Πριν από μερικές μέρες, συνάντησα έναν παλαιό πολιτικό που υπηρέτησε τον εκσυγχρονισμό του Σημίτη, χρόνια αποσυρμένο από το προσκήνιο. Αφού είπαμε διάφορα αδιάφορα για όσους ασχολούνται με τα πολιτικά, μου είπε γελώντας: «Σε βλέπω, κι εσένα και διάφορους ομοίους σου, να μην μπορείτε το επόμενο διάστημα να βγάλετε με ευκολία το ψωμί σας, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ τελειώνει».
Δεν συμμερίζομαι, φυσικά, την απαισιοδοξία του. Στην Ελλάδα ζούμε, τη χώρα που ο χαβαλές δεν σταματάει ποτέ. Ποιος θα πίστευε ότι θα ζούσαμε υπέροχες μέρες μετά την αποχώρηση από την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα; Ποιος μπορούσε να φανταστεί την έλευση του Κασσελάκη και την απώλεια του κόμματος με συνοπτικές διαδικασίες – μάλιστα με τον τρόπο με τον οποίο είχε θριαμβεύσει ο Τσίπρας; Ποιος θα το πίστευε ότι ο νέος από την Αμερική θα μιλούσε με την ορολογία του αψύ Σφακιανού; Ποιος μπορούσε να φανταστεί το σόου της Κεντρικής Επιτροπής του περασμένου Σαββατοκύριακου;
Σε τελική ανάλυση, πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ακόμα εδώ, παραμένει αξιωματική αντιπολίτευση και έχει δύο πρόσωπα: το πομπώδες πρόσωπο της αντιπολίτευσης, μέσα στη Βουλή, το ελαφρολαϊκό του προέδρου στα ΜΜΕ. Το σόου συνεχίζεται. Χθες, ας πούμε, ο πρόεδρος έκανε δηλώσεις σε μια τηλεόραση, υποσχόμενος ότι θα κερδίσει τις εκλογές ενώ, με αντιπολιτευτική διάθεση, καλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη να περπατήσουν μαζί, να πάνε σε όποια λαϊκή επιθυμεί ο Πρωθυπουργός. Ο Κασσελάκης άραγε, παρά τα όσα έχει υποστεί, πιστεύει ακόμα ότι η πολιτική αντιπαράθεση μπορεί να γίνει σε μια λαϊκή αγορά; Οτι όλα είναι μια μιντιακή παράσταση, στην οποία θαρρεί ότι υπερέχει; Οτι μπορεί να κάνει πολιτική χωρίς να έχει συγκροτήσει, τόσον καιρό μετά τη νίκη του, πολιτική πρόταση; Και μάλιστα απέναντι στον Μητσοτάκη;
Για την ώρα, το πρόβλημα του Κασσελάκη είναι η διαχείριση της εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Αν καταλαβαίνω καλά, η Εφη Αχτσιόγλου δεν ακολούθησε τον Ευκλείδη Τσακαλώτο επειδή είναι λιγότερο συναισθηματική από όσο ο πρώην συνυποψήφιός της αλλά και διότι κατανοεί πως «έξω από το μαντρί σε τρώει ο λύκος». Στη συγκυρία, δεν υπάρχει ασφαλέστερος δρόμος από την επιβίωση μέσα στο κόμμα, θα εκπλαγώ αν επιδιώξει κάτι άλλο που θα την οδηγήσει εκτός. Στη Βουλή και στα ΜΜΕ θα μιλάει σαν αριστερή κατά της κυβέρνησης, στις κομματικές διαδικασίες θα ροκανίζει την ηγεσία Κασσελάκη και τους συνεργάτες του περιμένοντας την επόμενη σύγκρουση του κόμματος με την πραγματικότητα. Στη χειρότερη περίπτωση, αυτή θα συμβεί στις ευρωεκλογές. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρήσει από το εκλογικό ποσοστό του ή δεν είναι δεύτερο κόμμα, όλοι αυτοί που αποθέωσαν τον Κασσελάκη θα τον κατασπαράξουν.
Οποιος πει ότι δεν είναι σοβαρό κίνητρο ένας ΣΥΡΙΖΑ απαξιωμένος, πάντα υπάρχει η απάντηση: το μαγαζί αξίζει περισσότερο απ’ όσο πουλάει, επειδή διατηρεί υλική και άυλη περιουσία και παίρνει σοβαρή κρατική επιχορήγηση. Η Εφη Αχτσιόγλου δεν έχει λόγο να μην είναι ρεαλίστρια, δεν έχει λόγο όμως και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση.
Στο μεταξύ, η επόμενη δοκιμασία για τον πρόεδρο Κασσελάκη είναι μεθαύριο, την επέτειο του Πολυτεχνείου. Αν θέλει να δει την επιρροή του και την απήχησή του στα πλήθη, θα μπορούσε να επισκεφτεί τον χώρο για να καταθέσει στεφάνι.
Ο παλαιός πολιτικός ας καταλάβει ότι θα βγάζουμε το ψωμί μας από τον ΣΥΡΙΖΑ αρκετό καιρό ακόμα.
Μεταρρυθμιστική αντιπολίτευση
Είναι δεδομένο ότι ένα μέρος όσων χάνουν την εμπιστοσύνη τους στον ΣΥΡΙΖΑ θα στραφεί στο ΠΑΣΟΚ. Ο Νίκος Ανδρουλάκης το έχει καταλάβει, γι’ αυτό και περιμένει μια δημοσκόπηση που θα τον φέρει δεύτερο. Τότε θα μπορεί να πανηγυρίζει ότι το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τη θέση στο πολιτικό σύστημα που έχει χάσει τη δεκαετία της κρίσης κι ότι θα είναι το κόμμα που θα εκτοπίσει τη ΝΔ από το βάθρο της.
Τα πράγματα είναι πολύ πιθανόν να εξελιχθούν έτσι. Αυτό όμως δεν απαλλάσσει το ΠΑΣΟΚ από την υποχρέωσή του να αναμετρηθεί με την πολιτική. Δεν φτάνει να εγκαταλείψει τη μονοκαλλιέργεια των υποκλοπών. Αν το ΠΑΣΟΚ απλώς πάρει τη σκυτάλη της διαμαρτυρίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, αν μετατραπεί δηλαδή σε ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ (έστω, πιο εξευγενισμένο), θα έχει κάνει μια τρύπα στο νερό. Η πραγματική αντιπολίτευση δεν είναι απλώς μια γκρίνια για τα πάντα.
Η πραγματική αντιπολίτευση για να πείσει τους ψηφοφόρους οφείλει να μη λουφάρει και να αποκτήσει προγραμματικές θέσεις για τα μεγάλα ζητήματα της χώρας: για την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις της, την ευρωπαϊκή διαδρομή, την άμυνα, την παιδεία. Και ασφαλώς για τις μεταρρυθμίσεις. Η αντιπολίτευση ή θα είναι μεταρρυθμιστική ή δεν θα υπάρξει ποτέ.