Του Κώστα Ράπτη
Η “τριγωνοποίηση” στην πολιτική κατεξοχήν συνδέεται με τη στροφή των Αμερικανών Δημοκρατικών και των Βρετανών Εργατικών προς το κέντρο κατά τη δεκαετία του ’90 και την άνθηση των στρατηγικών του “Τρίτου Δρόμου”. Πρόκειται για την ενσωμάτωση σε ένα πολιτικό σώμα λόγου ορισμένων θέσεων παραδοσιακά συνδεόμενων με αυτές του αντιπάλου, ώστε το τελικό προϊόν να οχυρώνεται απέναντι στην κριτική και να εμφανίζεται ότι υπερβαίνει την διαίρεση αριστεράς-δεξιάς.
Ποιος θα το φανταζόταν όμως ότι μια κάποια επιλογή “τριγωνοποίησης” θα έβρισκε χώρο εκτός του πολιτικού mainstream και μάλιστα στη σημερινή Γερμανία, προβάλλοντας ταυτόχρονα ως συνταγή “επιστροφής της αριστεράς στις ρίζες της” και απειλώντας να ανατρέψει τις σταθερές ενός ήδη ρευστοποιημένου πολιτικού σκηνικού;
Το κόμμα της Αριστεράς (Linke) στη Γερμανία βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση και το στέλεχός του με την μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα, η βουλευτίνα Ζάρα Βάγκενκνεχτ (Sara Wagenknecht) αντιμετωπιζόταν τους τελευταίους μήνες ως ξένο σώμα. Από τον Ιούνιο μάλιστα της είχε ζητηθεί να παραδώσει την κοινοβουλευτική της έδρα, εφόσον αποτελούσε κοινό μυστικό ότι αυτή προσανατολιζόταν σε έξοδο από το κόμμα.
Και η διάβαση του Ρουβίκωνα έγινε τη Δευτέρα, όταν η 53χρονη Ανατολικογερμανίδα πολιτικός ανακοίνωσε την ίδρυση ενός φορέα που προορίζεται να μετεξελιχθεί σε νέο κόμμα και προσωρινά θα φέρει το όνομά της: “Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ για τη Λογική και τη Δικαιοσύνη”. Εκτός από τη Βάγκενκνεχτ συμμετέχουν άλλα 9 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας και 8 ηγετικά στελέχη. Προς το παρόν οι αποχωρήσαντες θα συστεγάζονται στην 38μελή κοινοβουλευτική ομάδα της Linke, η οποία με απώλεια μόλις δύο μελών θα έχανε την αναγνώρισή της κατά τον κανονισμό της Μπούντεσταγκ και θα έπρεπε να προχωρήσει στην απόλυση περίπου 100 συνεργατών.
Το timing της εμφάνισης του νέου κόμματος, το οποίο θα πραγματοποιήσει το συνέδριό του στις αρχές του χρόνου είναι καλά μελετημένο, καθώς το επόμενο 12μηνο θα διεξαχθούν εκλογές σε τρία ομόσπονδα κρατίδια στα ανατολικά της Γερμανίας, ενώ τον Ιούνιο διεξάγονται οι ευρωεκλογές και το 2025 οι εθνικές εκλογές. Και καθώς η κυβέρνηση Σολτς βρίσκεται ακριβώς στο μέσο της θητείας της, η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων φθάνει στο αποκορύφωμά της.
Η Βάγκενκνεχτ ήταν γνωστή ως εκπρόσωπος της αριστερής πτέρυγας του κόμματος. Όμως τα τελευταία χρόνια είχε εμπλουτίσει το ρεπερτόριό της με επικρίσεις για τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, επιφυλάξεις ως προς την μεταναστευτική πολιτική, αποστασιοποίηση από τις “πολιτικές ταυτοτήτων” (προς όφελος ενός περισσότερο παραδοσιακού φεμινισμού), καθώς και ρητή αντίθεση στις παραδόσεις όπλων στη Γερμανία και στη διακοπή των σχέσεων με τη Ρωσία. Πρόκειται για μείγμα εκρηκτικό ακόμη και για τα γούστα της αριστεράς.
Το πρόγραμμα που παρουσιάστηκε χθες (αλλά πρόκειται να υποστεί αλλαγές στο κομματικό συνέδριο) έχει ως άξονες τον “οικονομικό εξορθολογισμό”, με επένδυση στις υποδομές και την εκπαίδευση, καταπολέμηση των μονοπωλίων, μετατόπιση του φορολογικού βάρους προς τα υψηλά εισοδήματα, αύξηση μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών, φρενάρισμα των “πράσινων πολιτικών” και αναίρεση των κυρώσεων προς τη Ρωσία, με το επιχείρημα ότι η Γερμανία πρέπει να εξασφαλίσει ενεργειακό κόστος ίσο με αυτό των ΗΠΑ και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Όπως επισημαίνει το Eurointelligence, η καρδιά του εγχειρήματος της Βάγκενκνεχτ συνίσταται στην υπεράσπιση του κλασικού εξαγωγικού μοντέλου της Γερμανίας και η προσέλκυση απογοητευμένων εργαζομένων ή συνταξιούχων, οι οποίοι δεν θα μπορούσαν να κάνουν το βήμα να διοχετεύσουν την οργή τους στην υπερψήφιση της AfD.
Εξ ού και το νέο κόμμα δείχνει, σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου INSA στο 44% των ψηφοφόρων του Linke, στο 30% του κοινού της AfD και στο 26% των Φιλελευθέρων (FDP), με αποτέλεσμα να ξεκινά τη διαδρομή του με ποσοστό πρόθεσης ψήφου γύρω στο 12% (αν και περισσότερο εντυπωσιοθηρικά δημοσιεύματα το εμφανίζουν ικανό να αγγίξει το 27%).
Το ζήτημα είναι ότι η εμφάνιση του νέου κόμματος προεξοφλεί την καθήλωση του Linke (ίσως και του FDP) σε ποσοστά κάτω από το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 5%, κλαδεύει την ακροδεξιά που έχει εκτοξευθεί δημοσκοπικά πάνω από το 20% και καθιστά άλυτο γρίφο το πώς θα μπορέσουν οι mainstream δυνάμεις να συγκεντρώσουν πλειοψηφία για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης.