Η εντεινόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια, με βασική αιχμή την ακρίβεια και συνολικά την κατάσταση της οικονομίας, μεταφράζεται ήδη σε φθορά της κυβέρνησης, την ώρα που η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ οδηγεί το ΠΑΣΟΚ στη θέση της δημοσκοπικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ συνεχίζεται και η ενίσχυση του χώρου της Ακροδεξιάς.
Αυτά τα είναι τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μεγάλη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MEGA που παρουσιάστηκε στο βραδυνό δελτίο την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου.
Ενίσχυση δυσαρέσκειας – 71% πιστεύουν ότι η χώρα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση
Η αύξηση της κοινωνικής δυσαρέσκειας αποτυπώνεται καταρχάς στην απάντηση στο ερώτημα εάν η χώρα κινείται προς τη σωστή ή τη λάθος κατεύθυνση. Και αυτό γιατί το 71% απαντούν ότι κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση (από 65% τον Ιούνιο) και μόλις το 23% αναφέρει ότι κινείται στη σωστή κατεύθυνση (από 28% τον Ιούνιο).
Ως προς το ποια προβλήματα είναι αυτά που σήμερα οι πολίτες κρίνουν ως σημαντικότερα, αυτά είναι πρώτα από όλα η ακρίβεια και συνολικά η οικονομία, όπως προκύπτει από τις αυθόρμητες απαντήσεις που έδωσαν. Ενδιαφέρον έχει ότι ανεβαίνει και η σημασία που αποδίδουν οι πολίτες στην ιατρική περίθαλψη και τα προβλήματα σε σχέση με αυτή, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πείθει η κυβερνητική ρητορική ότι έχουν βελτιωθεί τα πράγματα στο ΕΣΥ. Ενδιαφέρον έχει επίσης, ότι σχετικά ψηλά είναι και το πρόβλημα της κρίσης των θεσμών.
Η απαισιοδοξία για το πώς πηγαίνουν τα πράγματα σε σχέση με την οικονομία αποτυπώνεται και σε σχέση με την υποχώρηση του δείκτη οικονομικής εμπιστοσύνης στο -52%
Πόσοι σκέφτονται να συμμετέχουν στη διαδικασία εκλογής προέδρου του ΠΑΣΟΚ
Με τη διαδικασία εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ να βρίσκεται στην τελική ευθεία, η δημοσκόπηση εξέτασε και το ενδιαφέρον που υπάρχει για τη συμμετοχή σε αυτή. Αποτυπώνεται ότι το ενδιαφέρον είναι οριακά υψηλότερο από την προηγούμενη διαδικασία εκλογής ηγεσίας.
Εμφανής η δημοσκοπική υποχώρηση της κυβέρνησης
Ως προς το πώς διαμορφώνονται οι κομματικοί συσχετισμοί, η δημοσκόπηση αποτυπώνει την εκλογική φθορά που ήδη καταγράφεται για τη Νέα Δημοκρατία.
Καταρχάς ως προς τα όρια της πολιτικής επιρροής, δηλαδή το εάν οι πολίτες θα μπορούσαν ή όχι να ψηφίσουν ένα κόμμα, το ΠΑΣΟΚ παραμένει στην πρώτη θέση ως προς τη δυνητική επιρροή, με τη Νέα Δημοκρατία να αποτυπώνει μείωση της συνολικής δυνητικής επιρροής της, κάτι που αποτυπώνεται και για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Σε αυτό το φόντο η Νέα Δημοκρατία εμφανίζει σαφή υποχώρηση ως προς την πρόθεση ψήφου, που είναι στο 22% ενώ τον Ιούνιο ήταν 24.4%. Μεγάλη και η υποχώρηση στον ίδιο δείκτη και του ΣΥΡΙΖΑ από 11,1% σε 7%, ενώ αντιθέτως το ΠΑΣΟΚ σημειώνει άνοδο στο 11,6% από 10,3% τον Ιούνιο. Υποχώρηση μικρή έχει και το ΚΚΕ, στο 7,2% από 7,9%. Άνοδο καταγράφουν και οι σχηματισμοί της Άκρας Δεξιάς: στο 8.1% από 7,4% η Ελληνική Λύση, στο 3,3% από 2,2% η Νίκη και στο 4% από 2,5% η Φωνή της Λογικής. Υποχώρηση της Πλεύσης Ελευθερίας από το 4,6% στο 3,9%, ενώ τόσο η Νέα Αριστερά όσο και το ΜέΡΑ25 κινούνται σε χαμηλότερα ποσοστά.
Τα ποσοστά αυτά αντανακλούν και τους διαφορετικούς βαθμούς συσπείρωσης των κομμάτων και τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων τους. Η Νέα Δημοκρατία παραμένει το κόμμα με την υψηλότερη συσπείρωση, όμως έχει σαφείς διαρροές προς το ΠΑΣΟΚ και προς τα κόμματα της Άκρας Δεξιάς. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πολύ χαμηλή συσπείρωση (52,5%), που εξηγεί και τη μεγάλη υποχώρησή του, καταγράφοντας σημαντικές διαρροές προς το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, την Πλεύση Ελευθερίας. Το ΠΑΣΟΚ έχει συσπείρωση 72%, με τις μεγαλύτερες διαρροές του να είναι προς τη ΝΔ.
Ως προς το πώς αναλογεί η πρόθεση ψήφου στην κατανομή των πολιτών στην κλίμακα αριστερά και δεξιά, είναι σαφές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει το υψηλότερο ποσοστό του μεταξύ όσων δηλώνουν αριστεροί, όμως και εκεί δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό και μετά στην κατηγορία των κεντροαριστερών. το ΠΑΣΟΚ έχει την ισχυρότερη παρουσία του σε όσους δηλώνουν κεντροαριστεροί, αγγίζοντας εκεί το 33,6%. Η Νέα Δημοκρατία έχει την ισχυρότερη παρουσία μεταξύ των κεντροδεξιών ψηφοφόρων, ισχυρή μεταξύ των κεντρώων, όμως παρότι το βασικό κόμμα των δεξιών ψηφοφόρων είναι εμφανές ότι εκεί υπάρχει και ισχυρή παρουσία των ακροδεξιών σχηματισμών.
Όλα αυτά συμπυκνώνονται και στην εκτίμηση ψήφου που κάνει η Metron Analysis. Σύμφωνα με αυτή, η Νέα Δημοκρατία υποχωρεί το 30,4% του Ιουνίου, που ήδη ήταν αντανάκλαση της φθοράς που εκφράστηκα και στο 28,3% των ευρωεκλογών, στο 29,8% με όλο τον συμβολισμό αυτή της υποχώρησης κάτω από το 30%. Ο ΣΥΡΙΖΑ περνάει στην πέμπτη θέση, καθώς η εκτίμηση είναι για 9,5% από 13,8% τον Ιούνιο. Το ΠΑΣΟΚ περνάει στη δεύτερη θέση με μια εκτίμηση ψήφου στο 15,7% σε σχέση με το 12,9% του Ιουνίου, ενώ στην τρίτη θέση περνάει η Ελληνική Λύση με 10,9% από 9,2% και το ΚΚΕ έχει ελάχιστη υποχώρηση από το 9,9% στο 9,7%. Ανοδική εκτιμάται ότι είναι η Νίκη με εκτίμηση ψήφου στο 4,4% και σε μικρή υποχώρηση η Πλεύση Ελευθερίας στο 5,3%. Αντιθέτως ανοδική καταγράφεται η Φωνή της λογικής στο 5,4% από 3,1% τον Ιούνιο. Η Νέα Αριστερά εξακολουθεί να μην μπορεί να καταγράψει εκτίμηση ψήφου που να ξεπερνά το όριο του 3%.
Το νέο τοπίο που διαμορφώνεται
Η Νέα Δημοκρατία παραμένει ο πιο συμπαγής πόλος του πολιτικού σκηνικού, όμως είναι σαφές ότι έχει ήδη φθορά που έχει αυξητική τάση. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι κοινοβουλευτικά κυρίαρχη, όμως εκπροσωπεί ένα μειοψηφικό κομμάτι που κορμό του δείχνει να έχει όσους γενικά πιστεύουν ότι τα πράγματα πάνε στη σωστή κατεύθυνση, εκτίμηση που δεν είναι πλειοψηφική στην κοινωνία.
Στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς έχουμε ανακατατάξεις. Η βαθιά και αποδιαρθρωτική κρίση του ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται και σε μια σημαντική υποχώρηση της εκλογικής επιρροής. Αυτό επιτρέπει στο ΠΑΣΟΚ να διεκδικεί να είναι η δημοσκοπική αξιωματική αντιπολίτευση. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο ευρύτερος αυτός χώρος δεν ενισχύεται παρά τη φθορά της κυβέρνησης. Η αθροιστική εκτίμηση ψήφου του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ ήταν 26.7% τον Ιούνιο ενώ τώρα υποχωρεί στο 25,2%. Εάν κανείς συνυπολογίσει και την μικρή υποχώρηση του ΚΚΕ γίνεται σαφές ότι η δυσαρέσκεια αυτή τη στιγμή δεν οδηγεί ενίσχυση των χώρων που είναι αριστερά του Κέντρου.
Αντιθέτως, έχει ενδιαφέρον η αύξηση της εκλογικής επιρροής της Ακροδεξιάς. Θυμίζουμε ότι στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου Ελληνική Λύση, Νίκη και Φωνή της λογικής είχαν αθροιστικά 16,7%, τον Ιούνιο η αθροιστική εκτίμηση ψήφου ήταν 15,3% και τώρα η δημοσκόπηση δίνει αθροιστική εκτίμηση ψήφου για τους τρεις σχηματισμούς της Άκρας Δεξιάς στο 20,7% πολύ πάνω από την ιστορική επιρροή αυτού του χώρου. Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά και στη χώρα μας η Ακροδεξιά αρχίζει να αναδεικνύεται ως ένας πολιτικός πόλος με σημαντική επιρροή, εκμεταλλευόμενη την κοινωνική δυσαρέσκεια αλλά και την κρίση της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και Αριστεράς. Δεν είναι τυχαίο ότι και η κυβέρνηση ολοένα και περισσότερο δείχνει να θέλει να περιορίσει τις διαρροές προς την Ακροδεξιά.
Πάνω από όλα και αυτή η εκτίμηση ψήφου αποτυπώνει τη βασική αντίφαση της περιόδου. Η δυσαρέσκεια για τη Νέα Δημοκρατία είναι μεγάλη, με αποτέλεσμα να είναι καταγράφεται ότι είναι ο πόλος της πιο ισχυρής μειοψηφίας και όχι ένα πλειοψηφικό ρεύμα. Όμως, την ίδια στιγμή δεν αναδεικνύεται, αυτή τη στιγμή, κάποιος άλλος δυνάμει ηγεμονικός πόλος, αλλά ένας αστερισμός παραλλαγών έκφρασης της δυσαρέσκειας. Αυτό κάνει την κυριαρχία της ΝΔ να φαντάζει ισχυρή μεν, αλλά σε ένα έδαφος μιας πραγματικής πολιτικής ρευστότητας.
Ουσιαστικά, βλέπουμε σε αυτή τη δημοσκόπηση την ακτινογραφία μιας σαφώς μεταβατικής στιγμής στην πολιτική σκηνή, με ασαφές ακόμη το περίγραμμα των πιθανών εξελίξεων. Η κοινωνική δυσαρέσκεια, με επίκεντρο την οικονομία και την ακρίβεια είναι ο καταλύτης και τροφοδοτεί πολιτικές μετατοπίσεις, όμως αυτή τη στιγμή δεν καταγράφεται ο πολιτικός χώρος που αναγνωρίζεται από την κοινωνία ως η εναλλακτική πρόταση. Πολλά θα κριθούν από τις εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο αριστερότερα του Κέντρου, όμως την ίδια ώρα η βαρύτητα του χώρου της Ακροδεξιάς ενισχύεται. Αυτό σημαίνει ότι τελικά και το πολιτικό πρόσημο της κατεύθυνσης που θα πάρει η δυσαρέσκεια παραμένει ένα διακύβευμα.
Η ταυτότητα της έρευνας
