Του Κώστα Ράπτη
Ζητείται προβλεψιμότητα: και αυτήν μόνο ένας ανοικτός δίαυλος διαλόγου με την Κίνα μπορεί να την προσφέρει.
Αντιμέτωπος με τις κρίσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα, καθώς και με την πρόκληση της επανεκλογής του, ο ένοικος του Λευκού Οίκου, Τζο Μπάιντεν πολλαπλασιάζει, όπως έδειξαν οι εξελίξεις αυτής της εβδομάδας, τα ανοίγματα του προς το Πεκίνο, προκειμένου να εξασφαλίσει “ήρεμα νερά” με τον βασικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024.
Την Τρίτη, ο Μπάιντεν είχε, κατόπιν δικής του πρωτοβουλίας, τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, η οποία και χαρακτηρίσθηκε “ειλικρινής και παραγωγική”. Την Τετάρτη, η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, εγκαινίασε επταήμερη επίσκεψη στην Κίνα, κατά την οποία προβλέπεται να έχει αλλεπάλληλες συναντήσεις με κυβερνητικούς ιθύνοντες και επιχειρηματίες. Ο δε επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν πρόκειται, όπως ανακοινώθηκε, να πραγματοποιήσει και αυτός επίσκεψη στην Κίνα μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ενώ σειρά αναμένεται να πάρει και ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας.
Όλες αυτές οι κινήσεις λειτουργούν ως follow up στη συνάντηση κορυφής που είχαν πέρσι τον Νοέμβριο στην Καλιφόρνια οι Μπάιντεν και Σι και ενδεχομένως θέτουν τα θεμέλια και για μία επόμενη.
Το Πεκίνο ανταποκρίνεται θετικά. Σύμφωνα με την κινεζική ανακοίνωση για τη συνδιάλεξη των δύο ηγετών, ο Σι έθεσε πρότεινε τρεις “αρχές”: την επιδίωξη της ειρήνης, την απόδοση προτεραιότητας στη σταθερότητα και την στήριξη των αμοιβαίων δεσμεύσεων με πράξεις.
Το τι ακριβώς επιδιώκει η αμερικανική πλευρά κατέστη σαφές σε ενημέρωση των δημοσιογράφων την Δευτέρα από μη κατονομαζόμενη αξιωματούχο της κυβέρνησης: “ο έντονος ανταγωνισμός επιβάλλει και έντονη διπλωματία ώστε να υπάρχει διαχείριση των εντάσεων, ξεκαθάρισμα των παρεξηγήσεων και πρόληψη των αθέλητων συγκρούσεων”.
Πέρα όμως από την αποτροπή των “εκτροχιασμών” (στην οποία κεντρικό ρόλο παίζει ο διάλογος των στρατιωτικών επιτελείων των δύο πλευρών) η σινοαμερικανική συνεργασία μπορεί να έχει και θετικό περιεχόμενο, σε πεδία όπου ευθυγραμμίζονται τα συμφέροντα των δύο πλευρών. Τέτοια είναι η κρίση των οπιοειδών (που αποτελεί μείζον κοινωνικό πρόβλημα στις ΗΠΑ και τροφοδοτείται από το εμπόριο πρόδρομων ουσιών από τις Κίνα), η κλιματική αλλαγή και η πράσινη μετάβαση, η τεχνητή νοημοσύνη και η εξασφάλιση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Ως προς το τελευταίο, η εκτίναξη της τιμής του χρυσού εικονογραφεί τα ρίσκα με τα οποία πλέον οι επενδυτές συνδέουν το δολάριο, ενώ η αναμενόμενη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων προβλέπεται να τροφοδοτήσει φυγή κεφαλαίων εκτός ΗΠΑ. Η Κίνα καλείται, όπως και το 2008, να “τραβήξει το κάρο” της διεθνούς οικονομίας και κυρίως να διαβεβαιώσει ότι θα απορροφήσει απρόσκοπτα τα κεφάλαια που θα εισρεύσουν, χωρίς να μειώσει την έκθεσή της σε αμερικανικά ομόλογα. Αλλά βέβαια δεν θα είναι συνεργάσιμη, εάν περιβάλλεται από γεωπολιτικές προκλήσεις του τύπου της Ταϊβάν.
Εκτιμάται ότι η τηλεφωνική επικοινωνία του Μπάιντεν με τον Σι είχε επίσης ως στόχο τη διερεύνηση των προθέσεων του Πεκίνου ως προς την “χαλιναγώγηση” της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Κατά τη σχετική ανακοίνωση, ο Αμερικανός πρόεδρος έθεσε το ζήτημα των επιπτώσεων που μπορεί να έχει στην ευρωπαϊκή και διατλαντική ασφάλεια η κινεζική στήριξη στη στρατιωτική βιομηχανική βάση της Ρωσίας.
Ότι δεν συνάντησε ευήκοον ους προκύπτει από σχετικές δηλώσεις του εκπροσώπου του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών. “Δεν θα έπρεπε άλλες χώρες να συκοφαντούν τις ομαλές σχέσεις της Κίνας και της Ρωσίας ούτε να υπονομεύουν τα θεμιτά συμφέροντα της Κίνας και των κινεζικών εταιρειών, ούτε να κατηγορούν αδιακρίτως την Κίνα, προκαλώντας αντιπαράθεση στρατοπέδων” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ουάνγκ Ουενμπίν.
Προφανώς το Πεκίνο δεν σκοπεύει να φανεί εύκολος συνομιλητής. Ιδίως όταν αυτό που κατεξοχήν αναιρεί την “προβλεψιμότητα” είναι η εκλογική μάχη του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.