Αργά το βράδυ της Τρίτης η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας, μετά από σχετική συζήτηση, η οποία διήρκεσε περίπου τέσσερις ώρες, και ψηφοφορία έδωσε το “πράσινο φως” για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η πρόταση εγκρίθηκε με 287 ψήφους υπέρ, 55 κατά και 4 αποχές. Στην ψηφοφορία συμμετείχαν 346 βουλευτές.
Η διαδικασία επιταχύνθηκε τον περασμένο μήνα μετά από μια τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, για την κυβέρνηση του οποίου, η επέκταση του ΝΑΤΟ έγινε βασικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Μετά το τηλεφώνημά του με τον Μπάιντεν, ο Ερντογάν είπε ότι ο Αμερικανός ηγέτης τον διαβεβαίωσε ότι η πώληση θα επισφραγιστεί μετά την επικύρωση από την Τουρκία της Σουηδικής ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Μιλώντας κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η οποία διήρκεσε περισσότερες από τέσσερις ώρες, ο Φουάτ Οκτάι, βουλευτής από το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν, είπε ότι ο πρόεδρος ξεκίνησε τη διαδικασία επικύρωσης λαμβάνοντας υπόψη το “επίπεδο των δεσμεύσεων που εκπλήρωσε πραγματικά η Σουηδία”. “Υποστηρίζουμε την επέκταση του ΝΑΤΟ γιατί θα αυξήσει τη δύναμη και την αποτροπή της συμμαχίας και θα δημιουργήσει έναν τομέα ασφάλειας και σταθερότητας από τον οποίο θα επωφεληθεί και η χώρα μας”, ο Οκτάι, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων του κοινοβουλίου. είπε.
Οι κοινοβουλευτικές ομάδες του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), του ηγέτη των Γκρίζων Λύκων Ντεβλέτ Μπαχτσελί και το κεμαλικό, Ρεπουμπλικανικό Λαικό Κόμμα (CHP) υπό τον Οζγκιούρ Οζέλ ψήφισαν “ναι” στην πρόταση. Το Καλό Κόμμα (İYİ) της Μεράλ Ακσενέρ και το ισλαμιστικό Κόμμα Ευδαιμονίας (Saadet) του Τεμέλ Καραμολάογλου είπαν “όχι”. Τα μέλη του Κόμματος του Μέλλοντος (Gelecek) του ισλαμιστή και κατά πολλούς γκιουλενιστή Αχμέτ Νταβούτογλου υπερψήφισαν. Παράλληλα, ενώ οι περισσότεροι από τους βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος (DP) φάνηκαν να αντιδρούν και να εγκαταλείπουν την αίθουσα κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας, ορισμένοι από αυτούς ψήφισαν “όχι”. Καταψήφισαν επίσης και το Κόμμα Νέας Πρόνοιας (YRP), του υιού Ερμπακάν, αλλά και το κόμμα της τουρκικής Χεζμπολάχ, το HÜDA-PAR. Εν τω μεταξύ, το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας, το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (DEM), παλαιότερα γνωστό ως HDP, απείχε από την ψηφοφορία.
Ενώ ο εκπρόσωπος Τύπου του Καλού Κόμματος (İYİ) Κιουρσάντ Ζορλού τόνισε ότι η Σουηδία δεν έχει σημειώσει καμία σοβαρή πρόοδο και ότι δεν έχει εκδώσει μέχρι στιγμής τους ζητούμενους τρομοκράτες, ο πρόεδρος της ΚΟ κόμματος, Κοράι Αϊντίν είπε: “Η υποστήριξη για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ χωρίς η Τουρκία να επιτύχει συγκεκριμένα κέρδη θα προκαλέσει τη χώρα μας ανεπανόρθωτη ζημιά”. Συμπλήρωσε δε πως “θα οδηγήσει σε αδιέξοδο στην εξωτερική πολιτική”, είπε.
Ο βουλευτής της Κωνσταντινούπολης Μουσταφά Καγιά από την ΚΟ του Κόμματος Ευδαιμονίας (Saadet) είπε: “Η είσοδος της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ο ήχος από τα βήματα του δεύτερου Ψυχρού Πολέμου που θα κάψει την Ευρώπη”.
Σε ανάρτησή του στο X ο πρωθυπουργός της Σουηδίας χαρακτήρισε πολύ θετική την τελευταία εξέλιξη. “Σήμερα είμαστε ένα βήμα πιο κοντά στο να γίνουμε πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ”, δήλωσε ο Ουλφ Κρίστερσον στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. “Θετικό το γεγονός ότι η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας ψήφισε υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ”.
“Μόλις πριν από λίγα δευτερόλεπτα, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ. Σπουδαία κίνηση για τη Σουηδία, την Τουρκία και όλο το ΝΑΤΟ”, ανέφερε σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στην πλατφόρμα Χ ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τζέφρι Φλέικ.
Just seconds ago, the Turkish Parliament approved Sweden’s NATO bid. Great move for Sweden, Türkiye and all of NATO.
— Jeff Flake (@JeffFlake) January 23, 2024
Σε ξεχωριστή ανάρτησή του στον λογαριασμό της αμερικανικής πρεσβείας, ο Αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε: “Εκτιμώ βαθύτατα την απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Η προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της Συμμαχίας, η οποία σήμερα είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η αφοσίωση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αποδεικνύει ξεκάθαρα τη διαρκή εταιρική μας σχέση. Οι ευχαριστίες μου στον τουρκικό λαό και την κυβέρνηση”.
Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου ενέκρινε την προσφορά τον περασμένο μήνα στο πρώτο βήμα της διαδικασίας επικύρωσης. Το δεύτερο βήμα ήταν από την Εθνοσυνέλευση και το τελικό αναμένεται να είναι αυτό κατά το οποίο η αίτηση θα φτάσει στο γραφείο του προεδρικού παλατιού στο Μπεστεπέ της Άγκυρας, όπου ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα κληθεί να το υπογράψει.
Συνήθως η διαδικασία αυτή είναι γρήγορη αλλά στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να υπάρξουν καθυστερήσεις, όχι όμως αργότερα από τις 31 Ιανουαρίου. Την ημέρα εκείνη ξεκινάει η γιγαντιαία νατοϊκή άσκηση “Steadfast Defender 24” που θα διαρκέσει έως τις 31 Μαΐου, η μεγαλύτερη της συμμαχίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η άσκηση στοχεύει να δείξει την ικανότητα ταχείας ανάπτυξης της συμμαχίας αλλά κυρίως στέλνει μήνυμα προς τη Ρωσία ότι δεν θα επιτρέψει τις επεκτατικές της ενέργειες. Στην άσκηση παίρνουν μέρος τριάντα ένα μέλη του ΝΑΤΟ μεταξύ αυτών η Ελλάδα και η Τουρκία αλλά και η Σουηδία που δεν είναι ακόμη μέλος της συμμαχίας. Όμως το ότι το σχέδιο της άσκησης οριστικοποιήθηκε στις συνεδριάσεις της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 17-18 Ιανουαρίου, με συμμετοχή του αρχηγού του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, σημαίνει ότι το κατ’ αρχήν “ναι” στη Σουηδία δόθηκε και αυτό δεν μπορούσε να γίνει χωρίς την έγκριση του προέδρου Ερντογάν.
Η Σουηδία ανακοίνωσε τον Μάιο του 2022, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, την υποψηφιότητά της για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα με τη Φινλανδία, η οποία τον Απρίλιο έγινε το 31ο μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας. Για να ικανοποιήσει τα αιτήματα της Άγκυρας, η Σουηδία, από την πλευρά της, έκανε τροποποιήσεις στο Σύνταγμά της και υιοθέτησε νέο αντιτρομοκρατικό νόμο, καθώς η Άγκυρα κατηγορούσε τη Στοκχόλμη ότι προσφέρει καταφύγιο σε Κούρδους μαχητές που είχαν καταφύγει στο έδαφός της, ορισμένοι από τους οποίους θεωρούνται τρομοκράτες από την Τουρκία.
Η Τουρκία (μέχρις ότου υπογράψει ο Ερντογάν) και Ουγγαρία είναι οι μοναδικές χώρες που δεν έχουν ακόμη επικυρώσει το αίτημα για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Ο Ορμπάν που κατά γενική ομολογία ακολουθεί τη γραμμή του Ερντογάν, είχε δηλώσει ότι η χώρα του δεν θα είναι η τελευταία που θα εγκρίνει την εισδοχή της Σουηδίας στη βορειοατλαντική συμμαχία. Αυτό σημαίνει ότι, αν το εννοεί ο Ορμπάν, θα πρέπει να αναμένουμε μία άμεση αποδοχή από την Ουγγαρία, το επόμενο άμεσο διάστημα.
Πέτρος Κράνιας