«Ο χειμώνας έρχεται. Και ξέρουμε τι έρχεται μαζί του»: ανάμεσα στους φανατικούς της τηλεοπτικής σειράς «Game of Thrones», δεν υπάρχει ούτε ένας που να μην ξέρει τι σημαίνει αυτή η φράση για τους κατοίκους του Γουέστερος. Στο συριζαϊκό σύμπαν, δεν είναι ο χειμώνας που δυσκολεύει τα στελέχη του κόμματος, που τα φοβίζει ως ιδέα γιατί ξέρουν τι έρχεται μαζί του. Είναι το φθινόπωρο, το συνέδριο του Οκτωβρίου, που στον πυρήνα του θα έχει μια κόντρα, τα προεόρτια της οποίας έχουν ξεκινήσει προτού αλλάξει καλά καλά η εποχή. Είναι μια κόντρα που, ανάλογα με το ποιον ρωτάει κανείς, έχει διαφορετική αφορμή, έχει όμως δύο σίγουρους πρωταγωνιστές: έναν νυν και έναν πρώην πρόεδρο. Ο Στέφανος Κασσελάκης αναγνωρίζει (τουλάχιστον) το χάσμα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στον ίδιο και τον προκάτοχό του. Ο Αλέξης Τσίπρας συστηματικά επιλέγει να το αγνοεί, να μην παίζει ο ίδιος το παιχνίδι θρέφοντάς το – παρότι μπήκε στον πειρασμό αποδεδειγμένα έστω μία φορά, στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως τα στελέχη που έχουν αναφορές στον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ θέλουν να ακολουθήσουν το παράδειγμά του – μάλλον το αντίθετο. Και μιλάμε πάντα για ένα παιχνίδι που παίζεται σε πατρίδες. Με την τελική, που θα κρίνει και το αποτέλεσμα, να παίζεται το τριήμερο 4-6 Οκτωβρίου.
Παρτίδα πρώτη: το παιχνίδι της δεοντολογίας
Την ερχόμενη Παρασκευή, η Επιτροπή Δεοντολογίας του ΣΥΡΙΖΑ περιμένει τον Χρήστο Σπίρτζη: εν μέσω καλοκαιριού, εβδομήντα μέλη του κόμματος που πρόσκεινται στην ηγεσία υπέγραψαν το σχετικό αίτημα, για «αντικαταστατική, αντιδεοντολογική και αντικομματική συμπεριφορά», με αφορμή δηλώσεις του πρώην υπουργού για τον Κασσελάκη, αλλά και το είδος της σύγκλισης που προκρίνει με τις υπόλοιπες προοδευτικές δυνάμεις. Στις αρχές του μήνα, ύστερα από ένα διήμερο και δημόσιας συζήτησης, «κλείδωσε» η επόμενη ημερομηνία: 23 Αυγούστου. Ηδη ο Σπίρτζης έχει πάρει μια σύσταση, όχι για την ουσία της υπόθεσης, αλλά για τη στάση και το ύφος του απέναντι στην Επιτροπή, στης οποίας το αίτημα απάντησε σχεδόν δύο εβδομάδες αφότου απεστάλη – κι αυτό για να πει πως δεν έχει χρόνο.
Ηδη στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, που έχουν υπογράψει το κείμενο των «87» απέναντι στους χειρισμούς Κασσελάκη εντός και εκτός κόμματος, έχουν δημόσια δηλώσει πως δεν μπορεί στέλεχος να τιμωρείται για τις προσωπικές του απόψεις. Από την άλλη, το επικριτικό ύφος του Σπίρτζη απέναντι στην ηγεσία δεν έχει κοπάσει – αν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, λένε οι εκτιμήσεις έμπειρων παρατηρητών στα συριζαϊκά τεκταινόμενα, θα είναι και γιατί ο ίδιος επέλεξε να ανεβάσει αντί να ρίξει τους τόνους. Θέλει όμως να τους ρίξει; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που τονίζουν πως τυχόν παραπομπή του Σπίρτζη στην Κεντρική Επιτροπή που θα συνεδριάσει στις 7-8 Σεπτεμβρίου με εισήγηση για διαγραφή θα αποτελέσει τη θρυαλλίδα μεγαλύτερων εσωκομματικών εξελίξεων.
Το θέμα για τους «87» είναι το διακύβευμα: Εχουν τα «κουκιά» που απαιτούνται για να δείξουν τη δύναμή τους στην ΚΕ, αποτρέποντας μια πιθανή διαγραφή; Εχουν βρει πρόσωπο που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την ηγεσία Κασσελάκη κάποια στιγμή από τις 23 Αυγούστου μέχρι το συνέδριο; Οι συζητήσεις, προφανώς, έχουν γίνει και θα συνεχίσουν να γίνονται ενόψει εσωκομματικών διεργασιών, με διάφορες βερσιόν που φέρονται να έχουν πέσει στο τραπέζι και να έχουν αποσυρθεί. Η αλήθεια είναι πως όλοι θα ήθελαν έναν – αυτός ο ένας όμως καμία διάθεση δεν δείχνει να εμπλακεί, με αυτόν τον τρόπο. Ασχέτως αν η απόσταση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ της οδού Αμαλίας και της Κουμουνδούρου ούτε τον ενοχλεί ούτε τον δυσκολεύει.
Παρτίδα δεύτερη: το παιχνίδι της Βουλής
Αυτό δεν σημαίνει πως ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας παίκτης που έχει σκουριάσει. Πριν από μερικούς μήνες, σε μια άτυπη περίοδο ανακωχής, είχε γίνει λίγο – πολύ σαφές πως ειδικά ο Μιχάλης Καλογήρου αλλά και η πρώτη επιλαχούσα Πόπη Τσαπανίδου δεν θα έμπαιναν εμπόδιο στην είσοδο του Κασσελάκη στη Βουλή, στην περίπτωση που ο πρώτος του Επικρατείας, Οθωνας Ηλιόπουλος, ανακοίνωνε την παραίτησή του. Και οι δύο βρίσκονταν πάνω από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ στη λίστα του Επικρατείας και, τότε, ο Τσίπρας δεν ήθελε να σηκώσει παραπάνω τους τόνους απέναντι στον Κασσελάκη – είχε προηγηθεί η πρώτη πράξη της κόντρας στο συνέδριο του Ιανουαρίου. Η ειδοποιός διαφορά της περίπτωσης Τσαπανίδου από αυτήν του Καλογήρου δεν έγινε αντιληπτή με τη μία: η πρώην εκπρόσωπος Τύπου δεν έχει θεσμική θέση στο ινστιτούτο του πρώην πρωθυπουργού, δεν έχει την ίδια σύνδεση που θα φαινόταν ως εμπόδιο στην πλευρά Κασσελάκη – και λέγεται πως η ίδια η Τσαπανίδου τότε είχε τονίσει πως θα παραιτηθεί από το δικαίωμά της να ορκιστεί βουλευτής, αν και οι υπόλοιποι τέσσερις που τη χωρίζουν από τον Κασσελάκη παραιτούνταν επίσης, κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωση της Ζωρζέτας Λάλη.
Επισήμως, ο Τσίπρας όχι απλώς δεν έχει ακουμπήσει το ταμπλό του παιχνιδιού, αλλά αντιθέτως ένα στέλεχος της δικής του πλευράς έχει αποτρέψει την πιθανότητα η έδρα του ΣΥΡΙΖΑ να χαθεί υπέρ της Νέας Αριστεράς, την οποία πλέον στηρίζει η Λάλη. Ανεπισήμως, όμως, δεν είναι λίγα τα στελέχη στην κυβερνητική πλευρά που θα εκλάβουν μια πιθανή ορκωμοσία της Τσαπανίδου ως μήνυμα: λίγες εβδομάδες πριν από το καταστατικό συνέδριο που διαμορφώνει το μέλλον του κόμματος, τα στελέχη της πλευράς Τσίπρα (με ή χωρίς αυτόν) δεν αφήνουν τον έλεγχο της ΚΟ στα χέρια του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, κρατώντας την ιδιότυπη ισορροπία που εξασφαλίζει η παρουσία του Σωκράτη Φάμελλου στη θέση του επικεφαλής. Στερώντας, παράλληλα, τη δυνατότητα από τον Κασσελάκη να μετρηθεί εντός κοινοβουλίου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και να ψάξει ένα modus vivendi με τον Νίκο Ανδρουλάκη – δεν του προσφέρουν καν το κοινοβουλευτικό πλεονέκτημα σε περίπτωση που, στα μέσα Οκτωβρίου, ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι πρόσωπο εκτός Βουλής.
Παρτίδα τρίτη: το παιχνίδι των αλλαγών
Ολα θα κριθούν τον Οκτώβριο, σε μια μάχη που είναι τελευταία σε χρονολογική σειρά μεν, έχει όμως ήδη ξεκινήσει. Από τη μια πλευρά, ο Κασσελάκης δεν αστειεύεται όταν λέει πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αλλάξει μορφή, πως ενδεχομένως πρέπει να διαμορφώσει σχετικά ακόμα και τη βιτρίνα του brand του, μετατρέποντας το δεύτερο συνθετικό του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία: τα ποσοστά του κόμματος που στη μεγάλη εικόνα βαίνουν μειούμενα από το 2015 και μετά, η εσωκομματική φαγωμάρα που όλο και βγαίνει σε δημόσια θέα, τα οργανωτικά ελλείμματα και το μη λειτουργικό οργανόγραμμα, ακόμα και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις που δυσκολεύουν την (ήδη ψηφισμένη) διεύρυνση αποτελούν τα βασικά του επιχειρήματα για τις επιβεβλημένες αλλαγές. Είναι όμως ο κατάλληλος να τις εφαρμόσει; Στην εσωκομματική του αντιπολίτευση υπάρχουν πρόσωπα που προκρίνουν εδώ και χρόνια την ανοιχτή απεύθυνση στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Το θέμα έγκειται στον τρόπο, αλλά κυρίως στις δομικές αλλαγές που εξήγγειλε σε πρώτη φάση ως ιδέες ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες επί της ουσίας μετατρέπουν τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα διαφορετικό κόμμα. Στην πλευρά των αντιφρονούντων υπάρχουν διάφορες οπτικές, οι οποίες μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνουν την άποψη πως το μυαλό όλων πρέπει να είναι στραμμένο σε ένα ευρύτερο κεντροαριστερό σχήμα, καινούργιο, γιατί τα υφιστάμενα κόμματα έχουν κλείσει τον κύκλο τους.
Με δεδομένο πως ο Κασσελάκης έχει ήδη δηλώσει «παρών» και σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τα στελέχη αυτά στην πραγματικότητα θα ήθελαν να μεταφέρουν την κόντρα του με τον Τσίπρα σε ένα άλλο σχήμα. Ή θα ήθελαν η εμφάνιση του Τσίπρα στο ταμπλό να σβήσει το παιχνίδι που εκείνη την ώρα θα βρίσκεται σε εξέλιξη, ανάμεσα στον Κασσελάκη και κάποιον άλλο. Σενάρια που, ξανά, γίνονται χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στην εξίσωση η πρόθεση του ίδιου του Τσίπρα ή η διάθεση του Κασσελάκη, ο οποίος τουλάχιστον σε εσωκομματικό επίπεδο από την ημέρα που έγινε πρόεδρος δεν έχει πιαστεί αδιάβαστος.