Του Κώστα Ράπτη
Μυστική επίσκεψη στο Κίεβο, όπου θα έχει ιδιαίτερη συνάντηση με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πραγματοποιεί εκτάκτως σήμερα ο διευθυντής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, σύμφωνα με δημοσίευμα των Asia Times.
Ο Μπερνς δεν είναι βέβαια κάποιος άγνωστος στην ουκρανική πρωτεύουσα, την οποία επισκέφθηκε επίσης τον περασμένο Ιανουάριο και Ιούνιο. Ωστόσο, η παρούσα συγκυρία είναι ιδιαίτερα λεπτή.
Στο πεδίο των μαχών, η ουκρανική πολεμική προσπάθεια έχει οδηγηθεί σε στασιμότητα. Η θερινή “αντεπίθεση των 100 ημερών” δεν απέφερε αξιοσημείωτα εδαφικά κέρδη, αντιθέτως είχε μεγάλο κόστος σε προσωπικό και εξοπλισμό.
Έκτοτε η ρωσική πλευρά μοιάζει να έχει αναλάβει την πρωτοβουλία σε όλα τα μέτωπα, εκτός από αυτό της Χερσώνας, όπου ο Δνείπερος παρέχει ισχυρή φυσική οχύρωση στις θέσεις των Ουκρανών, ενώ η πολιορκούμενη Αβντίγιφκα στο Ντονμπάς είναι όλο και πιο πιθανό να καταληφθεί, απαλλάσσοντας έτσι την (προσαρτημένη πλέον στη Ρωσία) πόλη του Ντονιέτσκ από την απειλή των συχνών βομβαρδισμών. Παραμονεύει δε πάντοτε το ενδεχόμενο νέων μαζικών ρωσικών πυραυλικών επιθέσεων στις ουκρανικές υποδομές.
Η ουκρανική πλευρά φέρεται να αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα επάνδρωσης, καθώς οι μονάδες της δεν έχουν την πολυτέλεια της rotation και άρα σταδιακώς εξαντλούνται. Η διάμεση ηλικία των επιστρατευμένων ξεπερνά τα 40 έτη, ενώ η παρουσία ξένων “εθελοντών” έχει εμφανώς περιοριστεί.
Όλα αυτά έχουν επί της ουσίας δημοσίως αναγνωρισθεί από τον αρχηγό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων Βαλέρι Ζαλούζνι στην πολυσυζητημένη ήδη συνέντευξή του στον βρετανικό Economist, προκαλώντας ρήγμα, όπως το έχουν αποκαλέσει οι New York Times και Washington Post, στις σχέσεις του στρατηγού με τον Ζελένσκι.
Το ότι αυτή τη στιγμή διεξάγεται πολιτική μάχη στο εσωτερικό της Ουκρανίας είναι ίσως περισσότερο ανησυχητικό και από τις στρατιωτικές εξελίξεις καθαυτές. Ήδη ο Ζελένσκι ανακοίνωσε την απομάκρυνση τριών στρατιωτικών ηγετών, των Σεργκέι Νάγιεφ, Αλεκσάντρ Ταρνάφσκι και Τατιάνα Οσταστσένκο, σε μία κίνηση που θεωρείται ότι στρώνει το έδαφος για την εκκαθάριση του ίδιου του Ζαλούζνι. Άλλωστε, προ ολίγων ημερών ο βοηθός και προσωπικός φίλος του Ζαλούσνι, ταγματάρχης Χενάντι Τσαστιάκοφ έπεσε νεκρός στο πάρτυ γενεθλίων που πραγματοποιούσε στο σπίτι του, από παγιδευμένο με εκρηκτικά δώρο, όπως έκανε γνωστό ο ίδιος ο αρχιστράτηγος, διαψεύδοντας ουσιαστικά την εκδοχή της αστυνομίας περί δυστυχήματος στο πλαίσιο αστεϊσμού. Προφανώς ο Ζαλούσνι ερμηνεύει το γεγονός ως μήνυμα προς τον ίδιο.
Κύριο αντικείμενο της διαφωνίας των δύο ανδρών φέρεται να είναι οι εισηγήσεις του Ζαλούζνι για κάποιου είδους κατάπαυση του πυρός ώστε ο ουκρανικός στρατός να μπορέσει να ανασυγκροτηθεί.
Συζητείται ευρέως στο Κίεβο ότι ο στρατηγός ενδέχεται και να διεκδικήσει το ανώτατο αξίωμα κατά τις προσεχείς προεδρικές εκλογές. Επιπλέον βρίσκεται αρκετά κοντά στον πρώην σύμβουλο του Ζελένσκι, Αλεξέι Αρέστοβιτς, ο οποίος φέρεται επίσης να τρέφει προεδρικές φιλοδοξίες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αρέστοβιτς, ο οποίος ήδη πριν από το ξέσπασμα του πολέμου έχει “προβλέψει” με κυνική ακρίβεια πολλές από τις μετέπειτα εξελίξεις, αποφάσισε σχετικά πρόσφατα να στραφεί εναντίον του Ζελένσκι, ενώ φοβούμενος για την ελευθερία ή και την ζωή του, εγκατέλειψε την Ουκρανία για την Αυστρία.
Δεν είναι τυχαίο, ότι τον χορό της “αποδόμησης” του Ουκρανού προέδρου εγκαινίασε προ μηνός εκτενές δημοσίευμα του περιοδικού Time, στο οποίο ο Ζελένσκι περιγράφεται ως εγκλωβισμένος σε έναν δικό του κόσμο, με μια μάλλον μεγαλομανή πρόσληψη της κατάστασης, την οποία δεν τολμά να διαπεράσει κανείς από τους υφισταμένους του.
Σύμφωνα, άλλωστε, με όσα δημοσιοποίησε το NBC News στις 3 Νοεμβρίου, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να βολιδοσκοπούν την ουκρανική πλευρά για το περίγραμμα μίας πιθανής συμφωνίας με τη Ρωσία.
Σε αυτό το πλαίσιο, ασαφές παραμένει το περιεχόμενο της παρέμβασης του Μπερνς. Παρά την “κόπωση” που επικρατεί, ιδίως μετά και την ανάφλεξη της Μέσης Ανατολής, στις δυτικές πρωτεύουσες που καλούνται να συνεχίσουν να τροφοδοτούν την ουκρανική πολεμική προσπάθεια, η υποχώρηση δεν είναι νοητή. Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι το παράδειγμα της κυβέρνησης του Όλαφ Σολτς στην Γερμανία, που ανήγγειλε τον διπλασιασμό της βοήθειας προς την Ουκρανία. Στο αμερικανικό Κογκρέσο, ωστόσο, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν καταστήσει μέρος της κομματικής αντιπαράθεσης τη συνέχιση ή μη της βοήθειας στην Ουκρανία, ενώ η διαφθορά που αποτελεί κοινό μυστικό ότι επικρατεί στους ουκρανικούς ηγετικούς κύκλους δυναμώνει τις φωνές που ζητούν λογιστικό έλεγχο για την τύχη των αμερικανικών κονδυλίων προς το Κίεβο.
Ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία προκαλεί ωστόσο ότι γεγονός ότι και αν ακόμη η Δύση επιλέξει την κατάπαυση του πυρός, η Ρωσία δεν έχει κίνητρο να ανταποκριθεί. Οι στόχοι της “αποναζιστικοποίησης” και “αποστρατιωτικοποίησης” της Ουκρανίας που έθεσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν κηρύσσοντας την έναρξη όλης αυτής της περιπέτειας δεν παραπέμπουν σε τίποτε λιγότερο από αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και οριστική ακύρωση της προοπτικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Άλλωστε ο πραγματικός προάγγελος της εισβολής ήταν το διπλό “τελεσίγραφο” του Δεκεμβρίου 2021 προς ΗΠΑ και ΝΑΤΟ για τη δημιουργία μίας νέας αρχιτεκτονικές ασφαλείας στην Ευρώπη.
Εξ ου και όταν ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ διατυπώνει την ιδέα μιας εισόδου της Ουκρανίας στη συμμαχία χωρίς τα καταληφθέντα από τις ρωσικές δυνάμεις εδάφη, ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και νυν αντιπρόεδρος του ισχυρού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος έχει αναλάβει τον ρόλο του κομιστή σκληρών ή και χλευαστικών μηνυμάτων προς τη Δύση, απαντά ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν πολλά εδάφη προς ένταξη, εκτός ίσως από εκείνα γύρω από το Λβιφ στα δυτικά.