Σε δύο δόσεις αναμένεται να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 0,50% το 2025 και κατά 0,50% το 2027, καθώς ο δημοσιονομικός χώρος δεν επιτρέπει μείωση από το 2024 του ποσοστού 0,60% που υπολείπεται της συνολικής μείωσης 5% για την οποία έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «b.s.», ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου είναι κατηγορηματικός ότι δεν τίθεται θέμα αύξησης των ορίων ηλικίας στο άμεσο μέλλον, ενώ επιβεβαιώνει ότι στο τέλος του χρόνου θα χορηγηθούν ενισχύσεις τόσο στους συνταξιούχους που δεν θα λάβουν τις αυξήσεις του 2024 όσο και στις ευάλωτες ομάδες πολιτών.
Παράλληλα, αναφέρεται στην ασφαλιστική διάταξη για τις αλλαγές στο καθεστώς εργασίας των συνταξιούχων, που θα ενσωματωθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο, επισημαίνονται ότι είναι απαραίτητη λόγω της αυξημένης σημασίας της «ασημένιας οικονομίας». Υπενθυμίζουμε ότι, αντί του πέναλτι 30%, εξετάζεται η μηνιαία παρακράτηση μη ανταποδοτικής εισφοράς 10% επί του εισοδήματος από την εργασία. Η παρακράτηση θα επιβάλλεται σε ετήσια εισοδήματα άνω των 5.000 ευρώ, ενώ θα θεσπιστεί και «κόφτης», ώστε οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι να βγαίνουν κερδισμένοι σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς του πέναλτι.
-Ποιο είναι το επικρατέστερο σενάριο για την παρακράτηση εισφοράς, αντί του πέναλτι που επιβάλλεται σήμερα στους εργαζόμενους συνταξιούχους; Τι θα προβλέπεται για τους συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες;
Η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, που σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ζούμε περισσότερα χρόνια με καλή υγεία, έχει οδηγήσει τις αναπτυγμένες χώρες στην ενθάρρυνση της απασχόλησης των συνταξιούχων. Αλλωστε δεν πρέπει να αγνοούμε την αυξανόμενη σημασία της «ασημένιας οικονομίας» (silver economy), δηλαδή των ευκαιριών που προσφέρει η δημογραφική αλλαγή για οικονομική ανάπτυξη, οι οποίες, μεταξύ άλλων, αφορούν και την οικονομική δραστηριότητα των συνταξιούχων.
Σήμερα, το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι όταν ένας συνταξιούχος απασχολείται, παρακρατείται από τον e-ΕΦΚΑ το 30% της σύνταξής του – ποσοστό που επί ΣΥΡΙΖΑ ήταν 60%. Παρά τη βελτίωση, το γεγονός ότι η παρακράτηση αυτή ισχύει είτε ένας συνταξιούχος εργαστεί για μία ημέρα, είτε έχει πλήρη απασχόληση, μπορεί να θεωρηθεί ως ανορθολογική, εφόσον παρέχει ισχυρά αντικίνητρα για εργασία ειδικά όσων επιθυμούν μερική απασχόληση – και ενδεχομένως να ενθαρρύνει κάποιους να παρέχουν αδήλωτη εργασία.
Παρότι δεν έχει οριστικοποιηθεί η τελική ρύθμιση, προσανατολιζόμαστε σε κατάργηση της περικοπής της σύνταξης και παρακράτηση ενός χαμηλού ποσοστού επί του εισοδήματος του εργαζόμενου συνταξιούχου από μισθωτή εργασία, ενώ για όσους απασχοληθούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες εξετάζεται μια μη ανταποδοτική προσαύξηση επί των καταβαλλομένων εισφορών. Πιθανότατα θα τεθεί πλαφόν στο ύψος της παρακράτησης ίσο με το ετήσιο ποσό της εθνικής σύνταξης. Με βάση τα αποτελέσματα προσομοιώσεων, το νέο σύστημα οδηγεί σε χαμηλότερες κρατήσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων συνταξιούχων, ενώ εκτιμούμε ότι θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της απασχόλησης συνταξιούχων οδηγώντας σε βελτίωση του τρέχοντος αλλά και του μελλοντικού εισοδήματός τους, λόγω αύξησης του ύψους των συντάξεών τους στο μέλλον.
-Εξετάζετε την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών έως 1% ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο; Υπάρχει χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του μέτρου;
Η Ελλάδα το 2019 είχε μία από τις υψηλότερες «φορολογικές σφήνες» στον ΟΟΣΑ, με το μη μισθολογικό κόστος να ανέρχεται στο 40,56% επί του ακαθάριστου μισθού. Την περασμένη τετραετία μειώσαμε τις ασφαλιστικές εισφορές κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που είχε σημαντική συμβολή στην αύξηση της απασχόλησης κατά σχεδόν 300.000 άτομα και στη μείωση του ποσοστού ανεργίας από 17,3% τον Ιούνιο του 2019 σε 11,1% τον Ιούνιο του 2023. Στο πρόγραμμα της Ν.Δ. προβλέπεται μείωση μιας επιπλέον ποσοστιαίας μονάδας σε δύο στάδια, το 2025 και το 2027, κάτι που θα συνδράμει στην επιπλέον αύξηση της απασχόλησης αλλά και στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, καθώς οι μειώσεις αφορούν τόσο στις εργοδοτικές όσο και στις εργατικές εισφορές.
-Για τις εκκρεμείς συντάξεις έχει τεθεί στόχος να μειωθούν στις 25.000 από 32.000 σήμερα. Πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος ιδίως σε ό,τι αφορά τις δύσκολες περιπτώσεις;
Το ζήτημα των εκκρεμών συντάξεων, που ταλάνιζε το συνταξιοδοτικό μας σύστημα για πολλά χρόνια, έχει μπει στον δρόμο της οριστικής επίλυσης με μέτρα που ήδη υλοποιεί ο e-ΕΦΚΑ. Την προηγούμενη τετραετία έγιναν άλματα. Οι εκδόσεις κύριων συντάξεων το 2021 και το 2022 ξεπέρασαν τις 510.000 – αριθμός ρεκόρ. Ο e-ΕΦΚΑ εκδίδει πλέον περίπου 1.250 συντάξεις την ημέρα, όταν το 2019 ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνούσε τις 500, ενώ ο μέσος χρόνος έκδοσης συντάξεων μειώθηκε σε λιγότερο από 3 μήνες.
Σε ό,τι αφορά τις 32.000 υφιστάμενες εκκρεμείς κύριες συντάξεις, περίπου το 50% αυτών είναι οι λεγόμενες ανελαστικές, αυτές δηλαδή για τις οποίες δεν έχουν υποβληθεί όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά ή υπάρχουν εκκρεμότητες – δικαστικές ή μη. Το υπόλοιπο 50% αφορά κυρίως συντάξεις διαδοχικής ασφάλισης αλλά και αναπηρικές με μη πλήρεις ιατρικούς φακέλους. Οι πιο «δύσκολες» περιπτώσεις εξετάζονται από ειδικές ομάδες του e-ΕΦΚΑ στον κεντρικό «πύργο ελέγχου» και ήδη έχει επιταχυνθεί η ταχύτητα έκδοσής τους.
-Στο εργασιακό νομοσχέδιο θα ενσωματωθεί επίσης διάταξη για τον απεγκλωβισμό των οφειλετών που δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη; Ποιες ομάδες θα αφορά και πόσο θα αυξηθεί το όριο της οφειλής;
Να αποσαφηνίσουμε ότι το εν λόγω θέμα αφορά μη μισθωτούς εργαζομένους με οφειλές και όχι μισθωτούς που παίρνουν κανονικά σύνταξή τους ανεξαρτήτως τυχόν οφειλών των εργοδοτών τους προς τον e-ΕΦΚΑ. Σήμερα, το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει δυνατότητα έκδοσης σύνταξης για οφειλές έως €20.000 (ή €6.000 για ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ) με μηνιαία παρακράτηση των οφειλών από την καταβαλλόμενη σύνταξη. Υπάρχουν αρκετοί αυτοαπασχολούμενοι με χρέη άνω των υφιστάμενων ορίων, οι οποίοι, παρότι έχουν συμπληρώσει τα προβλεπόμενα ηλικιακά όρια, δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν.
Ετοιμάζουμε ρύθμιση με την οποία ασφαλισμένοι με ανεξόφλητες οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ που υπερβαίνουν τα ανωτέρω όρια, και έως ένα ανώτατο πλαφόν, θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με αυστηρό έλεγχο των περιουσιακών τους στοιχείων προκειμένου να διαχωριστούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές από αυτούς που πράγματι βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής. Η κοινωνική ασφάλιση είναι υποχρεωτική και όχι εθελοντική. Επομένως, εάν κάποιος χρωστάει ένα υπέρογκο ποσό, αυτό υπονοεί ότι δεν πλήρωνε εισφορές για δεκαετίες και, ουσιαστικά, χρησιμοποιούσε τις οφειλόμενες εισφορές ως κεφάλαιο κίνησης. Προφανώς, δεν θα επιβραβεύσουμε αυτή την πρακτική.
Η ρύθμιση που σχεδιάζουμε προβλέπει ότι για οφειλές άνω των €20.000 (ή €6.000 για αγρότες) και έως το ανώτατο πλαφόν που θα ορίσουμε θα εκδίδεται σύνταξη όπου για το υπερβάλλον αυτών των ορίων ποσό θα γίνεται παρακράτηση του συνόλου της σύνταξης. Οταν η οφειλή μειωθεί στο αντίστοιχο όριο, θα ισχύει η υφιστάμενη διαδικασία, με συμψηφισμό της εναπομείνασας οφειλής με τμήμα της σύνταξης σε 60 μηνιαίες δόσεις. Η ρύθμιση θα εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή μόλις ολοκληρωθεί ο απαιτούμενος έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
-Θα επαναληφθεί και φέτος στο τέλος του χρόνου η χορήγηση του επιδόματος ακρίβειας στις ευάλωτες ομάδες, αλλά και του επιδόματος προσωπικής διαφοράς 200-300 ευρώ στους συνταξιούχους που θα μείνουν εκτός των αυξήσεων για το 2024;
Πέρυσι, για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια, δόθηκαν αυξήσεις στις συντάξεις. Ταυτόχρονα, σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές δυνατότητες, δόθηκαν έκτακτα επιδόματα σε χαμηλοσυνταξιούχους και συνταξιούχους που δεν είδαν αύξηση στις συντάξεις τους λόγω προσωπικής διαφοράς. Οπως τόνισε πριν από τις εκλογές ο πρωθυπουργός, παρόμοιες ενισχύσεις θα δοθούν και φέτος. Το ύψος τους θα καθοριστεί από τις δυνατότητες του Προϋπολογισμού. Στόχος μας είναι συνεχίσουμε συνδυάζοντας την κοινωνική ευαισθησία με τη δημοσιονομική σταθερότητα.
-Πιστεύετε πως θα υπάρξει πρόβλημα με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος;
Αναλογιστικές μελέτες εγκεκριμένες από την Ε.Ε. δείχνουν ότι εφόσον τηρούμε τους κανόνες που έχουμε ψηφίσει, το ασφαλιστικό σύστημα είναι βιώσιμο. Ενας από τους κανόνες που έχουμε θεσπίσει είναι η σύνδεση του ορίου συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο επιβίωσης των ατόμων ηλικίας 65 ετών. Ομως, μετά την ψήφιση της σχετικής διάταξης, η Ελλάδα αύξησε το όριο συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη, ενώ λόγω COVID το προσδόκιμο της επιβίωσης δεν είχε την αναμενόμενη εξέλιξη. Κατά συνέπεια, δεν προβλέπεται αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στο άμεσο μέλλον.