Οι στρατιωτικοί που κατέλαβαν χθες Τετάρτη την εξουσία στην Γκαμπόν “έβαλαν τέλος στο καθεστώς” απομακρύνοντας τον πρόεδρο Αλί Μπονγκό Οντιμπά και θέτοντας επικεφαλής της χώρας τον στρατηγό Μπρις Ολγκί Γκεμά.
Το πραξικόπημα, που καταδικάστηκε από το εξωτερικό, αλλά προκάλεσε ενθουσιασμό στους κατοίκους της Γκαμπόν, έγινε μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές στη χώρα που κυβερνάται εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα από την οικογένεια Μπονγκό.
Σήμερα η Οικονομική Κοινότητα Κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) ζήτησε να αποκατασταθεί γρήγορα η συνταγματική τάξη στη Γκαμπόν και καταδίκασε τη χρήση βίας ως μέσο επίλυσης πολιτικών συγκρούσεων και ανέλιξης στην εξουσία.
Η Τετάρτη ξεκίνησε με την ανακοίνωση τα ξημερώματα της νίκης του Μπονγκό στις προεδρικές εκλογές του Σαββάτου. Λίγο αργότερα οι πραξικοπηματίες εμφανίστηκαν στην τηλεόραση και ανακοίνωσαν τη σύσταση “μεταβατικής” κυβέρνησης.
Ο νέος ισχυρός άνδρας της χώρας, ο στρατηγός Μπρις Ολγκί Γκεμά, επικεφαλής της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς της επίλεκτης μονάδας του στρατού της Γκαμπόν, ορίστηκε επισήμως “πρόεδρος της Επιτροπής Μετάβασης και Αποκατάστασης των Θεσμών, μεταβατικός πρόεδρος”.
Στο μεταξύ η πρόσβαση στο διαδίκτυο αποκαταστάθηκε το πρωί στη Γκαμπόν, ενώ οι πραξικοπηματίες ζήτησαν να αποκατασταθεί και η μετάδοση των τηλεοπτικών σταθμών RFI, France 24 και TV5 Monde, έπειτα από την αναστολή τους το Σάββατο το βράδυ από τον Μπονγκό.
Ωστόσο διατήρησαν σε ισχύ την απαγόρευση κυκλοφορίας, που κηρύχθηκε το Σάββατο, και η οποία πλέον ισχύει από τις 18:00 ως τις 06:00, στο όνομα “της ανάγκης να διατηρηθεί η ηρεμία και η γαλήνη”. Τα σύνορα της Γκαμπόν παραμένουν κλειστά.
“Απελευθέρωση της Γκαμπόν”
Ο 64χρονος ανατραπείς πρόεδρος Μπονγκό εμφανίστηκε σε βίντεο που αναρτήθηκε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης να μιλά αγγλικά και να ζητεί από όλους “τους φίλους μου στον κόσμο” “να κάνουν θόρυβο”.
Ωστόσο από τη Λιμπρβίλ ως το Πορτ Ζεντίγ, οικονομική πρωτεύουσα της χώρας, πλήθη ανθρώπων γιόρταζαν “την απελευθέρωση της Γκαμπόν”.
Σήμερα το πρωί η ζωή φαινόταν να επιστρέφει στην κανονικότητα στην πρωτεύουσα όπου τα καταστήματα άνοιξαν και η κυκλοφορία στους δρόμους ήταν η συνηθισμένη.
Η παρουσία των στρατιωτικών στη Λιμπρβίλ ήταν περιορισμένη, με εξαίρεση τη συνοικία όπου διαμένει ο Μπονγκό. Πολλά μέλη της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς είναι ανεπτυγμένα εκεί και η πρόσβαση προς την κατοικία του ανατραπέντος προέδρου έχει αποκλειστεί με τεθωρακισμένα.
Ο Μπονγκό εξελέγη πρώτη φορά πρόεδρος της Γκαμπόν το 2009, μετά τον θάνατο του πατέρα του Ομάρ Μπονγκό Οντιμπά, ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα επί 41 χρόνια. Πλέον βρίσκεται σε “κατ’ οίκον περιορισμό”, ενώ στο πλευρό του βρίσκονται η οικογένειά του και οι γιατροί του σύμφωνα με τους πραξικοπηματίες.
Ένας από τους γιους του, ο Νουρεντίν Μπονγκό Βαλεντέν, συνελήφθη για “εσχάτη προδοσία”, όπως και έξι άλλα νεαρά στελέχη της προεδρίας και δύο του πανίσχυρου κυβερνώντος κόμματος.
Η αντιπολίτευση και η κοινωνία των πολιτών κατήγγειλαν ότι στην πραγματικότητα τα μέλη αυτής της “νεαρής φρουράς” κυβερνούσαν τη χώρα. Ο Μπονγκό είχε αποδυναμωθεί, όπως εκτιμούσαν, μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη το 2018.
Οι αντιδράσεις για το νέο πραξικόπημα στην Αφρική δεν άργησαν: ο ΟΗΕ και η Αφρικανική Ένωση το καταδίκασαν και ζήτησαν από τους στρατιωτικούς να εγγυηθούν τη σωματική ακεραιότητα του Μπονγκό και του περιβάλλοντός του.
Η Κίνα ζήτησε “να διασφαλιστεί η ασφάλεια του Μπονγκό”, η Ρωσία εξέφρασε “τη βαθιά της ανησυχία” και η Ουάσινγκτον κάλεσε τον στρατό “να διατηρήσει το πολιτικό καθεστώς”.
Σήμερα το πρωί ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ υπογράμμισε ότι τα πραξικοπήματα στον Νίγηρα και τη Γκαμπόν είναι διαφορετικά, εξηγώντας ότι αυτό το τελευταίο έγινε έπειτα από μια εκλογική διαδικασία που αμαυρώθηκε από “παρατυπίες”. Εκτίμησε επίσης ότι μια νοθευμένη εκλογική διαδικασία μπορεί να ερμηνευθεί ως “ένα συνταγματικό πραξικόπημα”.
Διευκρίνισε εξάλλου ότι δεν εξετάζεται η απομάκρυνση Ευρωπαίων πολιτών από τη Γκαμπόν, καθώς χαρακτήρισε την κατάσταση στη χώρα “ήρεμη”.
“Σύνταξη”
Ο Αλί Μπονγκό “πήρε σύνταξη, διατηρεί όλα τα δικαιώματά του. Είναι ένας απλός πολίτης της Γκαμπόν, όπως όλος ο κόσμος”, τόνισε ο στρατηγός Ολγκί μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα Le Monde.
“Δεν είχε το δικαίωμα να διεκδικήσει τρίτη θητεία. Το Σύνταγμα χλευάστηκε, η ίδια η εκλογική διαδικασία δεν ήταν σωστή. Οπότε ο στρατός αποφάσισε να γυρίσει σελίδα, να αναλάβει τις ευθύνες του”, εξήγησε.
Ο Μπονγκό διεκδικούσε στις τριπλές εκλογές του Σαββάτου – προεδρικές, βουλευτικές, περιφερειακές—τρίτη θητεία, αν και μειωμένη από τα 7 στα 5 χρόνια.