Η Τουρκία έχει αναδειχθεί ως ο τελευταίος πιθανός πελάτης για το Eurofighter Typhoon, σε μια κίνηση αιφνιδιαστική, καθώς επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις στην απόκτηση άλλης παρτίδας μαχητικών F-16 από τις ΗΠΑ. Ενώ η Άγκυρα λέγεται ότι προσβλέπει στην αγορά έως και 40 Typhoon, ο συνεργατικός χαρακτήρας αυτού του προγράμματος θα μπορούσε να εμποδίσει οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία: η Γερμανία, ειδικότερα, αναμένεται να αντισταθεί σε μια πώληση στην Τουρκία.
Ενώ η Eurofighter συνεχίζει να κατασκευάζει Typhoon νέας γενιάς, τουλάχιστον μερικές από τις τέσσερις χώρες-εταίρους, καθώς και η Αυστρία, έχουν κάνει προηγουμένως προσπάθειες για να ξεφορτωθούν τις λιγότερο ικανές εκδόσεις του τζετ Tranche 1.
Και εδώ έρχεται η Τουρκία, μια χώρα που αρέσκεται στην απόκτηση φτηνών και γρήγορων λύσεων τις οποίες παρουσιάζει ως επιτυχίες. Τα Tranche 1 έχουν εξαιρετικά περιορισμένη ικανότητα αέρος-εδάφους, αλλά πιθανότατα θα είναι διαθέσιμα πολύ πιο γρήγορα. Η συμφωνία θα ήταν επίσης πολύ ευπρόσδεκτη για την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που θα αφαιρούσαν αυτά τα παλαιότερα αεροσκάφη από τα κατάστιχά τους και θα ελευθερώσουν πρόσθετη χρηματοδότηση προς εκσυγχρονισμό. Και πάλι, ωστόσο, μια τέτοια απόκτηση θα απαιτούσε γερμανική έγκριση. Η Τουρκία θα μπορούσε επίσης να απαιτήσει υψηλότερο επίπεδο ικανότητας, ζητώντας μεταξύ άλλων πιο ικανά ραντάρ, πυραύλους αέρος-αέρος MBDA Meteor πέραν της οπτικής εμβέλειας και προηγμένα πυρομαχικά αέρος-εδάφους.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είναι απίθανο να συμφωνήσει στο ανανεωθέν αίτημα του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αγοράσει αεροσκάφη Eurofighter Typhoon, εξαιτίας εντάσεων για μια σειρά ζητημάτων, όπως η καταδίκη του Ισραήλ από την Τουρκία, αναφέρει ειδικό ρεπορτάζ του Bloomberg.
Ο Ερντογάν πιθανότατα θα ζητήσει από τον Σολτς, σε μια συνάντηση στο Βερολίνο την Παρασκευή, να άρει το “στοπ” στην πώληση του μαχητικού αεροσκάφους που χρειάζεται για να ανανεώσει τη γηρασμένη του αεροπορία, ανέφερε το Bloomberg, επικαλούμενο Τούρκους αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα. Η Γερμανία παράγει το Eurofighter σε κοινοπραξία με άλλες τρεις χώρες.
Ο καγκελάριος δεν αναμένεται να συναινέσει, ανέφερε το Bloomberg επικαλούμενο Γερμανούς αξιωματούχους, καθώς αναφέρθηκαν στις διπλωματικές εντάσεις μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Τουρκίας σχετικά με την απόκτηση των S-400 από τη Ρωσία, τη στρατιωτική της προσπάθεια κατά των Κούρδων στη Συρία και την καθυστέρηση επικύρωσης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με το τελευταίο θέμα να επεκτείνεται κατά ένα ακόμα κεφάλαιο, στον απόηχο της χθεσινής απόφαση της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας, περί καθυστερήσεων.
Η ανακήρυξη του Ισραήλ από τον Ερντογάν ως “κράτους τρομοκράτη”, ενώ αποκάλεσε τη Χαμάς “εκλεγμένο κόμμα και υπερασπιστές της Λωρίδας της Γάζας”, προστέθηκε στον κατάλογο των ανησυχιών, ανέφερε το Bloomberg επικαλούμενο τους ίδιους Γερμανούς αξιωματούχους. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία δεν βλέπει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση.
“Πρόκειται για επίσκεψη ενός δύσκολου εταίρου με τον οποίο συζητάμε μια ολόκληρη σειρά φακέλων”, δήλωσε ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης Στέφεν Χέρμπεστραϊτ σύμφωνα με το Bloomberg. Πρόσθεσε ότι ο Σολτς θα καταστήσει σαφή τη σταθερή θέση της Γερμανίας ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα να αμυνθεί μετά τη θανατηφόρα επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς.
Δηλώσεις Γιασάρ Γκιουλέρ
“Θα αγοράσουμε 40 από τα αεροσκάφη Block-70 Viper έτοιμα και 79 από αυτά θα κατασκευαστούν από εμάς στο δικό μας εργοστάσιο της TUSAS. Καταβάλλουμε προσπάθειες για (την απόκτηση) Eurofighter. Βρισκόμαστε σε συζητήσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία. Τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η Ισπανία λένε “ναι” και προσπαθούν να πείσουν τη Γερμανία. Αυτοί προσπαθούν, όχι εμείς. Εάν είναι δυνατόν, σχεδιάζουμε να αγοράσουμε 40 Eurofighter από εκεί”, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Γιασάρ Γκιουλέρ, απαντώντας σε ερωτήσεις μελών της Επιτροπής Προϋπολογισμού της τουρκικής βουλής.
Ο ίδιος ανέφερε πως “υπήρξε ένα ερώτημα σχετικά με το αν τα μαχητικά αεροσκάφη που διαθέτουμε είναι σε θέση να εκπληρώνουν τις αποστολές που είμαστε υποχρεωμένοι να εκτελούμε. Τα F-16 και τα F-4 που έχουμε επαρκούν για τις αποστολές που θα εκτελέσουμε”.
Σύμφωνα με τον Γιασάρ Γκιουλέρ, το κυριότερο είναι ότι η Τουρκία έχει δύο δικά της αεροσκάφη: “Έχουμε το Hürjet – θα είναι το εκπαιδευτικό μας αεροσκάφος – αλλά θα είναι και μαχητικό αεροσκάφος. Ο κύριος στόχος μας είναι το KAAN, το εθνικό μας μαχητικό αεροσκάφος. Θα κάνει την πρώτη του πτήση στο τέλος του έτους. Πρόκειται για ένα αεροσκάφος πέμπτης γενιάς και δεν υπάρχει κάποιος κανόνας ότι πρέπει να το ξεκινήσουμε σήμερα, να το ολοκληρώσουμε αύριο και να το βγάλουμε στον διάδρομο μεθαύριο. Θα διαθέτουμε εγχώριο κινητήρα το 2028. Θα πετάξει με τον δικό μας κινητήρα το αργότερο το 2031-2032”.
Οι σκέψεις της Τουρκίας
Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία είναι ήδη ο τρίτος μεγαλύτερος χειριστής F-16 στον κόσμο, με συνολικά 270 από αυτά τα αεροσκάφη να παραδίδονται σε διαδοχικά πιο ικανές διαμορφώσεις Block 30, Block 50 και Block 50 . Η Τουρκία είχε ζητήσει μια συμφωνία 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για 40 ακόμη νέα F-16, καθώς και περίπου 80 κιτ εκσυγχρονισμού για υπάρχοντα αεροσκάφη, από τον Οκτώβριο του 2021, αλλά η συμφωνία ανεστάλη για πολύ από το Κογκρέσο εν μέσω επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον.
Πέραν του γεγονότος, ότι για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, κανένας πρόεδρος της Τουρκίας δεν θα ήθελε να αφήσει την Ελλάδα να παρουσιάζεται ως πιο δυνατή από την Τουρκία (πράγμα που γίνεται ήδη, με τα ελληνικές βλέψεις για F-35 και Rafale), υπάρχει άλλος ένας σοβαρός λόγος που η Τουρκία αναζητά τώρα νέα μαχητικά. Η χώρα αποβλήθηκε εντυπωσιακά από το πρόγραμμα F-35 Joint Strike Fighter, αφότου αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα σχέδια αγοράς S-400 από τη Ρωσία. Η Άγκυρα είχε σχεδιάσει να αγοράσει τουλάχιστον 100 F-35. Αυτά θα είχαν αντικαταστήσει, μεταξύ άλλων, τα τελευταία F-4 Phantom II της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Αν και έχουν αναβαθμιστεί, αυτά τα αεροσκάφη παραμένουν σε υπηρεσία πρώτης γραμμής και χρειάζονται μεγάλη αναβάθμιση.
Η Τουρκία προσπαθεί να παράγει ένα εγχωρίως σχεδιασμένο και κατασκευασμένο μαχητικό, το Turkish Aerospace Industries TF-X, ένα stealth αεροσκάφος γνωστό και ως Kaan. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με τη σκοπιμότητα αυτού του έργου, ειδικά όταν πρόκειται για την προμήθεια κινητήρων και, ακόμα κι αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, δεν θα αρχίσει να τίθεται σε λειτουργία πριν από το 2030, το νωρίτερο. Επιπροσθέτως προηγμένα και εξαιρετικά φιλόδοξα προγράμματα drone θεωρούνται επίσης ως μια ελπιδοφόρα βελτίωση της ικανότητας που θα απομακρύνει την πίεση από τη γηρασμένη μαχητική δύναμη της χώρας, αλλά αυτά τα έργα βρίσκονται ακόμα σε πρώιμες πτητικές δοκιμές. Το πώς ακριβώς θα εξελιχθούν όσον αφορά τις σχετικές δυνατότητες δεν έχει ακόμη φανεί.
Σε αυτό το σημείο, οι πιθανότητες να εγκρίνει η Γερμανία πώληση Typhoon στην Τουρκία φαίνονται κάπως περιορισμένες.
Και με βάση το τελευταίο, περί της σημασίας των drone, ο διευθύνων σύμβουλος της Baykar, εταιρείας παραγωγής των Bayraktar TB2, TB3 και Kızılelma, Χαλούκ Μπαιρακτάρ, αδερφός του γαμπρού του Ερντογάν, Σελτσούκ, έθεσε την οδό που κατ’ αυτόν θα ακολουθηθεί, σε περίπτωση που ο Σολτς πει τελικά το όχι, προσπαθώντας παράλληλα να εξασφαλίσει στον Ερντογάν, μια κατά τα φαινόμενα αξιόπιστη εναλλακτική: “Ο ρυθμός της τεχνολογικής προόδου δείχνει ότι τα ιπτάμενα επανδρωμένα αεροσκάφη θα γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα. Στο εγγύς μέλλον, οι πλατφόρμες στο πεδίο της μάχης θα μετατραπούν σε μεγάλο βαθμό σε μη επανδρωμένα συστήματα. Η μη παροχή αυτών των αεροσκαφών όχι μόνο θα μας επιτρέψει να αναπτύξουμε τα δικά μας UAV, αλλά θα προσφέρει επίσης ένα πλεονέκτημα για την ταχεία ανάπτυξη του αμυντικού οικοσυστήματος στη χώρα μας. Το να είμαστε μια χώρα που αναπτύσσει καινοτόμες τεχνολογίες θα μας επιτρέψει να φτάσουμε σε ένα πολύ πιο δυνατό σημείο στο μέλλον. Για το λόγο αυτό, συνεχίζουμε το έργο μας για να διασφαλίσουμε ότι το Bayraktar Kızılelma, το οποίο υλοποιούμε εξ ολοκλήρου με δικούς μας πόρους, θα γίνει το πιο προηγμένο μη επανδρωμένο αεροσκάφος μάχης στον κόσμο” έγραψε στο Twitter.
Teknolojik ilerlemenin hızı insanlı jet uçaklarını uçurmanın giderek daha riskli hale geleceğini gösteriyor. Yakın gelecekte muharebe sahasındaki platformlar büyük oranda insansız sistemlere dönüşecek.
Bu uçakları vermemeleri tıpkı kendi SİHA’larımızı geliştirmemize yol açtığı… https://t.co/qmI6XPZxkL pic.twitter.com/o7XKfe4QgH
— Haluk Bayraktar (@haluk) November 16, 2023
Παραμένει η πιθανότητα το ενδιαφέρον της Άγκυρας για το ευρωπαϊκό αεροσκάφος να υποκινείται κυρίως από την επιθυμία να ασκήσει περαιτέρω πίεση στην Ουάσιγκτον να συμφωνήσει να της πουλήσει τα F-16 που αναζητούσε εδώ και καιρό. Άλλωστε, η επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου ξεκίνησε σήμερα τη συζήτηση για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Οι αναφορές ανέφεραν ότι η επικύρωση θα μπορούσε να έρθει ήδη από την επόμενη εβδομάδα, κάτι που θα πρέπει να ανοίξει τελικά τον δρόμο για την έγκριση των ΗΠΑ για τη μεταφορά F-16 στην Τουρκία, αν και η συζήτηση φαίνεται τώρα να έχει σταματήσει, προς το παρόν.
Πέτρος Κράνιας