Του Κώστα Ράπτη
“Ο πρόεδρος Μπάιντεν είναι ένας υγιής, δραστήριος και ακμαίος 81χρονος, ο οποίος παραμένει ικανός να εκτελεί με επιτυχία τα καθήκοντά του” στην προεδρία των ΗΠΑ, αναφέρει στη γνωμάτευσή του ο αρχίατρος του Λευκού Οίκου, ο Κέβιν Ο’ Κόνορ, συνοψίζοντας τα αποτελέσματα του ετήσιου προγραμματισμένου προεδρικού τσεκ-απ.
Ο 82χρονος γερουσιαστής Μιτς Μακόνελ, πάλι, δεν είναι και τόσο ακμαίος. Εξ ού και ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει τον Νοέμβριο, μετά από 17 χρόνια, από τον ρόλο του επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στην ομοσπονδιακή Γερουσία. Ο Πατέρας Χρόνος παραμένει αήττητος. Δεν είμαι πια ο νεαρός άνδρας που καθόταν στο έδρανο ελπίζοντας ότι οι συνάδελφοι θα θυμούνταν το όνομά μου. Είναι καιρός για την επόμενη ηγετική γενιά”, είπε ο Μακόνελ, με τη φωνή του να τρέμει από συγκίνηση.
Τους τελευταίους μήνες εκφράζονταν ανησυχίες για την υγεία του Μακόνελ, καθώς το περασμένο καλοκαίρι έδειξε δύο φορές να τα χάνει για μερικά λεπτά. Για την ακρίβεια απέμεινε αποσβολωμένος κατά τη διάρκεια δημοσίων δηλώσεών του, χωρίς να ανταποκρίνεται στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Τον περασμένο Μάρτιο είχε νοσηλευτεί αφότου έπεσε κατά τη διάρκεια ιδιωτικού δείπνου και υπέστη διάσειση, ενώ έσπασε και ένα πλευρό. Παρ’ όλα αυτά, είχε αρνηθεί κατηγορηματικά να παραιτηθεί.
Το φαινόμενο δεν είναι μεμονωμένο. Το 2023 παρέλυσε επί πολλούς μήνες η Επιτροπή Δικαστικών Υποθέσεων της Γερουσίας, λόγω ασθένειας της γερουσιαστού Νταϊάν Φάινστιν από την οποία κρινόταν η πλειοψηφία των Δημοκρατικών στο όργανο. Η Φάινστιν εντέλει έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο, ενώ είχε ήδη συμπληρώσει τα 90 της χρόνια.
Στις εκκλήσεις που μέχρι τότε απευθύνονταν για την παραίτησή της, πολλοί αντιδρούσαν κάνοντας λόγο για σεξισμό και ηλικιακό ρατσισμό. Σε αυτή την τόσο αμερικανική επιχειρηματολογία πρωτοστάτησε η πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων (και συντοπίτισσα της Φάινστιν) Νάνσι Πελόζι, ηλικίας σήμερα 83 ετών, η οποία, εννοείται, θα διεκδικήσει τον Νοέμβριο την επανεκλογή της (για μια 19η κατά σειρά διετή θητεία), όπως άλλωσετε και οι 86χρονοι Δημοκρατικοί συνάδελφοί της Μπιλ Πάσκρελ από το Νιου Τζέρσι και Έλινορ Χολμς Νόρτον, από την ομοσπονδιακή πρωτεύουσα.
Η Φάινστιν δεν υπήρξε κάτοχος κάποιου ρεκόρ: ο Στρομ Θέρμοντ παραιτήθηκε σε ηλικία 100 ετών, ενώ ο Καρλ Μουντ παρέμεινε στην θέση του επί τρία έτη αφότου εγκεφαλικό επεισόδιο του στέρησε την δυνατότητα να μιλά και να γράφει.
Ο ακατάβλητος Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τσακ Γκράσλεϊ από την Άιοβα εξασφάλισε πρόπερσι την επανεκλογή του για μια νέα εξαετή θητεία, η οποία προβλέπεται να λήξει όταν ο ίδιος θα είναι 95 ετών. Μπροστά του ο εκλεκτός της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, Μπέρνι Σάντερς (81 ετών) μοιάζει μειράκιο.
Μολονότι η διάμεση ηλικία του αμερικανικού πληθυσμού είναι τα 38,9 έτη, αυτή των μελών της ομοσπονδιακής Βουλής των Αντιπροσώπων είναι τα 58 έτη και της Γερουσίας (πολύ ταιριαστά προς την ονομασία της) τα 65 έτη.
Το ένα πέμπτο των βουλευτών έχει ηλικία άνω των 70 ετών. Φαρμακοποιός της περιοχής του Καπιτωλίου προκάλεσε αίσθηση προ ετών, όταν αποκάλυψε ότι εκτελεί συνταγές αγωγής κατά της νόσου Άλτσχαϊμερ σε μέλη του Κογκρέσου.
Στο πανίσχυρο εννεαμελές Ανώτατο Δικαστήριο, η θητεία των μελών είναι ισόβια. Εναπόκειται λοιπόν στην κρίση των ίδιων των ενδιαφερομένων η παραίτηση υπό το βάρος των ετών. Πράγμα που δεν συμβαίνει πάντοτε, όπως έδειξε η περίπτωση της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ (ινδάλματος των φιλελευθέρων και των φεμινιστριών), η οποία παρά τα προβλήματα της υγείας της παρέμεινε αμετακίνητη μέχρι τον θάνατό της στην ηλικία των 87 ετών.
Έχουν εξελιχθεί οι ΗΠΑ σε γεροντοκρατία; Οι πλέον απαισιόδοξοι για την τύχη της υπερδύναμης ανακαλούν εικόνες των αρχών της δεκαετίας του ’80, όταν η ήδη δρομολογημένη αφανώς πτώση της Σοβιετικής Ένωσης εικονογραφούνταν χαρακτηριστικά στο θέαμα που προσέφερε η γηραλέα ηγεσία της. Ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ταλαιπωρημένος από την αρτηριοσκλήρωση, αδυνατούσε να αρθρώσει ευκρινώς έστω και μία πρόταση, ενώ μετά τον θάνατό του το 1982, ο διάδοχός του Γιούρι Αντρόποφ παρέμεινε στην εξουσία και την ζωή μόλις 15 μήνες, έως ότου υπέκυψε στην νεφρική ανεπάρκεια που παρουσίασε. Τρίτος στη σειρά ο Κονσταντίν Τσερνιένκο, αδυνατούσε λόγω εμφυσήματος να ανέβει τα σκαλιά του Μαυσωλείου του Λένιν και βρέθηκε συντόμως να ασκεί τα καθήκοντά του από το δωμάτιο του νοσοκομείου, το οποίο μάλιστα μεταμορφώθηκε σε “εκλογικό κέντρο”, προκειμένου ο Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος να εμφανισθεί στα τηλεοπτικά δελτία ως συμμετέχων στις εκλογές που διοργανώθηκαν δύο εβδομάδες πριν από τον θάνατό του.
Εξ ού και το αμερικανικό κοινό εμφανίζεται πρόθυμο να συζητήσει την θέσπιση ορίου θητειών ή ορίου ηλικίας για τους πολιτικούς, όπως και την καθιέρωση δοκιμασίας νοητικής ευρωστίας για τους πλέον ηλικιωμένους εξ αυτών. Προς το παρόν, περί τα τρία τέταρτα των ερωτώμενων στις δημοσκοπήσεις θεωρεί τον Μπάιντεν υπερβολικά μεγάλο για να παραμείνει στην εξουσία και σχεδόν το ήμισυ εκτιμά το αυτό για τον Τραμπ.