Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φέρεται να έχει αποφασίσει να κατέβει στις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου 2024 και είναι πιθανό να εξασφαλίσει άλλη μια εξαετή θητεία στο αξίωμα, επειδή πρακτικά δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να του σταθεί εμπόδιο, σημειώνει σε ανάλυσή του το CNBC.
Το Κρεμλίνο συνεχίζει να αρνείται να επιβεβαιώσει ότι ο 71χρονος Πούτιν πρόκειται να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του Μαρτίου του επόμενου έτους, αλλά έξι ανώνυμες πηγές προσκείμενες στο Κρεμλίνο δήλωσαν στο Reuters ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα.
Με ελάχιστη έως ανύπαρκτη αντιπολίτευση στη Ρωσία – δεδομένου ότι εξέχοντες επικριτές του Πούτιν έχουν εγκαταλείψει τη χώρα ή φυλακίζονται συστηματικά από τις ρωσικές αρχές – είναι μάλλον βέβαιο ότι ο Πούτιν θα παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον μέχρι το 2030 και θα μπορούσε να συνεχίσει τη θητεία του μέχρι το 2036.
Οι αναλυτές λένε ότι η πικρή αλήθεια στη σύγχρονη Ρωσία είναι ότι δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να αντιταχθεί στον Πούτιν, προς το παρόν.
“Δεν υπάρχει ανοιχτή δημόσια πολιτική και η πολιτική δραστηριότητα συντρίβεται αμέσως”, δήλωσε στο CNBC ο Βλαντιμίρ Μίλοφ, ένας Ρώσος πολιτικός που κάποτε εργαζόταν υπό τον Πούτιν, αλλά τώρα υπολογίζει τον εαυτό του ως μέρος του κινήματος της αντιπολίτευσης που ζει στο εξωτερικό. “Έχουμε δικαστικές αποφάσεις αυτή τη στιγμή, με ανθρώπους που τους έχουν επιβληθεί ποινές φυλάκισης για “εμπλοκή σε εξτρεμιστικές δραστηριότητες”, όπως η άσκηση κριτικής στις πολιτικές της κυβέρνησης. Έτσι, η άσκηση κριτικής στις κυβερνητικές πολιτικές είναι επίσημα ένα ποινικά κολάσιμο έγκλημα, που τιμωρείται με πραγματική φυλάκιση. Επομένως, μην περιμένετε καμία φυσιολογική πολιτική, δυτικού τύπου. Ξεχάστε το”, πρόσθεσε.
Το Κρεμλίνο επιθυμεί να τονίσει ότι στη Ρωσία υπάρχει πολιτικός πλουραλισμός και ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έχει δηλώσει στο CNBC ότι “στη Ρωσία υπάρχουν πολιτικοί με διαφορετικές απόψεις και θέσεις”, όταν ρωτήθηκε αν το Κρεμλίνο ανέχεται αντιπάλους του Πούτιν.
Ακόμη και το Κρεμλίνο αναμένει ότι ο Πούτιν θα κερδίσει με διαφορά τις όποιες εκλογές. Τον Σεπτέμβριο, ο Πεσκόφ δήλωσε ότι αν ο Πούτιν αποφάσιζε να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 2024, “τότε είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικός ανταγωνισμός για τον πρόεδρο στην παρούσα φάση”.
Η Ρωσία εξακολουθεί να προσπαθεί να διατηρήσει ένα προσωπείο πολιτικού πλουραλισμού, αλλά ενώ υπάρχουν, φαινομενικά, “αντιπολιτευτικά” κόμματα στη χώρα, αυτά θεωρούνται μέρος μιας “συστημικής αντιπολίτευσης”. Αυτό σημαίνει ότι εγγεγραμμένα πολιτικά κόμματα όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα ή το Μια Δίκαιη Ρωσία – Για την Αλήθεια αποτελούν θεωρητικά μέρος της αντιπολίτευσης, αλλά στην πραγματικότητα υποστηρίζουν την κυβέρνηση και έχουν συναινέσει ακόμη περισσότερο από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Εν τω μεταξύ, εξέχουσες προσωπικότητες της ρωσικής αντιπολίτευσης και επικριτές του Κρεμλίνου, όπως ο Αλεξέι Ναβάλνι και ο Βλαντιμίρ Καρά-Μούρζα, έχουν φυλακιστεί ή έχουν εγκαταλείψει τη Ρωσία λόγω πολιτικών διώξεων.
Άλλοι έχουν πεθάνει υπό μυστηριώδεις συνθήκες, όπως ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο ηγέτης της Wagner, που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα τον Αύγουστο.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Πριγκόζιν να δολοφονήθηκε μετά την έντονη κριτική που ασκούσε στον στρατό της Ρωσίας (και κατ’ επέκταση στην πολιτική ηγεσία της) και μετά τηναποτυχημένη ανταρσία του. Το Κρεμλίνο αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξή του στον θάνατο του Πριγκόζιν και υποστηρίζει ότι οι έρευνες για τα αίτια της συντριβής συνεχίζονται.
“Οι επερχόμενες εκλογές δεν πρόκειται να αλλάξουν τίποτα”, δήλωσε ο Σεργκέι Μεντβέντεφ, γνωστός Ρώσος ακαδημαϊκός, ιστορικός και συγγραφέας. “Δεν υπάρχει πολιτική πολυφωνία στη Ρωσία, σκεφτείτε χώρες όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, όπου η κατάσταση είναι παρόμοια. Στο εσωτερικό των ελίτ, μπορεί να υπάρχουν διαφορές απόψεων, αλλά όχι πραγματική διαφορά στο ζήτημα της πολιτικής”, δήλωσε στο CNBC.
“Η ελίτ είναι απολύτως σιωπηλή και φοβισμένη, ειδικά μετά τη δολοφονία του Πριγκόζιν. Έτσι, δεν θα έλεγα ότι υπάρχουν σημαντικοί παράγοντες σε περιφερειακό επίπεδο ή μεταξύ της ελίτ που αντιτίθενται στον Πούτιν, είναι απλώς μια παγιωμένη δικτατορία αυτή τη στιγμή”, δήλωσε ο Μεντβέντεφ.
Σημείο καμπής;
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν γίνει ακόμη πιο ένθερμες στην καταδίωξη των πολιτικών αντιπάλων ή όποιου θεωρείται ότι ασκεί κριτική στην ηγεσία ή τη στρατιωτική στρατηγική της Ρωσίας.
Ενώ πολίτες έχουν συλληφθεί και κατηγορηθεί για “δυσφήμιση” των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων επειδή τόλμησαν να επικρίνουν τον πόλεμο και στη συνέχεια τους επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης, μια από τις πιο θρασύτατες προκλήσεις για την εξουσία του Πούτιν και του Κρεμλίνου έλαβε χώρα νωρίτερα το καλοκαίρι με την αποτυχημένη ανταρσία κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας με επικεφαλής τον Πριγκόζιν.
Η ανταρσία απέτυχε και το Κρεμλίνο, αιφνιδιασμένο αρχικά, ενήργησε στη συνέχεια γρήγορα για να συντρίψει την ομάδα Wagner του Πριγκόζιν, εκδιώκοντάς την στη Λευκορωσία. Στη συνέχεια, τον Αύγουστο, ο Πριγκόζιν και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι του Wagner έχασαν τη ζωή τους σε ένα αδιευκρίνιστο μέχρι στιγμής αεροπορικό δυστύχημα.
Ο θάνατος του Πριγκόζιν ήταν το αποκορύφωμα της ανόδου και της πτώσης ενός συμμάχου του Πούτιν που είχε γίνει μια εξέχουσα προσωπικότητα (και ίσως υπερβολικά εξέχουσα) με αυξανόμενη επιρροή και δύναμη. Είχε επίσης γίνει πολύ ανοιχτά επικριτικός απέναντι στα πιο υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας, τα οποία ήταν μακροχρόνιοι σύμμαχοι του Ρώσου προέδρου.
Οι αναλυτές λένε ότι ο Πριγκόζιν ήταν μια “ανωμαλία” στο πολιτικό σύστημα της Ρωσίας και ότι το Κρεμλίνο έχει πιθανότατα πάρει το μάθημά του ώστε να μην επιτρέψει σε άλλον παρόμοιο χαρακτήρα να αναδειχθεί ξανά.
Παρόλα αυτά, το επεισόδιο με τον Πριγκόζιν έδειξε ότι ο Πούτιν δεν είναι απρόσβλητος σε πολιτικές προκλήσεις και οι αναλυτές ανέφεραν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλες προσωπικότητες στο παρασκήνιο που θα το σκεφτούν αν θα αντιταχθούν στον Ρώσο πρόεδρο στο μέλλον.
Αυτό θα ήταν πιθανό να συμβεί μόνο αν πίστευαν ότι οι παραδοσιακοί υποστηρικτές του στην ελίτ και τις υπηρεσίες ασφαλείας αισθάνονταν ότι τα δικά τους συμφέροντα πλήττονταν από την ηγεσία ή τις πολιτικές του, όπως ο πόλεμος ή η αυξανόμενη δημόσια δυσαρέσκεια, και στρέφονταν εναντίον του.
Ωστόσο, οποιαδήποτε επίδοξη αντιπολίτευση που υπάρχει κάτω από την επιφάνεια στη Ρωσία θα πρέπει να αποφασίσει αν έχει συγκεντρώσει αρκετούς ισχυρούς υποστηρικτές για να οργανώσει μια εφικτή αντιπολίτευση στον Πούτιν.
“Μπορούμε να περιμένουμε ότι μπορεί να υπάρχει κάτι [πολιτική αντιπολίτευση] που βράζει μέσα στο σύστημα, αλλά προφανώς, οι έξυπνοι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να το κρύψουν όσο το δυνατόν περισσότερο πριν αρχίσουν να συγκεντρώνουν συμμάχους και πόρους για να δράσουν”, δήλωσε στο CNBC ο Κιρίλ Σαμίεφ, Ρώσος πολιτικός επιστήμονας και συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Ο Μίλοφ πιστεύει ότι άρχισαν ήδη να φαίνονται ρωγμές στη βάση υποστήριξης του Πούτιν, λέγοντας ότι οι αρνητικές τάσεις της κοινής γνώμης, οι αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες και η ανταρσία του Πριγκόζιν “αποκάλυψαν κάποιες σοβαρές ρωγμές στο σύστημα”.
“Βλέπω αυξανόμενες δυσκολίες σε πολλά μέτωπα, βλέπω αυξανόμενη πίεση στον Πούτιν και πολλές προκλήσεις που πρέπει να διαχειριστεί. Έτσι, παρά τις εκλογές του επόμενου έτους, αυτό που βλέπουμε είναι ένας αυξανόμενος αριθμός αυτών των μικρο-κρίσεων, οι οποίες γίνονται όλο και πιο δύσκολο να διαχειριστούν”, πρόσθεσε. “Ποτέ δεν ξέρουμε ποιο θα είναι το σημείο καμπής και πότε θα κορυφωθούν [οι κρίσεις]. Αλλά βλέπω το 2024 ως το έτος αυξανόμενων δυσκολιών”, τόνισε.
Ο Μίλοφ δήλωσε ότι η ρωσική αντιπολίτευση δεν είναι νεκρή και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να βγει ξανά στο προσκήνιο.
“Αυτό που μπορεί να κάνει η αντιπολίτευση, είναι να συνεχίσει να μιλάει στον κόσμο και να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για δράση όταν θα έρθει η κατάλληλη στιγμή, όταν το σύστημα θα αποδυναμωθεί αρκετά, ώστε να είναι δυνατόν για την αντιπολίτευση να οργανωθεί, να μιλήσει και να εμπλακεί εκ νέου στην πολιτική δραστηριότητα”, είπε ο ίδιος.
“Όταν το σύστημα βρίσκεται σε κρίση, συνήθως αποδυναμώνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε η πολιτική δράση να γίνει και πάλι εφικτή, οπότε είμαι βέβαιος ότι αυτή η στιγμή θα έρθει. Αυτό στο οποίο πρέπει να εμπλακούμε τώρα, είναι να προετοιμάσουμε το έδαφος για αυτό”, κατέληξε.