Κάτι λιγότερο από δύο εβδομάδες έχουν απομείνει πριν από τη νέα συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνόδου του ΟΗΕ, και οι σκιές αυξάνουν πάνω από την προσπάθεια προσέγγισης ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα. Η τελευταία ενέργεια εκ μέρους της Τουρκίας που έχει να κάνει με ξεκάθαρη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας είναι οι δύο ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε για ασκήσεις (από τις 16 έως τις 20 Σεπτεμβρίου) με χρήση πυρών, δεσμεύοντας περιοχή της οποίας τα βόρεια όριά της φτάνουν στα 3 χιλιόμετρα από τις ακτές της Σαμοθράκης και, φυσικά, επικαλύπτοντας Εθνικό Εναέριο Χώρο. Η Αθήνα αντέδρασε με αντιΝΟΤΑΜ, ακυρώνοντας το κομμάτι της περιοχής που μπαίνει στον Ελληνικό Εναέριο Χώρο. Η κίνηση αυτή της Τουρκίας ήρθε μόλις ένα 24ωρο μετά την επίσης παράτυπη NAVTEX, με την οποία ουσιαστικά ζητούσε την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου από τη Θάσο μέχρι και το Καστελλόριζο, με αφορμή χθεσινή ελληνική αεροναυτική άσκηση και ενώ η ίδια με επίσης παράτυπη οδηγία προς ναυτιλλομένους εξήγγειλε στρατιωτική άσκηση για σήμερα μεταξύ Ρόδου και Μεγίστης.
Και νέες παραβιάσεις
Μπορεί οι υπερπτήσεις και παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου να έχουν «κοπεί μαχαίρι» για προφανείς επικοινωνιακούς λόγους της Τουρκίας, η οποία επιζητεί την έξωθεν καλή μαρτυρία, ωστόσο στη θάλασσα οι παραβιάσεις των Ελληνικών Χωρικών Υδάτων από την τουρκική ακτοφυλακή και το πολεμικό ναυτικό της συνεχίζονται όχι απλώς απρόσκοπτα αλλά και με αυξητική τάση. Σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, ενώ πέρυσι από την αρχή του χρόνου μέχρι και το τέλος Ιουλίου τα τουρκικά σκάφη είχαν σημειώσει 909 παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων, φέτος το αντίστοιχο χρονικό διάστημα κατέγραψαν 1.255 (αύξηση κατά 38%). Στον αέρα το τελευταίο χρονικό διάστημα, και ειδικά μετά την ένταση στην Κάσο, τουρκικά αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας και συλλογής πληροφοριών και μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπαίνουν στο FIR Αθηνών χωρίς να καταθέτουν σχέδιο πτήσης μεταξύ Ρόδου και Καστελλορίζου πετώντας κατά μήκος των ορίων αυτού που η Τουρκία θεωρεί υφαλοκρηπίδα της και δυνητική της ΑΟΖ. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν σημειωθεί από την αρχή Σεπτεμβρίου 12 παραβάσεις.
Τα ΜΟΕ έφθασαν στη Λάρισα
Δεν ξέρω σε τι βαθμό όλα αυτά θα επηρεάσουν το κλίμα στη Νέα Υόρκη και, πολύ περισσότερο, τα αποτελέσματα της συνάντησης κορυφής – η οποία θα αποτελέσει και προπομπό της νέας επίσκεψης Μητσοτάκη στην Αγκυρα, στις αρχές Δεκεμβρίου –, αλλά οφείλω να καταγράψω ότι, παράλληλα με τις προκλήσεις, η Τουρκία παραμένει συνεπής στο πρόγραμμα των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Χθες, στην έδρα της 1ης Στρατιάς, στη Λάρισα, το πρόγραμμα της επίσκεψης του διοικητή της 1ης Τουρκικής Στρατιάς με έδρα την Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο των ΜΟΕ, τηρήθηκε κανονικά – και ολοκληρώθηκε με εγκώμια για την ελληνική φιλοξενία.
Σενάρια για αποχώρηση Γκιουλέρ
Ενδεχομένως, ο τούρκος διοικητής να είχε το μυαλό του περισσότερο στα σενάρια που διακινούνται στη χώρα του περί παραίτησης (ή απομάκρυνσης) του υπουργού Αμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, με αφορμή το περιστατικό στη Σχολή Αξιωματικών του Τουρκικού Στρατού όπου σπουδαστές έδωσαν έναν δικό τους αυτοσχέδιο όρκο στον Κεμάλ και το δημοσιοποίησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Ερντογάν έχει ξεσπαθώσει και ζητεί να πέσουν κεφάλια για τη φοιτητική «εξέγερση», αλλά ο Γκιουλέρ επί 10 ημέρες αποφεύγει κάθε δήλωση για την υπόθεση. Την εξέλιξη παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και το ελληνικό «Πεντάγωνο».
Ψάχνει έρευνες και στην Αίγυπτο
Θετική είναι η απόκριση της Αγκυρας στην πρόταση της Τρίπολης να διεξάγει έρευνες για υδρογονάνθρακες ανοιχτά της Λιβύης. Σύμφωνα με τον τούρκο υπουργό Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, μάλιστα, υπάρχει θερμό τουρκικό ενδιαφέρον και για άλλα έργα στη Λιβύη. Η Τουρκία, θυμίζω, στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης με την οποία έχει υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών (το περιβόητο τουρκολιβυκό μνημόνιο…) που αμφισβητείται από την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Στις βλέψεις της Τουρκίας περιλαμβάνονται και κοιτάσματα φυσικού αερίου ανοιχτά της Αιγύπτου, όπως γνωστοποίησε ο Μπαϊρακτάρ, στο πλαίσιο της προσπάθειας της Αγκυρας να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με το Κάιρο, ύστερα από μία δεκαετία εχθρότητας.
Γερμανικό φρένο στο Ακουγιου
Για την ώρα πάντως σημειώνονται σημαντικές καθυστερήσεις στην κατασκευή του πυρηνικού σταθμού Ακουγιου, τις οποίες ο Μπαϊρακτάρ απέδωσε στη γερμανική πλευρά του κατασκευαστικού κονσόρτσιουμ που, όπως είπε, δεν παραδίδει σημαντικά εξαρτήματα τα οποία χρειάζονται για την κατασκευή του από τη ρωσική πλευρά, η οποία αναζητεί εναλλακτικές λύσεις στην Κίνα. Το θέμα «καίει» την Αγκυρα – το είχε θίξει και ο Ερντογάν στον καγκελάριο Σολτς στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο.