβδομάδα δεν έγινε ένα πραξικόπημα, έγιναν δύο. Η διαφορά; Κανένα από αυτά δεν πέτυχε στ’ αλήθεια – στο τέλος, η λύση δόθηκε από μια παρέμβαση που δεν ήταν δεδομένη, η οποία τελικά υπερέβη την ισοπαλία και επέτρεψε στην πλοκή να συνεχίσει να εξελίσσεται.
Το Σάββατο το μεσημέρι, ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε γνωστές τις προθέσεις του για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Το ερωτηματολόγιο που καλούσε τη βάση του κόμματος έθετε τη φυσιογνωμία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπό κρίση. Ακόμα και μετά το πρώτο σούσουρο, ο ίδιος δεν φαινόταν διατεθειμένος ούτε να σταματήσει να ρωτάει τα μέλη για θέματα τόσο βασικά όσο το όνομα και το λογότυπο του κόμματος, ούτε να αλλάξει την κατεύθυνση που θεωρεί ενδεδειγμένη για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν τότε που πέρασε την αδιόρατη γραμμή που διακρίνει την ανοχή από την αντίδραση για μια σειρά από σημαντικά στελέχη που έχουν «μετρήσει» πολλά κομματικά χιλιόμετρα: η μετριοπαθής Ολγα Γεροβασίλη, μέχρι και σήμερα στον στενό πυρήνα επαφών του Αλέξη Τσίπρα, έκανε την ανάρτηση που τα ξεκίνησε όλα – ζητώντας έκτακτη σύγκληση της Πολιτικής Γραμματείας και της Κεντρικής Επιτροπής πριν από το συνέδριο, δηλαδή «πριν αυτό εξελιχθεί ντε φάκτο σε συνέδριο διάλυσης του κόμματος που ο Αλέξης Τσίπρας έφερε στη διακυβέρνηση του τόπου».
Ετερόκλητες υπογραφές
Τη Γεροβασίλη διαδέχτηκαν πολλές παρόμοιες αντιδράσεις, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές και σε λίγες ώρες 17 υπογραφές μελών της Πολιτικής Γραμματείας ζητούσαν την άμεση σύγκλησή της. Η πρώτη έκπληξη ήταν το ετερόκλητο πλήθος των υπογραφών – σ’ αυτές δεν φιγουράριζαν μόνο μια σειρά «αντιφρονούντων» ή αντιπολιτευόμενων, αλλά και πρόσωπα που έχουν στηρίξει τον Κασσελάκη από την αρχή: Νίκος Παππάς, Πάνος Ρήγας, Παύλος Πολάκης και Νίκος Σκορίνης φιγουράριζαν στην ίδια λίστα με τον Διονύση Τεμπονέρα, τον Θανάση Θεοχαρόπουλο, τον Γιάννη Ραγκούση και τον (στενό πολιτικό φίλο του Τσίπρα) Αλέκο Φλαμπουράρη. Γιατί είχε σημασία;
Μέχρι εκείνη την ώρα, αργά το βράδυ της Κυριακής, αυτές δεν ήταν οι μόνες υπογραφές που συμπληρώθηκαν – μαζί τους, σε τηλεδιασκέψεις και επαφές ανάμεσα σε ανώτατα στελέχη και «ομαδάρχες», μετρήθηκαν και οι 75 υπογραφές για έκτακτη σύγκληση της Κεντρικής Επιτροπής από τα μέλη της. Εκεί, στο ανώτατο πολιτικό όργανο, το καταστατικό προέβλεπε πως ο Κασσελάκης μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση αν έχανε την εμπιστοσύνη από το 50% 1 των μελών του οργάνου. Δευτέρα πρωί, όλα ήταν φαινομενικά έτοιμα – και, ταιριαστά για το πολιτικό θρίλερ που εξελισσόταν, ο ίδιος ο Κασσελάκης απουσίαζε στο Λονδίνο, ρίχνοντας κι άλλο λάδι στη φωτιά, με μια επιστολή που έμοιαζε τουλάχιστον απαξιωτική στους περισσότερους μετέχοντες στην ΠΓ. Παρά όμως τα σκληρά λόγια που ακούστηκαν εν τη απουσία του για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την αποφασιστικότητα με την οποία γνώστες του κομματικού μηχανισμού μιλούσαν για την επικείμενη αμφισβήτησή του, η σύγκληση της Κεντρικής Επιτροπής δεν τέθηκε ποτέ σε ψηφοφορία – οι ρωγμές στους 17 φάνηκαν ακόμα και στον τρόπο που εκφράζονταν μέσα στη συνεδρίαση. Κάποιοι έκαναν πίσω – ανάμεσά τους ένα πρόσωπο με οργανωτική υπόσταση σε έναν ξεχαρβαλωμένο μηχανισμό, από τον οποίο σε κάποιον βαθμό εξαρτιόταν η επιτυχία του πραξικοπήματος. «Οταν δεν υπάρχει έτοιμη λύση, για να συνταχθούν όλοι από πίσω, αυτά συμβαίνουν», εκτίμησε άλλο στέλεχος από τη λίστα των «17». Πώς κάνεις πραξικόπημα απέναντι στην κομματική εξουσία αν δεν συμφωνείς με ποιον θα την αντικαταστήσεις;
Την Τρίτη το απόγευμα, ο Στέφανος Κασσελάκης ήταν ακόμα πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Και ήταν η δική του σειρά να επιχειρήσει πραξικόπημα: έπειτα από ένα επικοινωνιακό σόου μπροστά στους αγρότες και τα τρακτέρ του Συντάγματος, ώστε να ακουστεί στην κάμερα η στήριξη που έχει από τα «απλά μέλη» του κόμματός του, ο Κασσελάκης πέρασε την πόρτα της Κουμουνδούρου καταγγέλλοντας τα ΜΜΕ για προπαγάνδα. Και μέσα στη συνεδρίαση, στην Πολιτική Γραμματεία που την προηγούμενη μέρα είχε διστάσει τη μομφή, ο Κασσελάκης αποκάλυψε στα στελέχη την επιδίωξή του: δεν είχε σκοπό να κριθεί από την επίδοση του κόμματος στις ευρωεκλογές, αλλά ήθελε να λάβει διαβεβαιώσεις εμπιστοσύνης για τον χρονικό ορίζοντα που φτάνει μέχρι τις εθνικές εκλογές του 2027.
Το ριψοκίνδυνο χαρτί
Αυτό ήταν το ριψοκίνδυνο χαρτί που τράβηξε ο Κασσελάκης: ζήτησε τριετή λευκή επιταγή γνωρίζοντας πως το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν φαίνεται να δικαιώνει τον ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα ανήκουστο για όλους όσοι ξέρουν πως ένας πολιτικός αρχηγός κρίνεται στην πρώτη πανελλαδική κάλπη που δοκιμάζεται το κόμμα του. Τι ακόμα ήξερε ο Κασσελάκης τότε; Πως οι συσχετισμοί που είχαν διαμορφωθεί την προηγούμενη, μαζί με τα χρονικά όρια που είχαν στενέψει σε σχέση με τη διεξαγωγή του συνεδρίου, δεν θα τον έφερναν αντιμέτωπο με κανένα άλλο θεσμικό όργανο. Δεν είχε υπολογίσει, όμως, πως η άνευ όρων στήριξη δεν περνούσε ούτε από τους διαλλακτικούς υποστηρικτές του – εκεί μπήκε το φρένο, με τον ίδιο να ανακαλεί την προσβολή της επιστολής χωρίς να χρειαστεί το ζήτημα να μπει σε ψηφοφορία και να εξασφαλίζει στήριξη στο πρόσωπό του μόνο σε παρόντα χρόνο. Το ερωτηματολόγιο έμεινε στο τραπέζι, ως υπενθύμιση πως μπορεί ο πρόεδρος να έχασε τη μάχη, αλλά όχι τον πόλεμο.
Το τρίτο πραξικόπημα, η εναλλακτική οδός Κασσελάκη προς την «καθαρή τριετία» δεν πρόλαβε να γίνει: η (όχι και τόσο) αυθόρμητη συλλογή υπογραφών μελών θα έφερνε τις αλλαγές που ήθελε ο Κασσελάκης σε Κεντρική Επιτροπή – και κατ’ επέκταση σε Πολιτική Γραμματεία – μέσα σε δύο εβδομάδες, σε εκλογική διαδικασία ταυτόχρονη με την εκλογή νομαρχιακών επιτροπών και συντονιστικών ομάδων μελών. Πλέον οι κάλπες θα είναι τέσσερις, μαζί μ’ αυτή του προέδρου.