Η συντριβή του αεροσκάφους που σκότωσε πιθανότατα τον ιδρυτή της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, αποκατέστησε τη φήμη του Βλαντιμίρ Πούτιν ως αδιαμφισβήτητου ηγέτη της Ρωσίας για πολλά μέλη της ρωσικής ελίτ, ακόμη και αν η αιτία της καταστροφής μπορεί να μην αποδειχθεί ποτέ πλήρως.
Ο θάνατος του ηγέτη του Wagner απομακρύνει έναν άνθρωπο που φλέρταρε με την ατιμωρησία αφού ηγήθηκε της ανταρσίας που απείλησε την εξουσία του Ρώσου προέδρου. Η εξόντωσή του είναι ένας ισχυρός σταθεροποιητικός παράγοντας για το καθεστώς Πούτιν, σημειώνει το Bloomberg, επειδή δείχνει ότι όποιος αμφισβητεί τον πρόεδρο έχει άσχημο τέλος, σύμφωνα με τέσσερις πηγές που επικαλείται το πρακτορείο, οι οποίες μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Πολλοί στη ρωσική ελίτ είχαν σοκαριστεί από το γεγονός ότι ο Πούτιν δεν είχε τιμωρήσει αμέσως τον Πριγκόζιν μετά την ανταρσία του Ιουνίου, την οποία είχε καταγγείλει ως προδοσία. Η συντριβή που σκότωσε και τους 10 επιβαίνοντες στο ιδιωτικό τζετ που ταξίδευε από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη την Τετάρτη έγινε ακριβώς δύο μήνες μετά την ανταρσία που ο πρόεδρος είπε ότι είχε φέρει τη Ρωσία στα πρόθυρα “εμφυλίου πολέμου”.
“Ένας ζωηρός, δραστήριο και γεμάτος ιδέες Πριγκόζιν ήταν αναμφίβολα ένα ζήτημα για το καθεστώς που ενσάρκωνε την πολιτική ταπείνωση του Πούτιν”, δήλωσε η Τατιάνα Στανόβαγια, ιδρύτρια της εταιρείας R.Politik.
Καθώς οι Ρώσοι ερευνητές διερευνούν τις συνθήκες της συντριβής, πολλά ερωτήματα παραμένουν. Ορισμένοι από την ελίτ αναρωτιούνται ακόμη αν ο Πριγκόζιν έχει σκηνοθετήσει τον θάνατό του και δήλωσαν ότι θέλουν να περιμένουν τις εξετάσεις DNA για να βεβαιωθούν ότι ο ηγέτης της Wagner βρισκόταν στο αεροπλάνο.
Δεν είναι σαφές ποιος θα αναλάβει την ηγεσία των χιλιάδων μαχητών της μισθοφορικής ομάδας Wagner, αφού τόσο ο Πριγκόζιν όσο και ο Νο 2 της οργάνωσης, Ντμίτρι Ούτκινn, ήταν επιβάτες του αεροπλάνου.
Το γεγονός αυτό εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με το μέλλον των επιχειρήσεων της Wagner στην Αφρική, καθώς και τα τεράστια χρηματικά ποσά που κερδίζει η μισθοφορική ομάδα. Ένα τρίτο πρόσωπο που αναφέρεται από τις ρωσικές αεροπορικές αρχές ως επιβάτης του αεροπλάνου, ο Βαλέρι Τσεκάλοφ, ήταν υπεύθυνος για τα επιχειρησιακά οικονομικά της Wagner.
Ο Πούτιν προσπαθούσε να αποκαταστήσει την κλονισμένη εξουσία του στο εσωτερικό της χώρας του μετά την ανταρσία, εν μέσω αυξανόμενης οργής για την “παγωμένη” εισβολή του Ρώσου ηγέτη στην Ουκρανία, η οποία διανύει πλέον τον 18ο μήνα της. Ο Πριγκόζιν είχε κερδίσει την εύνοια μεγάλης μερίδας του κοινού με τις θρασύτατες και υβριστικές επιθέσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εναντίον των στρατιωτικών ηγετών, κατηγορώντας τους ότι σαμποτάρουν την πολεμική προσπάθεια.
Η σκληρή γλώσσα του Πριγκόζιν τον έκανε δημοφιλή σε πολλούς απλούς Ρώσους, οι οποίοι τον επευφημούσαν στους δρόμους της νότιας πόλης Ροστόφ-ον-Ντον στο τέλος της σύντομης ανταρσίας του. Η προθυμία του να επισκεφθεί και να συνομιλήσει με συγγενείς νεκρών μαχητών της Wagner ήταν επίσης σε έντονη αντίθεση με την αποστασιοποίηση του Πούτιν και άλλων κορυφαίων αξιωματούχων.
Ο Πριγκόζιν ήταν επίσης δημοφιλής σε ορισμένους στρατιωτικούς, οι οποίοι συμφωνούσαν με τις επικρίσεις του κατά της ρωσικής στρατιωτικής ηγεσίας. Η συντριβή του αεροσκάφους σημειώθηκε μία ημέρα αφότου έγινε γνωστό ότι ο Σεργκέι Σουροβίκιν, ένας κορυφαίος στρατηγός που είχε τη συμπάθεια του Πριγκόζιν, είχε απομακρυνθεί από τη θέση του, εν μέσω κατηγοριών για στήριξη του επικεφαλής της Wagner.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πριγκόζιν είχε ζητήσει την απομάκρυνση του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, στενού συμμάχου του Πούτιν, και του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Άμυνας, Βαλέρι Γεράσιμοφ. Όμως ο Πούτιν στάθηκε στο πλευρό των δύο ανδρών, δείχνοντας στην ελίτ ότι η πίστη σε αυτόν είναι υψίστης σημασίας, ακόμη και εν μέσω επικρίσεων για τις επιδόσεις του στρατού στην Ουκρανία.
“Ο Πούτιν έδειξε τι συμβαίνει σε όποιον τολμά να αμφισβητήσει το καθεστώς ή να μην υπακούσει”, δήλωσε η Μαρία Σνεγκόβαγια, ανώτερη συνεργάτης του Europe, Russia, and Eurasia Program at the Center for Strategic and International Studies. “Είναι ένα ισχυρό μήνυμα και γίνεται σκόπιμα σε τέτοια κλίμακα”.
Ο Ρώσος πρόεδρος προετοιμάζεται ήδη για την προσπάθειά του να εξασφαλίσει μια πέμπτη θητεία στις εκλογές του Μαρτίου 2024. Η εκστρατεία αυτή λαμβάνει χώρα με πολλούς στην ελίτ να είναι πεπεισμένοι ότι έχει ανακτήσει την εξουσία του και έχει αποδείξει τη δύναμή του μετά από μήνες σύγχυσης σχετικά με τις πολιτικές επιπτώσεις της ανταρσίας της Wagner.
Πολιτικά, ο Πούτιν απομάκρυνε όλους τους επικριτές της απόδοσης της Ρωσίας στον πόλεμο “και έδειξε σε όλους ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης”, δήλωσε ο Αντρέι Σολντάτοφ, ειδικός στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. “Αν ο Πριγκόζιν σκοτώθηκε πράγματι στη συντριβή αεροπλάνου, αυτό σημαίνει ότι ο Πούτιν είναι ένας πολύ ψυχρός και σκληρός παίκτης”.
Στο εξωτερικό, επίσης, αξιωματούχοι στις ΗΠΑ και την Ευρώπη εξέφρασαν μικρό σοκ για το γεγονός ότι ο Πριγκόζιν μπορεί να ήταν στόχος δολοφονίας.
“Δεν γνωρίζω με βεβαιότητα τι συνέβη, αλλά δεν εκπλήσσομαι”, δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους. “Ελάχιστα πράγματα γίνονται στη Ρωσία χωρίς να το ξέρει ο Πούτιν”, πρόσθεσε.
“Το σημερινό ρωσικό σύστημα, η Ρωσία του Πούτιν, είναι χτισμένο πάνω στο θάνατο και τον πόνο”, δήλωσε την Πέμπτη η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ σε συνέντευξή της στο ραδιόφωνο Deutschlandfunk. “Η Ρωσία, με ή χωρίς τη Wagner, θα συνεχίσει το κυνικό της παιχνίδι, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στην Αφρική”.