Ανατροπή στο Τόγκο: ο πρόεδρος Φορ Γκνιασιμπέ διέταξε χθες Παρασκευή το νέο Σύνταγμα, που υιοθετήθηκε αυτή την εβδομάδα και μετατρέπει το πολιτικό σύστημα σε κοινοβουλευτικό από προεδρικό, να τεθεί σε νέα ψηφοφορία, εν μέσω κλίματος αυξανόμενης πολιτικής έντασης.
Το βράδυ της Δευτέρας, τα μέλη του κοινοβουλίου του Τόγκο, όπου κυρίαρχη είναι η παράταξη Ένωση για τη Δημοκρατία (Union pour la République, UNIR, στην εξουσία), υιοθέτησαν νέο Σύνταγμα, που μετατρέπει το σημερινό προεδρικό σύστημα σε κοινοβουλευτικό, δίνει την εξουσία στη Βουλή να εκλέγει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και προβλέπει πως αυτός ο τελευταίος θα έχει βασικά διακοσμητικό ρόλο.
Η αντιπολίτευση αμφισβήτησε έντονα την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην οποία είδε ελιγμό του προέδρου για να αγκιστρωθεί στην εξουσία.
“Όλα επιδέχονται βελτίωση, και λόγω του ενδιαφέροντος που προκλήθηκε στον λαό για το κείμενο αφότου υιοθετήθηκε, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ζήτησε από την πρόεδρο της Βουλής να προχωρήσει (η εθνική αντιπροσωπεία) σε δεύτερη ανάγνωση του νόμου που υιοθετήθηκε”, δήλωσε η Γιαουά Κουιγκάν, υπουργός Επικοινωνίας και κυβερνητική εκπρόσωπος, στην κρατική τηλεόραση.
Αφού υιοθετήθηκε το νέο Σύνταγμα, η αντιπολίτευση έχει ξεσηκωθεί, καθώς φοβάται η αναθεώρηση θα ανοίξει τον δρόμο ώστε ο πρόεδρος Φορ Γκνιασιμπέ να παραμείνει στο αξίωμα επ’ αόριστον, καθώς μένουν μόλις τρεις εβδομάδες ως την διεξαγωγή βουλευτικών και νομαρχιακών εκλογών την 20ή Απριλίου.
Δυνάμει του νέου θεμελιώδους νόμου, τον πρόεδρο θα εκλέγει στο εξής το κοινοβούλιο, “χωρίς διάλογο” και για “μια και μοναδική εξαετή θητεία”.
Το νέο Σύνταγμα ορίζει ακόμη πως η εξουσία θα βρίσκεται στα χέρια του “προέδρου του υπουργικού συμβουλίου” (σ.σ. αξιώματος αντίστοιχου του πρωθυπουργού σε άλλες χώρες), που θα έχει “πλήρη εξουσία στη διαχείριση των κυβερνητικών υποθέσεων”. Ωστόσο δεν διευκρινίζεται εάν η θητεία του θα είναι ανανεώσιμη, κάτι που πυροδότησε την ανησυχία της αντιπολίτευσης, που φοβάται πως ο αρχηγός του κράτους θα γίνει πρωθυπουργός και θα παραμείνει στην εξουσία επ’ αόριστον.
Ο πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου είναι “ο αρχηγός του κόμματος ή της συμμαχίας κομμάτων που εξασφαλίζει πλειοψηφία μετά τις βουλευτικές εκλογές” και η θητεία του “είναι εξαετής”, σύμφωνα με το κείμενο.
Την Τρίτη, η σύνοδος των επισκόπων της καθολικής εκκλησίας διερωτήθηκε κατά πόσο ήταν σωστή και “εύκαιρη” η προώθηση της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης και δη “τη στιγμή που επελέγη”.
Κάλεσε τον αρχηγό του κράτους να εξετάσει την “αναβολή της επικύρωσης του νέου Συντάγματος και να αρχίσει πολιτικό διάλογο χωρίς αποκλεισμούς μετά τις βουλευτικές και τοπικές εκλογές”.
Κόμματα της αντιπολίτευσης και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών οργάνωσαν συνεντεύξεις Τύπου την Τετάρτη, η μια από τις οποίες διαλύθηκε από τις δυνάμεις επιβολής της τάξης καθώς κατ’ αυτές δεν είχαν ληφθεί οι απαραίτητες άδειες.
Χθες, κάπου εκατό πανεπιστημιακοί, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, πολιτικές προσωπικότητες και και παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών υπέγραψαν “έκκληση” στον λαό να “κινητοποιηθεί” και να “απορρίψει” το νέο Σύνταγμα, και στον πρόεδρο Γκνιασιμπέ “να σταματήσει αυτή τη διαδικασία για το καλό της χώρας μας”.
Σύμφωνα με πηγές του Γαλλικού Πρακτορείου στην Ουάσιγκτον, η αμερικανική κυβέρνηση από την πλευρά της ζήτησε “καθαρά” από τον αρχηγό του κράτους το ζήτημα να διευθετηθεί “ειρηνικά” και “δημοκρατικά”.
Ο Φορ Γκνιασιμπέ διαδέχθηκε το 2005 τον πατέρα του, τον Γκνιασιμπέ Εγιαντεμά, που κυβέρνησε την πρώην γαλλική αποικία με σιδηρά πυγμή για σχεδόν 38 χρόνια.
Όλες οι προεδρικές εκλογές στο Τόγκο από τη (θεωρητική) αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα της Αφρικής το 1990 αμφισβητήθηκαν από την αντιπολίτευση και ακολουθήθηκαν από κύματα βίας, ειδικά μετά τις εκλογές του Απριλίου του 2005.
Ο αρχηγός του κράτους επανεξελέγη το 2010, το 2015 και το 2020, σε διαδικασίες την εγκυρότητα των οποίων αμφισβήτησε ανεξαιρέτως η αντιπολίτευση.
Το 2019, τα μέλη του κοινοβουλίου του Τόγκο είχαν αναθεωρήσει το Σύνταγμα, περιορίζοντας σε δύο τις προεδρικές θητείες αλλά ταυτόχρονα μηδενίζοντας το κοντέρ για τον πρόεδρο Φορ Γκνιασιμπέ. Μπόρεσε έτσι να διεκδικήσει την επανεκλογή του το 2020 και θα μπορούσε επίσης είναι υποψήφιος και το 2025.