Καθώς ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προετοιμάζεται για την επίσκεψή του στην Αίγυπτο στις 14 Φεβρουαρίου, η συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία μεταξύ των δύο χωρών βρίσκεται στο επίκεντρο. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, η Τουρκία συμφώνησε να παράσχει drone στην Αίγυπτο, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα μετά την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μετά από μια δεκαετία έντασης.
Το επερχόμενο ταξίδι του προέδρου Ερντογάν στην Αίγυπτο έχει ιδιαίτερη σημασία αφού είναι η πρώτη του συνάντηση με τον ομόλογό του, τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, αφού η Άγκυρα και το Κάιρο έκαναν βήματα για την ενίσχυση των σχέσεων διορίζοντας εκατέρωθεν πρεσβευτές πέρυσι. Ο Φιντάν τόνισε σε συνέντευξή του ότι οι συζητήσεις μεταξύ Ερντογάν και αλ Σίσι θα καλύψουν μια σειρά διμερών και περιφερειακών θεμάτων, όπως το εμπόριο, η ενέργεια και η ασφάλεια.
Συνάντηση στη Σαουδική Αραβία
Ο επικεφαλής της Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκικής Προεδρίας, Χαλούκ Γκιοργκιούν συναντήθηκε με τον Μοχάμεντ Σαλάχ αλ-Ντιν, τον υφυπουργό αρμόδιο για τη στρατιωτική παραγωγή στην Αίγυπτο, στις 6 Φεβρουαρίου κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης Άμυνας στη Σαουδική Αραβία, εστιάζοντας στην πιθανή συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία μεταξύ τις δύο χώρες.
Κατά τη συνάντησή τους, ο Αιγύπτιος υπουργός τόνισε μια προηγούμενη επίσκεψη αιγυπτιακής αντιπροσωπείας υπεύθυνης για τη στρατιωτική παραγωγή σε τρεις τουρκικές εταιρείες τον Δεκέμβριο του 2023. Εξέφρασε την προθυμία της Αιγύπτου να συνεργαστεί με τις τουρκικές εταιρείες για την από κοινού κατασκευή διαφόρων πυρομαχικών.
Τι θέλει η Αίγυπτος
Η Αίγυπτος έχει δείξει έντονο ενδιαφέρον για μια σειρά προηγμένων αμυντικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του πυραύλου TRLG-230, των μίνι έξυπνων πυρομαχικών όπως τα MAM-C, MAM-L και MAM-T, το κατευθυνόμενο με λέιζερ αντιαρματικό σύστημα πυραύλων μεγάλης εμβέλειας L-UMTAS, το αντιαρματικό οπλικό σύστημα μεσαίου βεληνεκούς OMTAS, το αντιαρματικό όπλο μικρού βεληνεκούς KARAOK και τον αντιπλοϊκό πύραυλο ATMACA.
Εικόνες με μοντέλα στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar παρουσιάστηκαν στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της έκθεσης αμυντικής βιομηχανίας EDEX 2023 στο Κάιρο τον Δεκέμβριο. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη καθώς και οπλισμοί έφεραν τη σημαία της Αιγύπτου.
Η πρόσφατη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς ώθησε την Αίγυπτο να επιταχύνει τη διαδικασία εξοπλισμού της, ιδιαίτερα στην αεροπορία της.
Δεν είναι μυστικό ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τουρκικής κατασκευής στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως μέσο στην εξωτερική πολιτική εδώ και αρκετό καιρό, παρουσιάζοντας ιδιαίτερα στις χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προσοδοφόρες προσφορές που όχι μόνο κερδίζουν χρήματα για την οικογενειακή επιχείρηση, αλλά δυναμώνει επίσης τη θέση του έναντι των εξορίστων αντιπάλων του. Ο Ερντογάν, τα μέλη της οικογένειάς του και οι επιχειρηματικοί του συνεργάτες επωφελούνται πάρα πολύ από τις πωλήσεις αμυντικής βιομηχανίας και στρατιωτικών προϊόντων. Ο Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, ένας από τους ιδιοκτήτες της Baykar, είναι γαμπρός του Ερντογάν και η εταιρεία του όχι μόνο εκμεταλλεύεται όλες τις κρατικές εγκαταστάσεις, αλλά και αποκομίζει υψηλά κέρδη στην τοπική και διεθνή αγορά με την πώληση όπλων, για τα οποία ο μόνος που αποφασίζει είναι ο πεθερός του.
Ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία των πρωτοβουλιών της Τουρκίας να αυξήσει τις εξαγωγές άμυνας τα τελευταία χρόνια, που ονομάζεται επίσης “διπλωματία drone”, έγκειται στο ότι η Τουρκία επικεντρώνεται στα νούμερα των πωλήσεων και όχι στο πού χρησιμοποιούνται.
Η διαδικασία ομαλοποίησης μεταξύ Τουρκίας-Αιγύπτου, που ξεκίνησε το 2021, σημείωσε σημαντική πρόοδο καθώς και οι δύο χώρες ανακοίνωσαν στις 4 Ιουλίου 2023 την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων σε επίπεδο πρεσβευτών μετά από 10ετή παύση, που χαρακτηρίστηκε από τον αμοιβαίο διορισμό πρεσβευτών.
Προβλήματα λόγω Αιθιοπίας
Εν τω μεταξύ, η αυξανόμενη στρατιωτική συνεργασία της Τουρκίας με την Αιθιοπία αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου. Εν μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων μεταξύ του Καΐρου και της Αντίς Αμπέμπα σχετικά με το Μεγάλο Φράγμα της Αναγέννησης της Αιθιοπίας, η Τουρκία ενέκρινε μια στρατιωτική συμφωνία με την Αιθιοπία το 2023, λίγο πριν από τις κοινοβουλευτικές διακοπές. Η συμφωνία, η οποία επιτρέπει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία, έχει προκαλέσει κριτική από βουλευτές της αντιπολίτευσης που τη θεωρούν ασυνεπή με τις προσπάθειες της Τουρκίας να επιδιορθώσει τους δεσμούς με την Αίγυπτο.
Η Αίγυπτος και το Σουδάν έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις του φράγματος στον ποταμό Νείλο, οδηγώντας σε αυξημένες εντάσεις στην περιοχή. Παρά τις προσπάθειες για διαπραγμάτευση λύσης, συμπεριλαμβανομένων των προειδοποιήσεων για στρατιωτική επέμβαση από την Αίγυπτο, η Αιθιοπία παραμένει σταθερή στη στάση της. Εν τω μεταξύ, η εμπλοκή της Τουρκίας στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Αιθιοπίας, που τονίζεται από τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών τουρκικής κατασκευής σε επιθέσεις που έχουν ως αποτέλεσμα απώλειες αμάχων, περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τη Σομαλία, πράγμα που τη φέρνει σε αντίθεση με το δίδυμο Σομαλιλάνδη – Αιθιοπία, οι οποίες συμφώνησαν για αμυντική συνεργασία και εκμετάλλευση των Ethiopia Airlines από τη Σομαλιλάνδη με αντάλλαγμα πρόσβαση της Αιθιοπίας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Προβλήματα λόγω Μουσουλμανικής Αδελφότητας
Οι προσπάθειες της Τουρκίας να συμφιλιωθεί με την Αίγυπτο έχουν αντιμετωπίσει προκλήσεις λόγω της υποστήριξής της προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και της εμπλοκής της στη σύγκρουση της Λιβύης.
Την Τετάρτη, ο υπουργός Εξωτερικών Φιντάν, πριν από την επίσκεψή του στη Λιβύη, δήλωσε ότι βρίσκονται σε διάλογο με την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ για τον συντονισμό της κοινής δράσης στη Λιβύη.
Πέτρος Κράνιας