Του Κώστα Ράπτη
Έχει ο Βλαντίμιρ Πούτιν την πολυτέλεια, ενόσω το μέτωπο της Ουκρανίας παραμένει ανοικτό, να ταράζει τα ύδατα στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, προκαλώντας την κοινή αντίδραση ΗΠΑ-Ιαπωνίας-Νότιας Κορέας; Ο ίδιος δείχνει να αισθάνεται ότι την έχει. Ή ότι, τέλος πάντων, είναι υποχρεωμένος να δοκιμάζει διάφορες μορφές “φυγής προς τα εμπρός”, εν μέσω μιας σύγκρουσης, όχι μόνο θερμής, που προσλαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις.
Ειδάλλως ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου δεν θα είχε αποτολμήσει την εβδομάδα αυτή τη συνάντηση κορυφής στο κοσμοδρόμιο του Βοστότσνι με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, ηγέτη της Βόρειας Κορέας, την οποία από το 2006 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει θέσει, με την ψήφο και της Ρωσίας, σε κλοιό κυρώσεων για το πυρηνικό της οπλοστάσιο.
Άλλωστε, τις ίδιες ακριβώς ημέρες ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ υποδεχόταν θερμά τον ομόλογό του της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, σε μία ακόμη εικονογράφηση του γεγονότος ότι τα ρήγματα στη διεθνή τάξη πραγμάτων δίνουν σε κάθε χθεσινό “παρία” την ευκαιρία να εξεύρει συνεργάτες και συνομιλητές.
Η συνάντηση του Κιμ (ο οποίος σπάνια εγκαταλείπει τη χώρα του) με τον Πούτιν ερμηνεύθηκε από μεγάλο μέρος του δυτικού Τύπου ως προσπάθεια της Ρωσίας να εξασφαλίσει χωρίς μεγάλο κόστος οπλισμό σοβιετικών προτύπων για τις ανάγκες της εισβολής στην Ουκρανία. Άλλωστε οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ουκρανίας εκτιμούν ότι το καθεστώς του Κιμ έχει ήδη από πέρσι προμηθεύσει τη ρωσική πλευρά (και δη την εταιρεία Wagner) με βλήματα και ρουκέτες για το ουκρανικό μέτωπο.
Όμως ο Βορειοκορεάτης ηγέτης, ο οποίος παρέτεινε την παραμονή του στη Ρωσία για να επισκεφθεί τον ναύσταθμο του Βλαδιβοστόκ και τις στρατιωτικές βιομηχανίες του Κομσομόλσκ επί του Αμούρ, κινήθηκε περισσότερο ως επίδοξος “αγοραστής” παρά ως “πωλητής”. Η δε αποδοχή από τον Πούτιν της πρόσκλησης να επισκεφθεί την Πιονγκγιάνγκ παραπέμπει σε μία συνεργασία που προορίζεται να αποκτήσει μεγαλύτερο βάθος, συμπεριλαμβανομένου κατεξοχήν του τομέα της στρατιωτικής τεχνολογίας.
Όλα αυτά παραπέμπουν σε μία πραγματικότητα, καθοριστική για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, την οποία πλέον αναγνωρίζει και η Δύση: ότι δηλαδή το ρωσικο-στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα κατάφερε, παρά τις υστερήσεις που αρχικώς σημειώθηκαν πέρσι, να πολλαπλασιάσει την παραγωγή του, εξασφαλίζοντας αυτό που σε έναν μακρόσυρτο πόλεμο φθοράς αποτελεί το κυριότερο πλεονέκτημα.
Επταπλασιασμός παραγωγής
Σύμφωνα με τους New York Times, η Ρωσία ήταν σε θέση πριν από την έναρξη της εισβολής να παράγει 100 τεθωρακισμένα άρματα ετησίως και περίπου ένα εκατομμύριο βλήματα πυροβολικού. Μετά από ένα εξάμηνο υποχώρησης λόγω κυρώσεων, βρίσκεται πλέον σε θέση να παράγει 200 τεθωρακισμένα και δύο εκατομμύρια βλήματα ετησίως.
Στο ίδιο δημοσίευμα παρατίθεται η εκτίμηση του Κούστι Σαλμ, αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας της Εσθονίας, ότι η ρωσική παραγωγή πυρομαχικών είναι τη στιγμή αυτή επταπλάσια της αντίστοιχης της Δύσης, με το κόστος να είναι ταυτόχρονα πολύ μικρότερο. Τα ρωσικά βλήματα 152 χιλιοστών κοστίζουν περί τα 600 δολάρια έκαστο, έναντι 5.000-6.000 για κάθε βλήμα 155 χιλιοστών στη Δύση.
Οι πραγματικότητες αυτές μεσοπρόθεσμα σημαίνουν περισσότερα από τις όποιες τρέχουσες εξελίξεις στο πεδίο των μαχών, όπου άλλωστε λίγα πράγματα έχουν αλλάξει στον εδαφικό συσχετισμό, παρά τις μεγάλες απώλειες που έχει καταγράψει η ουκρανική πλευρά κατά την αντεπίθεση που εξαπέλυσε από τις αρχές του καλοκαιριού.
Ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, στρατηγός Μαρκ Μίλι, δήλωσε ότι τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν ακόμη αρκετό καιρό στη διάθεσή τους, περίπου 30-45 μέρες, μέχρι την έλευση του χειμώνα που θα περιπλέξει τα πράγματα, συνεπώς είναι πρόωρο να εκτιμηθεί αν η ουκρανική αντεπίθεση πέτυχε ή όχι. Πρόκειται για μία εμφανώς διπλωματική διατύπωση που υποκρύπτει αίσθηση στασιμότητας.
Πολιτική κόπωση
Και η στασιμότητα έρχεται να συναντηθεί με την πολιτική κόπωση στις χώρες της Δύσης, όπου εντείνονται οι υπόγειες διεργασίες στην κατεύθυνση της εξεύρεσης ενός συμβιβασμού με στόχο το πάγωμα της ουκρανικής σύγκρουσης. Το ότι η τελευταία σύνοδος κορυφής της G20 μπόρεσε, απόντων των Βλαντίμιρ Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ, να καταλήξει, χάρη στη διπλωματική δεξιότητα της προεδρεύουσας Ινδίας, σε κοινό ανακοινωθέν και μάλιστα με “χλιαρές” αναφορές στο ουκρανικό, χωρίς να κατονομάζεται η Ρωσία, είναι ενδεικτικό.
Όπως ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος πρόσφατα επισκέφθηκε αιφνιδιαστικά το Κίεβο, έχει ήδη μετατοπίσει τη συζήτηση στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση. Την ίδια στιγμή, επικεφαλής του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας ανέλαβε, προερχόμενος από το Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας, ο Ρουστάμ Ουμέροφ, άνθρωπος της εμπιστοσύνης της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας, ο οποίος διαθέτει την εμπειρία των περσινών διαπραγματεύσεων στην Κωνσταντινούπολη για την επίτευξη εκεχειρίας και κατόπιν της σύναψης συμφωνίας για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών.
Οι προειδοποιήσεις του Βολοντίμιρ Ζελένσκι
Ο άμεσα ενδιαφερόμενος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι αρκούντως ειλικρινής. “Ο πόλεμος επιβραδύνεται, αναγνωρίζουμε αυτό το γεγονός”, είπε ο πρόεδρος της Ουκρανίας, ο οποίος το τελευταίο διάστημα εκφράζεται με όλο και λιγότερο υποκρυπτόμενη απογοήτευση για το επίπεδο υλικής στήριξης της πολεμικής προσπάθειας της χώρας του από τη Δύση.
Σε συνέντευξή του στον Economist ο Ζελένσκι αναφέρθηκε στη “διαισθητική” του αντίληψη ότι όσοι ξένοι ηγέτες του απευθύνονται με λόγους στήριξης δεν το εννοούν όπως πριν. Ο ίδιος δηλώνει προετοιμασμένος για έναν παρατεταμένο πόλεμο, αλλά στέκεται ιδιαίτερα στο γεγονός ότι πολλοί από τους συμμάχους της Ουκρανίας (συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής) οδεύουν προς εκλογές και η απουσία θεαματικών εξελίξεων στο μέτωπο πρόκειται να δυσκολέψει την συνέχιση της στήριξης του Κιέβου. Για αυτό και σε ό,τι τον αφορά μεταθέτει τις ελπίδες του στην κοινή γνώμη (βλ. στα μέσα ενημέρωσης) των φιλικών χωρών ώστε να μεταφερθεί πίεση προς τα πάνω.
Ο Ζελένσκι εξέφρασε την προσδοκία να μην φορτωθεί ο Τζο Μπάιντεν “ένα δεύτερο Αφγανιστάν”, ενώ παράλληλα εξέφρασε την εκτίμηση (στην οποία παραδόξως συμπίπτει με τον Βλαντίμιρ Πούτιν) ότι ακόμη και μία εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ το 2024 δεν θα μεταβάλει ουσιωδώς την αμερικανική στάση.
Προς δε την Ε.Ε. μετέφερε ένα διπλό μήνυμα: αφενός ότι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων στη σύνοδο του Δεκεμβρίου θα “ενισχύσει το ηθικό των Ουκρανών”, αφετέρου ότι τα εκατομμύρια των συμπολιτών του που έχουν καταφύγει στις ευρωπαϊκές χώρες και είναι ευγνώμονες για αυτό, μπορεί να “αντιδράσουν απρόβλεπτα”, εάν η Ουκρανία εγκαταλειφθεί. Ακούγεται και ως απειλή.