Οι δημοτικές εκλογές που διεξάγονται αύριο 31 Μαρτίου σε πανεθνικό επίπεδο στην Τουρκία μπορεί να ενισχύσουν την εξουσία και τον έλεγχο του Προέδρου Ερντογάν μετά από δύο δεκαετίες την ηγεσία της Τουρκίας ή να σηματοδοτήσουν μια αλλαγή στο βαθιά διχασμένο πολιτικό τοπίο της γείτονος χώρας.
Τα αποτελέσματα αναμένεται να κριθούν εν μέρει από τα οικονομικά δεινά που οφείλονται στον αχαλίνωτο πληθωρισμό και εν μέρει από τις επιλογές των Κούρδων και Ισλαμιστών ψηφοφόρων που ζυγίζουν τις επιδόσεις της κυβέρνησης και τις ελπίδες τους για πολιτική αλλαγή.
Οι ελπίδες της αντιπολίτευσης για αλλαγή του πολιτικού σκηνικού είχαν τροφοδοτηθεί από τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών που είχαν γίνει το 2019, όταν νίκησαν το κόμμα του Ερντογάν στις δύο μεγάλες πόλεις, Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα, που ήταν υπό τον έλεγχο του κόμματος AKP επί 25 χρόνια.
Όμως ο Ερντογάν επανήλθε πέρυσι, διατηρώντας την προεδρία και κερδίζοντας την κοινοβουλευτική πλειοψηφία μαζί με τους εθνικιστές συμμάχους του, παρά τις ανησυχίες των πολιτών για την κρίση κόστους ζωής. Έτσι η ευρεία συμμαχία που είχε σχηματίσει προεκλογική η αντιπολίτευση διαλύθηκε.
Ισοδύναμοι Ιμάμογλου και ερντογανικός υποψήφιος
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Εκρέμ Ιμάμογλου και ο υποψήφιος του AKP, πρώην υπουργός Μουράτ Κουρούμ, έχουν ίσες πιθανότητες εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, μια πόλη 16 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου ο Ερντογάν έφτιαξε όνομα και ισχύ ως δήμαρχος τη δεκαετία του 1990. Αντίθετα, στην Άγκυρα προηγείται ξεκάθαρα ο νυν δήμαρχος που προέρχεται από την αντιπολίτευση.
Ο Ερντογάν επιδιώκει να ενισχύσει το ρόλο για την Τουρκία στην παγκόσμια σκηνή και προσπάθησε να αποκαταστήσει τους φθαρμένους δεσμούς της Τουρκίας με πολλά κράτη τα τελευταία χρόνια, ιδίως στη Μέση Ανατολή. Αλλά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας, υποστήριξε ότι οι Τούρκοι θα πρέπει να ψηφίσουν υπέρ του κόμματός του για να αμυνθούν από κάποιους εχθρούς τους οποίους όμως δεν προσδιόρισε.
“Αυτοί που δεν μπορούν να αποδεχτούν την αυξανόμενη ισχύ της Τουρκίας στην περιοχή και τον κόσμο, ή τη θεμελιώδη και δίκαιη στάση της, περιμένουν σήμερα πιασμένοι σε παγίδα”, δήλωσε τη Δευτέρα σε συγκέντρωση στη βόρεια επαρχία Τοκάτ.
Η κομβική σημασία των εκλογών στην Κωνσταντινούπολη
“Το 2019, η απώλεια της Κωνσταντινούπολης ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για τον Ερντογάν και το κόμμα του και έκανε ζημιά στη φήμη του ως προέδρου. Μέχρι τότε ήταν αξεπέραστος, αήττητος”, δήλωσε ο αναλυτής της Yetkin Report Μουράτ Τσεκίν, τονίζοντας ότι η νίκη στην Κωνσταντινούπολη παραμένει ζωτικής σημασίας για Ερντογάν.
“Αν πάρει ξανά τη Κωνσταντινούπολη, θα μπορέσει να επεκτείνει και να υποστηρίξει την εξουσία του στις τοπικές διοικήσεις”, ανέφερε, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι ο Ερντογάν μπορεί στη συνέχεια να προσπαθήσει να αλλάξει το σύνταγμα για να μπορέσει να είναι ξανά πρόεδρος το 2028.
Ωστόσο, μια νίκη του Ιμάμογλου θα αναζωογονήσει την αντιπολίτευση, δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Μπερκ Έσεν του Πανεπιστημίου Σαμπάντσι. “Εάν ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης μπορέσει να κερδίσει στην Κωνσταντινούπολη, τότε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα μπορέσει να αποκτήσει επαρκή δύναμη για να αμφισβητήσει τον Ερντογάν τα επόμενα χρόνια”, είπε.
Αυτό ήταν άλλωστε το μήνυμα που προσπάθησε να περάσει ο Ιμάμογλου κατά την προεκλογική του εκστρατεία.
“Η μοίρα της Τουρκίας είναι στα χέρια σας”, είπε ο Ιμάμογλου σε έκκληση προς τους νεαρούς Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη. “Μπορείτε να αλλάξετε ό,τι πάει στραβά στην Τουρκία με μια ψήφο”.
Η κριτική κατά του Ερντογάν
Οι επικριτές λένε ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει φιμώσει κάθε αντίθετη φωνή, έχει διαβρώσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει θέσει υπό την κυριαρχία της το δικαστικό σώμα και άλλους κρατικούς θεσμούς, μια κατηγορία που αρνούνται οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
“Όλο το πεδίο κλίνει υπέρ της κυβερνώσας συμμαχίας”, είπε ο Έσεν. “Ο Ιμάμογλου ουσιαστικά μάχεται μόνος”. Τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης καλύπτουν εκτεταμένα τις πολιτικές συγκεντρώσεις του Ερντογάν, με περιορισμένη κάλυψη της εκστρατείας της αντιπολίτευσης.
Οικονομία, Γάζα οδηγούν τους ψηφοφόρους
Οι προοπτικές του Ερντογάν φαίνεται να έχουν υποβαθμιστεί από την αύξηση της υποστήριξης προς το ισλαμικό Κόμμα Νέας Ευημερίας λόγω της σκληρής στάσης του εναντίον του Ισραήλ σχετικά με τη σύγκρουση στη Γάζα και της δυσαρέσκειας για τον χειρισμούς στην οικονομία από το κόμμα του Ερντογάν.
Η ρητορική του Ερντογάν κατά του Ισραήλ υπήρξε σκληρή, αλλά η Άγκυρα διατήρησε εμπορικούς δεσμούς με το Ισραήλ, προκαλώντας την κριτική των ισλαμιστών και την οργή των Τούρκων που θέλουν η κυβέρνηση να είναι πιο ενεργητική στην υποστήριξη των Παλαιστινίων.
“Εάν εμείς, το Κόμμα Ευημερίας, ήμασταν στην εξουσία, το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να επιτεθεί στη Γάζα”, δήλωσε στο Reuters ο αναπληρωτής αρχηγός του κόμματος Μεχμέτ Αλτινόζ, ζητώντας εμπορικό εμπάργκο στο Ισραήλ.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη των ισλαμιστών έχει διπλασιαστεί σε 5%, απορροφώντας ψήφους που διαφορετικά θα πήγαιναν στο AKP, δεδομένου ότι το κόμμα του Ερντογάν έχει επίσης ισλαμικές ρίζες.
Οι προοπτικές του Ερντογάν να ξανακερδίσει την Κωνσταντινούπολη μπορεί επίσης να εξαρτηθούν από τους Κούρδους ψηφοφόρους, πολλοί από τους οποίους αναμένεται να αφήσουν στην άκρη την πίστη προς το κόμμα του Ερντογάν και να στηρίξουν τον Ιμάμογλου, σύμφωνα με δημοσκόπους.
Οικονομία
Τέλος υπάρχει κι ένα τμήμα των πολιτών για τους οποίους οι δημοτικές εκλογές αποτελούν μια ευκαιρία να αποφανθούν σχετικά με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Οι Τούρκοι παλεύουν με την άνοδο των τιμών εδώ και χρόνια, με τον ετήσιο πληθωρισμό να παραμένει κοντά στο 70%, παρά τις μείζονες αλλαγές στην οικονομική πολιτική μετά τις περσινές εκλογές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν και η αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά 4.150 μονάδες βάσης στο 50%.
Ενώ η οικονομία μπορεί να είναι ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει τους ψηφοφόρους σε εθνικό επίπεδο, το επίκεντρο της προσοχής θα είναι η Κωνσταντινούπολη και το μήνυμα που θα δώσει για την κατεύθυνση που παίρνει η Τουρκία.
“Εάν χάσει αυτές τις εκλογές, ο θρύλος του Εκρέμ Ιμάμογλου θα τεθεί σε αμφισβήτηση”, δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας MAK Μεχμέτ Αλί Κουλάτ.
Αλλά η νίκη για αυτόν θα αλλάξει την εικόνα. Ο Ιμάμογλου θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα στην τουρκική πολιτική σκηνή για τα επόμενα 20 χρόνια και πολύ πιθανό να είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές”.