Σε δύσκολη θέση βρίσκεται ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν μετά την κακή του εμφάνιση στο πρώτο προεδρικό ντιμπέιτ με τον αντίπαλό του στις εκλογές του Νοεμβρίου Ντόναλντ Τραμπ.
Καθώς οι εκλογές του Νοεμβρίου πλησιάζουν, τονίζει το BBC σε ανάλυσή του, όλο και περισσότεροι Δημοκρατικοί ζητούν από τον Μπάιντεν να αποχωρήσει από την κούρσα λόγω ανησυχιών για την κατάσταση υγείας του.
Περίπου δώδεκα Δημοκρατικοί έχουν ζητήσει δημοσίως από τον Μπάιντεν να αποχωρήσει και να αντικατασταθεί από κάποιον νεότερο από το κόμμα του.
Ο Μπάιντεν από τη μεριά του υποστηρίζει σθεναρά ότι θα παραμείνει στην κούρσα, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια δημόσιων εκδηλώσεων και σε συνεντεύξεις στο ABC News και το MSNBC. Αν δεν δεχτεί να αποχωρήσει, η κατάσταση δείχνει άσχημη.
Το BBC παρουσίασε αναλυτικά ορισμένα σενάρια.
Μπορεί να αποσυρθεί ο Μπάιντεν;
Πράγματι μπορεί να παραιτηθεί αν – και αυτό είναι ένα μεγάλο αν – ο Μπάιντεν αποφασίσει να παραιτηθεί από το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος, θα ήταν σχετικά εύκολο να βρεθεί άλλος υποψήφιος.
Ο υποψήφιος του κόμματος θα μπορούσε να επιλεγεί επίσημα στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών (DNC) στο Σικάγο από τις 19 έως τις 22 Αυγούστου.
Οι Δημοκρατικοί φέρονται να σχεδιάζουν να διορίσουν τον Μπάιντεν και την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις ουσιαστικά πριν από αυτή το Συνέδριο.
Εκεί, ο υποψήφιος πρέπει να κερδίσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των “αντιπροσώπων” – των αξιωματούχων του κόμματος που επιλέγουν επίσημα τον υποψήφιο. Οι αντιπρόσωποι κατανέμονται στους υποψηφίους αναλογικά με βάση τα αποτελέσματα των προκριματικών εκλογών κάθε πολιτείας.
Φέτος, ο Μπάιντεν κέρδισε σχεδόν το 99% των σχεδόν 4.000 αντιπροσώπων.
Σύμφωνα με τους κανόνες του DNC, οι αντιπρόσωποι αυτοί “δεσμεύονται” να υποστηρίξουν τον εν ενεργεία πρόεδρο.
Εάν ο Μπάιντεν αποχωρήσει οικειοθελώς, η διαδικασία θα μπορούσε να μετατραπεί σε ανοικτή για όλους.
Οι Δημοκρατικοί θα έμεναν με ένα ανοιχτό συνέδριο όπου θα πρότειναν πιθανούς υποψηφίους και θα συνέχιζαν να ψηφίζουν μέχρι κάποιος να λάβει την πλειοψηφία των ψήφων των αντιπροσώπων.
Αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια “μάχη” μεταξύ των Δημοκρατικών που διεκδικούν το χρίσμα.
Ο Μπάιντεν δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής καμία ένδειξη ότι εξετάζει το ενδεχόμενο αποχώρησης από την κούρσα. Αλλά αν αποφασίσει να το κάνει, “αυτό ανοίγει ένα εντελώς διαφορετικό κουτί”, δήλωσε η πολιτική ιστορικός Leah Wright Rigueur στο BBC News. “Νομίζω ότι αν αντικατασταθεί, μέρος της διαπραγμάτευσης για την αποχώρησή του θα ήταν να έχει ο ίδιος τον τελευταίο λόγο για το ποιος θα τον αντικαταστήσει”, πρόσθεσε.
Θα μπορούσε να αναγκαστεί να αποχωρήσει;
Αν δεν θέλει να αποχωρήσει, εδώ είναι που η διαδικασία γίνεται πραγματικά δύσκολη.
Στη σύγχρονη πολιτική εποχή, ένα μεγάλο εθνικό κόμμα δεν έχει επιχειρήσει ποτέ εχθρική κατάληψη του χρίσματος.
Ωστόσο, οι κανονισμοί του DNC έχουν κάποια παραθυράκια που θα μπορούσαν, θεωρητικά, να καταστήσουν εφικτή την απομάκρυνση του Μπάιντεν.
Οι κανονισμοί επιτρέπουν στους αντιπροσώπους να “αντανακλούν με κάθε καλή συνείδηση τα συναισθήματα εκείνων που τους εξέλεξαν”, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να κοιτάξουν προς κάποιον άλλο.
“Θα μπορούσε να προκύψει ένα απίστευτα άσχημο σενάριο”, δήλωσε η Wright Rigueur.
Ειδικοί δήλωσαν στο BBC News ότι αμφιβάλλουν αν θα υπάρξει εξέγερση μεταξύ των αντιπροσώπων του κόμματος. Αλλά το DNC μπορεί να αλλάξει τους κανόνες του κόμματος ανά πάσα στιγμή.
Η Wright Rigueur επεσήμανε το 1968, όταν ο πρόεδρος Λίντον Μπέινς Τζόνσον αποφάσισε να μην θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή.
Το κόμμα στράφηκε από μια ανοικτή διαδικασία συνεδρίου, κατά την οποία οι αντιπρόσωποι μπορούσαν να ψηφίσουν όποιον επέλεγαν, σε μια δεσμευμένη διαδικασία, όπου ένας αντιπρόσωπος συνδεόταν με έναν υποψήφιο με βάση τα αποτελέσματα των προκριματικών εκλογών.
Ακόμη και αν ο Μπάιντεν αποχωρούσε ξαφνικά από την κούρσα, συντηρητικές ομάδες έχουν ορκιστεί να καταθέσουν αγωγές αμφισβητώντας τη νομιμότητα της επιλεξιμότητας οποιουδήποτε αντικαταστάτη των Δημοκρατικών για το ψηφοδέλτιο.
Θα αντικαταστήσει η Κάμαλα Χάρις τον Μπάιντεν;
Η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις παίρνει αυτομάτως τη θέση του Μπάιντεν, εάν αυτός παραιτηθεί κατά τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας.
Αλλά οι ίδιοι κανόνες δεν ισχύουν αν ο Μπάιντεν αποσυρθεί ως υποψήφιος για την εκλογική κούρσα του Νοεμβρίου και δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός που θα έδινε στην αντιπρόεδρο το πάνω χέρι σε ένα ανοιχτό συνέδριο.
Αντ’ αυτού, η Χάρις θα πρέπει να κερδίσει την πλειοψηφία των αντιπροσώπων, όπως κάθε άλλος υποψήφιος. Ενδέχεται ο Μπάιντεν να την υποστηρίξει για να τον αντικαταστήσει, αν εκείνος τελικά αποχωρήσει.
Καθώς βρίσκεται ήδη στο ψηφοδέλτιο των Δημοκρατικών, η Χάρις θα έχει πρόσβαση σε όλα τα κονδύλια της προεκλογικής εκστρατείας που διαθέτει σήμερα ο πρόεδρος. Και έχει εθνικό προφίλ. Αλλά η σχετικά χαμηλή δημοτικότητά της στο αμερικανικό κοινό μπορεί να μετριάσει αυτό το πλεονέκτημα.
Θα μπορούσε να γίνει επίκληση της 25ης τροπολογίας;
Η 25η τροπολογία του Συντάγματος της χώρας επιτρέπει στον/στην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ και στην πλειοψηφία του υπουργικού συμβουλίου να κηρύξουν τον πρόεδρο ανίκανο να ασκήσει τα καθήκοντά του.
Σε περίπτωση επίκλησης της 25ης τροπολογίας, η εξουσία μεταβιβάζεται στον/στην αντιπρόεδρο για να εκτελεί χρέη προέδρου. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν.
Αλλά μετά το ντιμπέιτ, υψηλόβαθμοι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο κάλεσαν το υπουργικό συμβούλιο του Μπάιντεν να εξετάσει το ενδεχόμενο επίκλησης της 25ης τροπολογίας.
Μετά την εξέγερση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ το 2021, η ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο προέτρεπε τον τότε αντιπρόεδρο Μάικ Πενς να επικαλεστεί την 25η τροπολογία για να ανατρέψει τον Τραμπ, αλλά η κίνηση αυτή δεν οδήγησε πουθενά.