Τα προεκλογικά συνθήματα δεν είναι απλώς λέξεις τυπωμένες σε χαρτί, κανονικό ή ψηφιακό, για να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον αλλά και το συναίσθημα του εκάστοτε κομματικού ακροατηρίου. Στην πραγματικότητα μέσα από τα κεντρικά σλόγκαν, τα οποία φέρουν την υπογραφή (αν όχι και την αρχική έμπνευση) των πολιτικών αρχηγών, επιδιώκονται μηνύματα σε όσο το δυνατόν ευρύτερα ακροατήρια, έξω και πέρα από τα στενά κομματικά όρια. Εξού και τα ίδια τα συνθήματα της ευρωκάλπης δείχνουν να «καταργούν» τα όρια Αριστεράς – Δεξιάς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει το βλέμμα στο Κέντρο αλλά και δεξιότερα της κεντροδεξιάς παράταξης, δηλαδή στη «συμμαχία» που συσπειρώθηκε οδηγώντας τη ΝΔ στο 40% τον περασμένο Ιούνιο, μιλώντας «σταθερά» για μια κάλπη με ευρωπαϊκό και εθνικό αποτύπωμα. Ο Στέφανος Κασσελάκης επιχειρεί προοδευτικές (και θετικές) αναφορές στην καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ και ο Νίκος Ανδρουλάκης προσπαθεί να προβάλλει το ΠΑΣΟΚ ως «υπεύθυνη» και «αξιόπιστη» αντιπολίτευση.
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Οι στοχεύσεις της κυβέρνησης σε 5 λέξεις
Το κεντρικό σλόγκαν της ΝΔ είχε αποκαλυφθεί επισήμως στην εκδήλωση παρουσίασης του γαλάζιου ευρωψηφοδελτίου, καθορίζοντας έκτοτε την προεκλογική ρητορική κάθε γαλάζιου στελέχους, κυβερνητικού και κομματικού. Προβάλλεται εμφατικά στο γαλάζιο τηλεοπτικό σποτ και θα λειτουργήσει ξανά ως… φόντο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη οπωσδήποτε άλλες δύο φορές μέχρι την εκλογική αναμέτρηση και συγκεκριμένα στις δύο κεντρικές προεκλογικές εκδηλώσεις σε Αθήνα (7 Ιουνίου) και Θεσσαλονίκη (5 Ιουνίου). Αυτές οι πέντε λέξεις – το σύνθημα «Σταθερά, πιο κοντά στην Ευρώπη» – δεν αποτελούν μόνο τα θεμέλια της εν εξελίξει γαλάζιας καμπάνιας αλλά αποκαλύπτουν επιπλέον τις βασικές στοχεύσεις του κυβερνώντος κόμματος.
Πρώτον, ο Μητσοτάκης διατήρησε την πρώτη λέξη με την οποία είχε κινηθεί η ΝΔ προς τις τελευταίες εθνικές εκλογές («σταθερά, τολμηρά, μπροστά», έλεγε πέρυσι), επενδύοντας εκ νέου στο μήνυμα της εσωτερικής πολιτικής σταθερότητας. Και χρεώνοντας στην αντιπολίτευση ότι ζητάει «μόνο ένα πράγμα, το μήνυμα αποδοκιμασίας σε αυτή την κυβέρνηση, να αμφισβητηθεί δηλαδή η πολιτική σταθερότητα», προσπαθεί να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους (και προβληματισμένους, μετριοπαθείς κεντρώους που μπορεί να σκέφτονται εναλλακτικές, και πικραμένους δεξιούς) για την εθνική σημασία των παραδοσιακά χαλαρότερων ευρωπαϊκών εκλογών.
Δεύτερον, και πέρα από τον στόχο της ΝΔ να επικυρώσει την εντολή «σταθερότητας» του περασμένου καλοκαιριού (αυτόν εξυπηρετούν άλλωστε και οι συνεχείς πρωθυπουργικές βολές στον «λαϊκίστικο πατριωτισμό» από τα δεξιά και στον «άμορφο λαϊκισμό» από τα αριστερά), αναδεικνύεται με κάθε ευκαιρία η «Ευρώπη».
Η σύνδεσή της συγκεκριμένα με την ελληνική καθημερινότητα. Στόχος, όχι μόνο να τονίζεται η σημασία ισχυρής ελληνικής εκπροσώπησης σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο για αποτελεσματικές διεκδικήσεις προς όφελος της χώρας, αλλά ακόμα περισσότερο να προβάλλεται η ιστορία και ο σταθερά ευρωπαϊκός προσανατολισμός της ΝΔ – μήνυμα που απευθύνεται και σε ακροατήρια εκτός των παραδοσιακών νεοδημοκρατικών τειχών.
Τρίτον, η παράταξη επιχειρεί με τις λέξεις «πιο κοντά» να αναδεικνύει τη σημασία της συνέχειας στις μεταρρυθμίσεις και της σύγκλισης της Ελλάδας με τα ευρωπαϊκά δεδομένα – κάτι που κρύβει την παραδοχή ότι παραμένουν τομείς στους οποίους η Ελλάδα υστερεί, αλλά, σύμφωνα με γαλάζια στελέχη, ενισχύει επιπλέον το επιχείρημα ότι η ΝΔ «έχει σχέδιο» για βήματα προόδου που έχουν καθυστερήσει.
ΣΥΡΙΖΑ
Καμπάνια με πληθυντικό και αισιοδοξία
Στο στρατόπεδο του Στέφανου Κασσελάκη, το κεντρικό σύνθημα της προεκλογικής καμπάνιας, που μιλάει για «Καλύτερη Ζωή Τώρα», έχει προοδευτικές πολιτικές αναφορές και αμερικανική έμπνευση από πίσω, όμως στην πραγματικότητα δεν απευθύνεται μόνο σε αυτούς τους ψηφοφόρους – πλαισιωμένο από προτάσεις που αφορούν κυρίως την οικονομία, την ασφάλεια και το κράτος δικαίου, έχει στόχο τη μεσαία τάξη που μέχρι τώρα «κρατούσε» στον ΣΥΡΙΖΑ την οικονομική πολιτική που εφάρμοσε την περίοδο που βρισκόταν στη διακυβέρνηση της χώρας. Αυτές περικλείονται στη φράση που συνοδεύει κάθε εξειδικευμένο, στοχευμένο σποτάκι στο οποίο ο Κασσελάκης περιγράφει τις προτάσεις του κόμματος: «Η Ελλάδα που θέλουμε».
Πληθυντικός και αισιοδοξία: η Κουμουνδούρου, αναλύοντας την καμπάνια των εθνικών εκλογών του περασμένου Μαΐου, διαπίστωσε πως η απαισιοδοξία της κατάστασης της καθημερινότητας που περιγραφόταν δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η αλλαγή πλεύσης στην αναμέτρηση του Ιουνίου, στο λευκό σκηνικό, ήταν τόσο προφανής που δεν βοήθησε την κατάσταση.
Στόχος αυτή τη φορά είναι η καμπάνια του κόμματος να είναι θετική σε κάθε επίπεδο. Και σε αυτό το πλαίσιο ερμηνεύεται και το σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ, με την προοπτική να συνδέεται με το καλύτερο αποτέλεσμα για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης – στο «τώρα» φαίνεται η σημασία που δίνεται στις ευρωεκλογές, ώστε αυτές να σημάνουν την αρχή της «ανατροπής», μιας ακόμα λέξης που αξιοποιείται στη συριζαϊκή καμπάνια, για το ενδεχόμενο το κόμμα να «χτυπήσει» την πρώτη θέση είτε σε αυτή την κάλπη είτε στην εθνική του 2027.
Η «ανατροπή» συνοδεύεται με τη λέξη «αλλαγή», η οποία έχει εδώ και δεκαετίες πράσινη απόχρωση. Η επιλογή είναι μάλλον εύλογη: ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει τη στήριξη και κεντροαριστερών ψηφοφόρων, στη λογική πως αυτός είναι ο βασικός προοδευτικός πόλος απέναντι στη ΝΔ – και, σε κάθε περίπτωση, συνοδεύεται με την προαναγγελία καταστατικών αλλαγών στον ΣΥΡΙΖΑ το ερχόμενο φθινόπωρο, με αλλαγή οργάνων στο πλαίσιο του προσκλητηρίου ευρύτερων δυνάμεων «από τα κάτω».
ΠΑΣΟΚ
Με στήριξη από τους ευρω-σοσιαλιστές
Το ΠΑΣΟΚ έχει στόχο την ολική επαναφορά του στο δικομματικό σκηνικό – και, με αυτόν τον σκοπό, στη Χαριλάου Τρικούπη στοχεύουν στην προσέλκυση ενός κεντρώου ακροατηρίου, ακόμα και στους ψηφοφόρους που βρίσκονται στο μεταίχμιο, στον χώρο ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Ο σχηματισμός της καμπάνιας είναι στο τελικό στάδιο και εν αναμονή της παρουσίασης του κεντρικού συνθήματός της στο ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζουν τα «δυνατά» τους σημεία: μιλούν για την «υπεύθυνη και αξιόπιστη» αντιπολίτευση που έχει ανάγκη η χώρα ώστε να ασκηθεί σοβαρή πίεση στη γαλάζια κυβέρνηση της ΝΔ – πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στη θέση του βασικού αντιπάλου της.
Παράλληλα, το κόμμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση της καμπάνιας, πραγματοποιώντας και την κοινή εκδήλωση με το PES στη Λάρισα, στην οποία ομιλητής ήταν ο σοσιαλιστής υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν, Νίκολας Σμιτ. Για αυτή τη σημειολογική διπλή παρουσία αξιοποιήθηκαν τα συνθήματα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών για τις ευρωεκλογές, ενσωματώνοντας επί της ουσίας την ευρωπαϊκή καμπάνια και συμβολίζοντας και το στάτους του ΠΑΣΟΚ εντός της ευρωπαϊκής του οικογένειας: «Ολοι μαζί ενωμένοι για την Ευρώπη μας: κοινωνική, δημοκρατική, βιώσιμη».
Το διακύβευμα της κάλπης μπορεί κανείς να το αντιληφθεί από τις ομιλίες του Νίκου Ανδρουλάκη: «Πάμε μαζί, δυνατά, αξιόπιστα», ανέφερε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, «για την Ευρώπη που θέλουμε», ζητώντας από τους ψηφοφόρους να «βάλουν φρένο στην αλαζονεία της ΝΔ». Δύο φράσεις-κλειδιά συνδυάζουν το brand ΠΑΣΟΚ με τη σημερινή του παρουσία – η χρήση της «Δημοκρατικής Παράταξης», με τις γνωστές ιστορικές παραπομπές, ως κληρονομιά του κόμματος και ένδειξη μετωπικής σύγκρουσης με τη ΝΔ, και η φράση Ανδρουλάκη θεωρείται ότι επιβεβαιώθηκε με το διψήφιο ποσοστό που έλαβε το κόμμα στη διπλή εθνική κάλπη του περασμένου καλοκαιριού: «Το ΠΑΣΟΚ θα είναι και πάλι στην όχθη των νικητών», στη λογική πως τα ποσοστά των αντιπάλων του θα έχουν πέσει και τα δικά του θα έχουν αυξηθεί.